Maak kennis met Walda Verbaenen - genomineerde Klasseprijs

Walda Verbaenen

Het mooiste aan mijn thesis? Het besef dat ik mijn grafisch talent kon inzetten voor een nobel doel

Phonotype - The visual identity of a language according to its Phonology
(Titel journalistiek artikel: De kracht van letters)
Walda Verbaenen
Hogeschool PXL
Master Reading Type and Typography

Wanneer je aan het lezen bent, valt het je waarschijnlijk al lang niet meer op: eenzelfde letter staat vaak voor meerdere klanken. Een 'o' in school of een 'o' in kous: ze klinken niet hetzelfde. Vervelend als je de taal nog niet onder de knie hebt. Typografe Walda Verbaenen (PXL) vond dat dit beter kan en ontwikkelde voor haar masterproef een eigen schrift, gericht op iedereen die vlot Nederlands wil leren lezen.

Jaar
Waarom koos je voor dat scriptieonderwerp?

Leren lezen en schrijven hebben me altijd geboeid en verwonderd. Waarom krijgt iemand taal snel onder de knie, terwijl iemand anders er mee blijft worstelen? Een taal aanleren is een essentieel onderdeel om te kunnen communiceren, zich in te burgeren en een eigen weg te banen binnen een samenleving. Onze veranderende maatschappij met de boeiende mix van culturen die eruit voortvloeit, werd daardoor het startpunt van deze scriptie: bijna één op vijf mensen die instromen in onze samenleving blijkt immers analfabeet.

Elke taal, en in dit onderzoek meer specifiek de Nederlandse taal, kent heel wat moeilijkheden als het gaat om de uitspraak. Daarom probeerde ik via typografie de uitspraak van onze taal te visualiseren door het letterbeeld aan te passen. Taal krijgt op deze manier een eigen 'visuele identiteit'.

Wat was het mooiste moment tijdens het schrijven van je scriptie?

Het besef dat ik mijn grafisch talent via grafische vormgeving als hulpmiddel kon inzetten voor een nobel doel. Ik hou van verschillen tussen mensen en culturen. Een steentje bijdragen aan een betere wereld is een constante in mijn leven, waarbij het zinvolle aspect een essentieel onderdeel blijft.

Daarnaast kreeg ik er een unieke ervaring bij door mezelf onder te dompelen tussen jongvolwassen studenten, die qua leeftijd mijn kinderen hadden kunnen zijn. Ik ben hen enorm dankbaar, ook mijn docenten, promotor en opleidingshoofd Beeldende Kunsten aan PXL MAD. De waardering en steun die ik kreeg tijdens dit masterjaar hebben me extra kracht gegeven binnen mijn proces.

Wat was het moeilijkste (moment) bij je scriptieonderzoek?

Ik ben tijdens mijn masterjaar blijven werken. Daardoor werd het een zeer intensief jaar, waarbij ik naast mijn gezin en werk vele avonden en soms ook nachten heb doorgewerkt. De intensieve onderzoeksfase, waarbij ik trachtte de uitspraak binnenin de letters zelf weer te geven, bleek uiteindelijk niet te werken en maakte het lezen en aanleren van taal nog moeilijker. Het hield me constant bezig. Het project bleef me uitdagen om verder te zoeken tot ik uiteindelijk toch een oplossing vond.

Waarom zou iemand jouw thesis moeten lezen?

Het is een project waar velen zich in kunnen herkennen. Iedereen die een taal aanleert weet welke struikelblokken er zich kunnen voordoen en ieder van ons kent wel iemand die problemen heeft met lezen en taal. We weten hoe belangrijk taal is om te kunnen communiceren met elkaar en om je eigen weg te banen in het leven.

Ik hoop dat lezers het belang van typografie om een boodschap over te brengen leren waarderen. Het is een ‘luchtige’ thesis geworden, door de visuele opbouw met vele voorbeelden. Dit maakt het toegankelijk en aangenaam om te lezen.

Wat doe je nu, in je leven na de scriptie en studies?

Voorlopig werk ik nog als grafisch vormgever en geef ik lessen grafische vormgeving aan de Wijnpers school te Leuven. Een boeiende job, waarbij ik zowel mijn creatieve ei kwijt kan, als mijn kennis en vaardigheden kan doorgeven aan jongvolwassenen. Die interactie maakt me blij en houdt me jong.

Ook al hou ik van mijn job, ik kan de kans die me wordt geboden dankzij de Universiteit van Hasselt en PXL MAD Hasselt niet laten schieten. Vanaf 1 maart neem ik vier jaar loopbaanonderbreking om te starten met een doctoraatsonderzoek rond het Phonotype project. Dit aan de onderzoeksafdeling Readsearch, onder begeleiding van mijn promotor prof. dr. Ann Bessemans.

Tijdens dit onderzoek krijg ik de tijd om me verder in het project te verdiepen. Het zal uitgetest worden bij verschillende doelgroepen die de Nederlandse taal aanleren: beginnende lezers, lezers met leesmoeilijkheden, anderstaligen die ons schrift kennen, anderstaligen die ons schrift nog niet kennen, anderstalige analfabeten, hoger opgeleiden die de Nederlandse taal dienen aan te leren, leesgroepen in bibliotheken,... 

Voor elke doelgroep zal ik - in samenspraak - educatief materiaal ontwikkelen, waarmee de testen zullen gebeuren. In een tweede fase komen ook andere talen aan bod. Een boeiende periode komt er dus aan, waarin ik mijn creativiteit verder kan ontwikkelen, én voor een zinvol doel kan gebruiken.

Voor mijn onderzoek ben ik op zoek naar testgroepen. Personen en organisaties die mee in de test- en onderzoeksfase wensen te stappen of meer uitleg willen kunnen me contacteren via de website www.phonotype.be.

 

(foto Walda Verbaenen © Dirk Hennebel)