Hedendaagse concurrentie-ideologie en haar impact op het denken over welvaart en welzijn: zijn er nog roependen in de woestijn?

Sacha Stassen
Persbericht

Hedendaagse concurrentie-ideologie en haar impact op het denken over welvaart en welzijn: zijn er nog roependen in de woestijn?

 

 

Het concurrentiekrachtargument

Iedere dag wordt er ons in gehamerd dat het onze economie ontbreekt aan concurrentiekracht en als we onze verworvenheden niet afbouwen er voor de volgende generatie een economische apocalyps zal aanbreken. De vaak hoge heren die deze stelling poneren, zoals Marc De Vos (Prof. arbeidsrecht), hebben vaak -toevallige- liberale banden. In het geval van Dhr. Marc De Vos is dit met Liberalis.be.

Zo wordt er ons bijvoorbeeld voorgehouden dat onze loonkosten en belastingen te hoog zijn en dat we dus dringend werk moeten maken van loonkosten – en belastingsverlagingen. Toch schuilen er een aantal denkfouten in deze redenering.

Het eerste probleem van dit concurrentiekrachtargument is namelijk dat het eindeloos is. Iedere toegeving die we doen, denk maar aan de arbeidsduur verlenging bij Siemens, wordt gevolgd door een andere. Verwachten dat andere landen passief niets zullen doen als een land bijvoorbeeld zijn belastingen verlaagt, is ronduit naïef.

Daarnaast bewijst het verleden ons dat een daling van de loonkosten niet leidt tot een proportionele prijsdaling, maar tot een stijging van de bedrijfswinsten.

We mogen vooral niet vergeten dat de eindeloze zoektocht om de concurrentiekracht te verbeteren zorgt voor periodieke recessies dit omdat de loonstop van een groep werknemers het verlies is aan bestellingen bij anderen.

Uiteindelijk is deze panische zoektocht op basis van lage lonen een illusie: wij kunnen nooit concurreren met lagelonenlanden op basis van lagere lonen. Een beleid dat lagere lonen nastreeft is daarenboven in contradictie met concurrentiekracht gebaseerd op andere factoren dan prijs, zoals geschoolde arbeid, kwaliteit en de invoering van nieuwe technologieën.

Economische groei

Velen waaronder ook de Wereldhandelsorganisatie (WHO) en de Wereldbank geloven dat economische groei een oplossing kan bieden om miljoenen mensen uit de armoede te halen. Dit geloof is eerder in de liberale ideologie gestoeld dan in idealisme.

Vele studies wijzen aan dat ons ecosysteem eindig is. Als het subsysteem ‘economie’ groeit, neemt het een steeds groter gedeelte van het ecosysteem in zich op. Zo wijzen ecologische modellen uit dat we reeds vandaag zitten aan een ecologisch gebruik van 1,2 keer de ecologische draagkracht van de aarde. Dit wil als het ware zeggen dat we op dit moment zitten met een ecologische schuld, een soort lening aan de aarde. Deze lening heeft ook intresten in de vorm van bijvoorbeeld luchtverontreiniging en bodemerosie die een negatieve impact hebbentop ons welzijn. We kunnen ons dan ook vragen stellen bij de relevantie van het veel gebruikte BBP als graadmeter van economische groei.

Exportgeleide groei

Exportgeleide ontwikkeling is een belangrijk element geworden in de westerse vrije markt doctrine. Financiële instellingen zoals de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) hebben van exportproductie een voorwaarde gemaakt voor het toestaan van leningen of ontwikkelingshulp. Net zoals het promoten van economische groei wordt export georiënteerd beleid gezien als dé manier om – buitenlandse – schulden af te betalen.

De structurele hervormingsprogramma’s van het IMF hebben een heel aantal landen aangemoedigd om hun export te verhogen. De logica achter dit – export geleide groei – is dat export leidt tot een overschot aan cash, dat dan kan gebruikt worden om leningen af te betalen.

Maar natuurlijk kan niet ieder land meer exporteren dan het importeert. Als steeds meer landen hun kaarten zetten op een toename van de vraag in andere landen, zal dit vaak leiden tot onverkoopbare overschotten en dalende prijzen. Als gevolg daarvan dalen dan weer de inkomsten in veel landen.

Landen kunnen zo in een vicieuze cirkel raken en gijzelaar worden van hun exportproducten als zij meer en meer (soms tot 100 procent) moeten produceren en exporteren om dezelfde inkomsten te houden. Zo onstaat een ‘race to the bottom’, een strijd op leven en dood, waarin landen steeds meer van hetzelfde gaan produceren en met lagere prijzen en aantrekkelijke fiscale regelingen tegen elkaar opbieden om marktaandeel vast te houden, investeringen aan te trekken en inkomsten te genereren.

Overheden van ontwikkelingslanden, onder druk om hun binnenlandse en internationale schulden af te betalen, zijn sneller geneigd om hun natuurlijke hulpmiddelen tegen een korting aan te bieden op de internationale markt. Vaak zijn dan ook externe kosten (kosten die niet eigen zijn aan het productieproces bijvoorbeeld luchtverontreiniging) niet ingerekend in de prijs, dit kan leiden tot soms absurde resultaten.

 

Bilaterale onderhandelingen

Overheden en instanties als de Europese Unie en de Wereldhandelsorganisatie moeten de dumping en concurrentievervalsing die bijvoorbeeld de meeste Chinese exporteurs toepassen een halt toeroepen. Anders zullen er in de Europese Unie en in de VS nog honderdduizenden gezonde jobs in goedwerkende bedrijven verloren gaan.

 

Eco-taksen

Overheden bepalen door middel van wetten de opportuniteiten in een maatschappij. Overheden kunnen dus bepaalde handelingen aanmoedigen en anderen ontmoedigen. Een mogelijkheid zijn eco-taksen. De inkomsten uit eco-taksen kunnen dan gebruikt worden om de activiteiten die we willen aanmoedigen, bijvoorbeeld arbeid, te ontlasten en activiteiten die we willen ontmoedigen, bijvoorbeeld vervuiling, extra te belasten.

 

Koopkracht

Zowel het ACV als Oxfam geloven in de kracht van de consument om hun koopkracht te gebruiken om sociale wanpraktijken te ontmoedigen. Zo mag het de consument niet verbazen dat als een Carrefour met een dvd-speler van €30 stunt of men goedkoop kan vliegen met Ryanair dat dit slechts goedkoop mogelijk is ten nadele van de sociale verworvenheden. Een dvd-speler van €30 kunnen we in België op geen enkele manier in elkaar steken.

 

Wereldvakbond

De heersende opvatting, bij economen, is dat vakbonden slecht zijn. Ze vertekenen de arbeidsmarkt. Omdat er een machtsonevenwicht is tussen een individuele werknemer en werkgever, en er dus sprake is van marktfalen, zijn vakbonden noodzakelijk om dit onevenwicht te neutraliseren. Een wereldvakbond zou het moeten toelaten om wereldwijd één front te vormen tegen uitbuiting en chantage.

Ook voor ontwikkelingslanden zou een wereldvakbond voordelen kunnen brengen. Thomas Palley bewees bijvoorbeeld dat verbeterde rechten op vrijheid van associatie samengaan met snellere groei in de vijf-jaar periode nadat de verbeteringen ingevoerd zijn. In zulke landen zouden er ook hoger lonen zijn en een gelijkere inkomensverdeling.

 

Sacha Stassen

Bibliografie

Literatuurlijst

Boeken

Barrett, R., Liberating the Corporate Soul: Building a Visionary Organization, Butterworth-Heinemann, s.l., 1998, 248 p.

BERLAGE, L. en DECOSTER, A, Inleiding tot de economie, Universitaire Pers, Leuven, 2000,  751 p.

D’AVENI, R., Hyperconcurrentie, Uitgeverij Lannoo, Tielt, 1998, 384 p.

HALL, P. en SOSKICE, D., Varieties of Capitalism: The Institutional Foundations of Comparative Advantage, Oxford University Press, Oxford, 2001, 560 p.

Holemans, D., Ecologisch burgerschap in een dialogische maatschappij, Aardewerk, s.l., januari 2005, 13 p. (deel van de opleiding ‘Groene filosofie en politiek: Bouwstenen voor een andere toekomst’).

Hussen, A.M., Principles of Environmental Economics: Economics, ecology and public policy, Routledge, Londen, 2002, 431 p.

Jones, P.T. en Jacobs, R., De vlinder van Lorenz: Globalisering, ecologie & chaos, Aardewerk, s.l., januari 2005, 28 p. (deel van de opleiding ‘Groene filosofie en politiek: Bouwstenen voor een andere toekomst’).

Jones, P.T. en Jacobs, R., Deel 2 Pleidooi tegen onredelijk milieuoptimisme, Aardewerk, s.l., januari 2005, 33 p. (deel van de opleiding ‘Groene filosofie en politiek: Bouwstenen voor een andere toekomst’).

Jorissen, A. en Roodhooft, F. e.a., Cost accounting, Standaard Uitgeverij, Antwerpen, 2001, 359 p.

Jorissen, A. en Roodhooft, F., Management accounting, De Boeck, Antwerpen, 2003,  304 p.

McQuaid, J., ‘Thailand’s shrimp boom comes at great ecological cost’, IN: Hussen, A.M., Principles of Environmental Economics: Economics, ecology and public policy, Routledge, Londen, 2002, p. 83-84.

Peeters, J., Technologiekritiek en de vraag naar ‘zachte’ techniek: 3.1 Dubbele drempeltheorie, Aardewerk, s.l., januari 2005, 3 p. (deel van de opleiding ‘Groene filosofie en politiek: Bouwstenen voor een andere toekomst’).

Petrella, R., Grenzen aan de concurrentie, VUBPress, Brussel, 1995, 198 p.

PORTER, M.E., Competive Strategy: Techniques for analyzing industries and competitors, Free Press, New York, 1998, 396 p.

RICARDO, D., On the Principles of Political Economy and Taxation, Murray, Londen, 1821, .

Vanpaemel, G., Academische vorming: wetenschapsleer,  EHSAL, Brussel, 2003, 71 p.

 

Tijdschriften

Atkinson, G., Nichols, M. en Oleson, T., ‘The Menace of Competition and Gambling Deregulation’, Journal of Economic Issues, Vol. XXXIV (2000), p. 621-634.

BERNSTEIN, A., ‘Shaking up Trade Theory’, BusinessWeek, 6 december 2004, p. 52-55.

Commons, J.R., ‘American Shoemakers, 1648-1895: A Sketch of Industrial Evolution’, Quarterly Journal of Economics, Vol. 24 (1909), p. 34-89

FIORI, S., ‘Alternative Visions of Change in Douglas North’s New Institutionalism’, Journal of Economic Issues, Vol. XXXVI (2002), Nr. 4, p. 1025-1043.

Devereux, M.P., Griffith, R. en Klemm, A., ‘Corporate Income Tax Reforms and International Tax Competition’, Economic Policy, Vol. 35 (2002), p. 451-495.

Mariën, L., ‘Tijd voor syndicale globalisering’, Visie Weekblad ACV, Jaargang 60 (2004), Nr. 31, p. 11.

Matlack, C., ‘Retailing: The big brands go begging’, BusinessWeek, 21 maart 2005, p. 18-19.

Nielsen, T.H., ‘The State, the Market and the Individual. Politics, Economy and the Idea of Man in the Works of Thomas Hobbes, Adam Smith and in Renaissance Humanism’, Acta Sociologica,  Vol 29 (1986), No 4, p. 283-302.

Palley, T.I., ‘The Child Labor Problem and the Need for International Labor Standards’, Journal of Economic Issues, Vol. XXXVI (2002), Nr. 3, p. 601-615.

Ramstad, Y., ‘John R. Commons’s Reasonable Value and the Problem of Just Price’, Journal of Economic Issues, Vol. XXXV (2001), Nr. 2, p. 253-277.

Watkins, J.P., ‘Towards a Reconsideration of Social Evolution: Symbiosis and its Implications for Economics’, Journal of Economic Issues, Vol. XXXII (1998), Nr. 1, p. 87-105.

Weverbergh, R., ‘De achterkant van de Amerikaanse droom’: Barbara Ehrenreich ging drie maanden werken voor een hongerloon’, Humo, Nr. 3363 (2005), p. 142.

Zellner, W., ‘The Wal-Mart of meat: Tyson produces one-quarter of U.S. beef, chicken, and prok. Is that a problem?’, BusinessWeek, 20 september 2004, p. 69-70.

 

Audio-visueel

ACV, Een geschiedenis van de toekomst: Het verhaal van Philips Hasselt, ACV, s.l., 2005 (DVD).

 

Kranten

‘34% van Britten kan niet sparen door pover loon’, Metro, 26 april 2005.

’50.000 illegalen ondergraven bouwsector’, Metro, 3 juni 2005.

‘Arbeiders Delphi kloppen 44u week’, Metro, 21 maart 2005.

‘Attac tegen multinationals’, Metro, 08 oktober 2004.

‘Autorijscholen hanteren bedenkelijke handelspraktijken’, Metro, 27 april 2005.

‘Belg werkt vaak over zonder er een vergoeding voor te krijgen’, Metro, 19 november 2004.

‘België ligt onder dikke laag fijn stof’, Metro, 9 juni 2005.

‘Blanplain betwist sociale dumping door Bolkenstein’, Metro, 31 maart 2005.

‘Boetes voor vitamine B4-kartel’, Metro, 10 december 2004.

‘Buurtwinkels raken weer in trek’, Het Nieuwsblad, 1 juni 2005.

‘Carrefour mikt vooral op groei in non-foodsegment’, Metro, 22 maart 2005.

‘Cash Fresh versterkt Delhaize’, Metro 11 maart 2005.

‘Chef-econoom wil bezuinigen op pauzes’, Metro, 15 november 2004.

‘China loopt textielmarkt onder de voet’, Metro, 8 oktober 2004.

‘China plooit onder internationaal protest’, Het Nieuwsblad, 21 mei 2005.

‘Computermiserie zorgt voor een uur werk extra per dag’, Metro, 27 april 2005.

‘Diensten zijn de vierde pijler van de EU’, Metro, 21 maart 2005.

‘Drie op tien werknemers horeca werken te veel’, Metro, 16 maart 2005.

‘Duitsland wil betaalde feestdag schrappen’, Metro, 5 november 2004.

‘Europa zoekt geen confrontatie met Chinese textielimporteurs’, Metro, 7 april 2005.

‘Forse lastenverlaging ploegen moet autobouwers hier houden’, Metro, 29 juni 2005.

‘GM schrapt één job op vijf in Europa’, Metro, 15 oktober 2004.

‘Goede ideeën verzamelen brengt geld op’, Metro, 4 mei 2005.

‘Gratis bellen bedreigt concurrentie’, Metro, 29 juni 2005.

‘Helft Limburgs personeel horeca is zwartwerker’, Metro, 30 maart 2005.

‘Hogere marges door China’, Metro, 7 april 2005.

‘Ikea stunt met lagere prijzen’, Het Nieuwsblad, 31 mei 2005.

‘Illegale werknemers kosten Wal-Mart 11 miljoen dollar’, Metro, 21 maart 2005.

‘Johnson & Johnson slorpt Guidant op’, Metro, 17 december 2004.

‘Loonkost België fors hoger dan in Oost-Europa’, Metro, 12 april 2005.

‘Megafusie tussen Kmart en Sears’, Metro 18 november 2004.

‘Nieuwe baas doet vierde van werknemers weglopen’, Metro, 10 mei 2005.

‘Poetin roept Russische fiscus op bedrijfsleven niet te terroriseren’, Metro, 26 april 2005.

‘Ribbeldijen rukken op bij kantoorpersoneel’, Metro, 30 maart 2005.

‘Rokers moeten overuren kloppen’, Metro, 30 maart 2005.

‘Ruim 10% vzw’s vals’, Metro, 24 januari 2005.

‘Supermarktketen Winn-Dixie zoekt heil in Chapter 11’, Metro, 23 februari 2005.

‘VW bevriest ook lonen managers’, Metro, 8 november 2004.

‘Witte producten bezorgen merkproducten hoofdbrekens’, Metro, 20 april 2005.

De Zitter, A., ‘Volvo Gent: Nieuw model, meer jobs, maar … Europa op snelheid gepakt?’, Vacature, 23 oktober 2004, p. 5.

Haemers, I., ‘Klanten GB misnoegd over snelle uitverkoop’, Het Nieuwsblad, 30 april 2005.

JANSSENS, P., ‘Blair wil EU ingrijpend veranderen’, Het Nieuwsblad, 01 juli 2005.

JANSSENS, P., ‘Blair wil nieuwe Messias van Europa zijn’, Het Nieuwsblad, 24 juni 2005.

Lingier, D., ‘Regio Brugge-Oostkust: Kleine buurtwinkels verenigen zich in middenstandsraad’, Het Nieuwsblad, 27 april 2005.

Musschoot, D., ‘Dumping uit Azië knijpt Europese schoenenfabrikanten dood’, Het Nieuwsblad, 16 juni 2005, p. 12.

Muylaert, J., ‘Belgische groei valt stil in eerste drie maanden van 2005’, Het Nieuwsblad, 29 april 2005.

Muylaert, J., ‘Carrefour lost eerste schot in nieuwe prijzenoorlog’, Het Nieuwsblad, 12 maart 2005.

Muylaert, J., ‘Warenhuisketen Colruyt volgt campagne van GB’, Het Nieuwsblad, 28 april 2005, p. 11.

Quix, F., ‘Waarom China zo’n bedreiging is voor onze jobs’, Het Nieuwsblad, 3 mei 2005.

Souffreau, B., ‘Zoektocht naar tegengewicht voor wilde globalisering’, Metro, 7 juni 2005, p. 17.

VAN REUSEL, V., ‘Waarom lagere lonen niet werken’, Vacature, 15 april 2005.

VANDENBERGHE, A., ‘Buurtwinkels in ademnood’, Het Nieuwsblad, 1 juni 2005.

VANPRAET, G. en DANNEELS, M., ‘Luc Cortebeeck in laatste rechte lijn naar het eindeloopbaandebat’, Het Nieuwsblad, 24 mei 2005, p. 4.

Verreet, E., ‘Herstructureringen worden dagelijkse kost: U wordt goedkoper ontslagen’, Vacature, 23 april 2005.

Verreet, E., ‘Standpunt: Mijn buurman voelt de delokalisatie’, Vacature, 30 april 2005, p. 5.

VERREET, E., ‘De autoreuzen zijn ziek’, Vacature, 7 mei 2005, p. 5.

 

Internet

‘2 jaar Kafka-strijd = 233 miljoen euro lastenverlaging’, internet, Kafka.be, 30 juni 2005.
(http://www.kafka.be/showpage.php?iPageID=142), 12 juli 2005.

‘Adjusted wage share, wage cost and productivity of labour’, internet, Service central de la statistique et des études économiques du Luxembourg, s.d.
(http://www.portrait.public.lu/en/social_system/wages/graphe3_1_1.html), 8 juli 2005.

‘Bottom Bananas: Noboa, Del Monte, Walmart, Tesco’, internet, Banana Link Trade Union Forum, s.d.
(http://www.bananalink.org.uk/tuforum/botbans.html), 14 juli 2005.

‘Effecten arbeidsflexibiliteit blijken niet eenduidig, zo meldt het rapport Flexibiliteit op de Nederlandse arbeidsmarkt’, internet, Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek, Persbericht A175, oktober 2000.
(http://www.uvt.nl/osa/nieuws/berichtenalgprogr/a175.html), 12 juli 2005.

Free trade helps reduce poverty, says new WTO secretariat study’, internet, World Trade Organization, 13 juni 2000.
(http://www.wto.org/english/news_e/pres00_e/pr181_e.htm#fn2), 8 juli 2005.

 ‘Healt care: Wal-Mart welfare’, internet, St. Louis Today, 9 juli 2005.
(http://www.stltoday.com/stltoday/news/stories.nsf/editorialcommentary/s…), 13 juli 2005.

‘Indicator: GDP per capita - 2002’, internet, Global Health Council, 2002.
(http://atlas.globalhealth.org/indicator.cfm?Country=BR&IndicatorID=19), 25 juli 2005.

‘Jaarrapport 2004’, internet, Greenpeace, bijlage bij trimestrieel Greenpease Magazine n°66, 2005-02, 16 p.
(http://www.greenpeace.org/raw/content/belgium/nl/press/reports/jaarrapp…), 28 juli 2005.

‘Kabinet wil terug naar 40-urige werkweek’, internet, Monsterboard.nl, 28 juni 2004.
(http://content.monsterboard.nl/1411_nl_p1.asp), 12 juli 2005.

‘Mouvement des étudiants pour une reforme de l'enseignement de l'économie’, internet, Autisme-Economie.ORG, s.d.
(http://mouv.eco.free.fr/), 24 juli 2005.

‘Nationaal Milieubeleidsplan 4: Een wereld en een wil: werken aan duurzaamheid’, internet, Gebiedsgericht beleid, 13 juni 2001, 235 p.
(http://www.gebiedsgerichtbeleid.nl/biblio/nmp41.pdf), 18 juli 2005.

‘Rapport 2004: Met Europa meer groei’, internet, Sociaal-Economische Raad, mei 2004, 210 p.
(http://www.ser.nl/_upload/databank_adviezen/b22764.pdf), 14 juli 2005.

‘Thailand Shrimp Farming’, internet, The Mandala Projects, 1 november 1997.
(http://www.american.edu/TED/THAISHMP.HTM), 17 juli 2005.

‘The Citizens' Guide to Trade, Environment and Sustainability’, internet, Friends of the Earth International, 24 januari 2001.
(http://www.foei.org/trade/activistguide/export.htm), 17 juli 2005.

‘The Lisbon Review 2002-2003: An assessment of policies and reforms in Europe’, internet, World Economic Forum, 2002, 12 p.
(http://www.weforum.org/pdf/Gcr/LisbonReview/LisbonReview_2002.pdf), 8 juli 2005.

‘The New Economics Foundation Response to the EU Green Paper on Corporate Social Responsibility: Promoting a European Framework for Corporate Social Responsibility’, internet, Europa, s.d.
(http://europa.eu.int/comm/employment_social/soc-dial/csr/pdf2/093-NGONA…), 26 juli 2005.

‘Trade Union Delegation to Costa Rica’, internet, Banana Link, maart/april 2004.
(http://www.bananalink.org.uk/tuforum/uknews.htm), 14 juli 2005.

‘Verklaring ad artikel III-184’, internet, Europese grondwet.nl, s.d.
(http://www.europese-grondwet.nl/tekst/verklaringen/17.html), 8 juli 2005.

‘Wal-Mart: The Race to the Bottom’, internet, Center for Media and Democracy, 10 februari 2005.
(http://www.prwatch.org/node/3270), 13 juli 2005.

‘Wat is Belgische armoede’, internet, Billy-Globe, 10 juli 2003.
(http://www.billy-globe.org/nl_2001/armoede/main.htm), 28 juli 2005.

‘Wereldvakbond moet multinationals beteugelen’, internet, Business in Development, 6 december 2004.
(http://www.businessindevelopment.nl/article-1012.2102.html), 29 juli 2005.

‘Working Conditions in Sports Shoe Factories in China: Making Shoes for Nike and Reebok’, internet, CorpWatch, 1 september 1997.
(http://www.corpwatch.org/article.php?id=3031), 12 juli 2005.

‘World’s Biggest Corporation is a Welfare Queen’, internet, The Progress Report, s.d.
(http://www.progress.org/2004/corpw37.htm), 13 juli 2005.

Abler, D., ‘Economic Development and the Environment’, internet, Penn State University, s.d.
(http://450.aers.psu.edu/development_environment.cfm), 25 juli 2005.

Bennett, L., ‘Grocery Store Workers Caught Up in Wal-Mart's Race to the Bottom’, internet, National Organization for Women, Winter 2003/2004.
(http://www.now.org/nnt/winter-2004/wal-mart.html), 13 juli 2005.

Bourgeois, G. en Vanhoutte, L., ‘Vlaanderen kennisland’, internet, Nieuw-Vlaamse Alliantie, 30 april 2004.
(http://www.n‑va.be/programma/standpunten/Dossiers_detail.asp?ID=128), 12 juli 2005.

BRUECKNER, J.K., ‘Welfare Reform and the Race to the Bottom: Theory and Evidence’, internet, Institute of Government and Public Affairs, maart 1998, 32 p.
(http://www.igpa.uiuc.edu/publications/workingPapers/WP64-WelfareReform…), 14 juli 2005.

Bungeroth, A., ‘Grote merken leggen kwetsbare arbeid(st)ers het vuur aan de schenen’, internet, Oxfam, 10 februari 2004.
(http://www.oxfamsol.be/nl/article.php3?id_article=158), 28 juli 2005.

COBB, C., GLICKMAN, M. en CHESLOG, C., ‘The genuine progress indicator - 2000 update’, internet, Redefining progress, december 2001, 6 p.
(http://www.rprogress.org/newpubs/2001/2000_gpi_update.pdf), 8 juli 2005.

Competition
BRAINYQUOTE, (http://www.brainyquote.com/quotes/quotes/r/richardsta183747.html), 8 juli 2005.

Competition
WIKIPEDIA, (http://en.wikipedia.org/wiki/Competition), 8 juli 2005.

DALY, H. E. en TOWNSEND, K.N., ‘Valuing the earth: Economics, Ecology, Ethics’, internet, Die Off, s.d.
(http://dieoff.org/page37.htm), 8 juli 2005.

Dunkiel, B., Hamond, M.J. en Motavalli, J., ‘Sharing the Wealth: If We Shift the Tax Burden From Work to Waste, Everyone Benefits’, internet, Environmental Magazine, Volume X, Nr. 2, maart/april 1999.
(http://www.emagazine.com/view/?456), 27 juli 2005.

Farrell, D., ‘Perspective: Can Germany Win From Offshoring?’, internet, McKinsey, juli 2004.
(http://www.mckinsey.com/mgi/publications/germanoffshoring.asp), 25 juli 2005.

Fishman, C., ‘The Wal-Mart You Don’t Know’, internet, Fast Company, issue 77, december 2003.
(http://www.fastcompany.com/magazine/77/walmart.html), 14 juli 2005.

Franz, D., ‘The environmental tax shift: polluters pay more so you can pay less - Money Matters’, internet, Environmental Magazine, maart-april 2002.
(http://www.findarticles.com/p/articles/mi_m1594/is_2_13/ai_83667630), 27 juli 2005.

Germis, J., ‘Grenzen aan de concurrentie: de knuppel in het hoenderhok’, internet, Nova Civtas, 1998, 12 p.
(http://home.scarlet.be/~pin85839/sienjaal6.pdf), 25 juli 2005.

Goodman, N. en Reynolds, A., ‘Environmental Tax Shifting in Massachusetts: Taxes that Work for Our Environment and the Economy’, internet, Environmental League of Massachusetts, augustus 2001, 36 p.
(http://www.environmentalleague.org/primer.pdf), 27 juli 2005.

Guerrien, B., ‘Is There Anything Worth Keeping in Standard Microeconomics?’, internet, Autisme-Economie.ORG,  PAER Issue no. 12, 15 maart 2002.
(http://mouv.eco.free.fr/english/tdebatPAE.htm#art1), 25 juli 2005.

HUSSON, M., ‘Exploding the Myth of Competitiveness’, internet, Global Policy Forum, 2 juli 2003. (http://www.globalpolicy.org/socecon/ffd/gpg/2003/0702myth.htm), 8 juli 2005.

Jones, P.T. en JACOBS, R., ‘Pleidooi voor een ecologische economie (Deel I)’, internet, ¡Ya Basta!, 18 juli 2005.
(http://www.yabasta.be/article.php3?id_article=310), 25 juli 2005.

Jones, P.T., ‘De entropische wereldorde. Deel I: De Ondraaglijke Zwaarte van het Westerse Bestaan’, internet, ¡Ya Basta!, 14 augustus 2004.
(http://www.yabasta.be/article.php3?id_article=32), 18 juli 2005.

Just in time
WIKIPEDIA, (http://nl.wikipedia.org/wiki/Just_in_time), 8 juli 2005.

KLEMM, A., ‘Corporate tax rate data’, internet, Institute for Fiscal Studies, januari 2003.
(http://www.ifs.org.uk/publications.php?publication_id=3210), 14 juli 2005.

Krebs, A., ‘Wal-Mart Killing off Grocery Competitors & Driving Down Workers Wages’, internet, Organic Consumers Association, 19 oktober 2003.
(http://www.organicconsumers.org/corp/walmart102303.cfm), 13 juli 2005.

LIEB, C. M., ‘The Environmental Kuznets Curve – A Survey of the Empirical Evidence and of Possible Causes’, internet, CentER, Discussion Paper Series No. 391, april 2003, 60 p.
(http://center.uvt.nl/staff/smulders/env/lieb.pdf), 20 juli 2005.

LOH, J. (ed.) en WACKERNAGEL, M. (ed.), ‘Living Planet Report 2004’, internet, World Wildlife Fund, s.d., 40 p.
(http://www.panda.org/downloads/general/lpr2004.pdf), 20 juli 2005.

MARTENS, B.H., ‘The Introduction of Complexity: Towards a New Paradigm in Economics’, internet, Principia Cybernetica Project, s.d.
(http://pespmc1.vub.ac.be/Einmag_Abstr/BMartens.html), 8 juli 2005.

Mattera, P. en Purinton, A., ‘Shopping for Subsidies: How Wal-Mart Uses Taxpayer Money to Finance its Never-Ending Growth’, internet, Good Jobs First, mei 2004, 64 p.
(http://www.goodjobsfirst.org/pdf/wmtstudy.pdf), 13 juli 2005.

McGuigan, B., ‘What is a Race to the Bottom?’, internet, wiseGEEK, 2005.
(http://www.wisegeek.com/what-is-a-race-to-the-bottom.htm), 11 juli 2005.

McKay, F.J., ‘Wal-Mart Nation: The Race to the Bottom’, internet, Common Dreams, 18 februari 2004.
(http://www.commondreams.org/views04/0218-10.htm), 13 juli 2005.

Moseley, W.G., 'Farm subsidies and Africa: Cottons's not king', internet, International Herald Tribune, 20 juli 2004.
(http://www.iht.com/articles/2004/07/20/edmosely_ed3_.php), 25 juli 2005.

NELEN, M., ‘Obstakels ruimen: Werkgevers en vakbonden over langer werken’, internet, SD WORX, Scoop op Mens en Werk, Jaargang 2 nr. 7, december 2004, p. 3-6.
(http://www.sd.be/site/NR/rdonlyres/34EE447A-7E26-461C-945A-DD3B19270FBF…), 12 juli 2005.

NELEN, M., ‘Ten koste van werk: Een andere kijk op arbeidstijd’, internet, SD WORX, Scoop op Mens en Werk, Jaargang 2 nr. 7, p. 7-8.
(http://www.sd.be/site/NR/rdonlyres/34EE447A-7E26-461C-945A-DD3B19270FBF…), 12 juli 2005.

O’LEARY, W.M., ‘The price of 'free' markets finally causes sticker shock’, internet, Portland Press Herald, 19 juni 2005.
(http://pressherald.mainetoday.com/insight/stories/050619freemarkets.sht…), 8 juli 2005.

Prof. Dr. Blanpain, R., ‘Bolkestein geen bedreiging’, internet, Homepage Prof. Dr. Roger Blanpain, 31 maart 2005.
(http://www.cer-leuven.be/blanpain/Bolkestein/standaard.htm), 12 juli 2005.

Prof. Dr. Blanpain, R., ‘Wat houdt de dienstenrichtlijn van Bolkestein in?’, internet, Homepage Prof. Dr. Roger Blanpain, 30 maart 2005.
(http://www.cer-leuven.be/blanpain/Bolkestein/vrtnieuws2.htm), 12 juli 2005.

Race to the bottom
WIKIPEDIA, (http://en.wikipedia.org/wiki/Race_to_the_bottom), 11 juli 2005.

Rees, W. E., ‘Squeezing the poor’, internet, Common Dreams, 22 april 2002.
(http://www.commondreams.org/views02/0422-03.htm), 25 juli 2005.

RIPPE, K. P., ‘Vorsorge als umweltethisches Leitprinzip’, internet, Bundesamt für Umwelt, Wald und Landschaft, s.d., 18 p.
(http://www.umwelt-schweiz.ch/imperia/md/content/ekah/49.pdf), 25 juli 2005.

Schmid, A. A., ‘Property, Power, and Public Choice’, internet, Michigan State University, Hoofdstuk 7, voetnoot 2, 1987.
(http://www.msu.edu/course/aec/810/pppc-7.htm), 14 juli 2005.

Shiva, V., ‘Voice from the South: GIFT OF FOOD’, internet, Resurgence, Issue 228, januari/februari 2005.
(http://www.resurgence.org/2005/shiva228.htm), 18 juli 2005.

Slotboom, O., ‘Concurrentiekracht Rapport 2001’, internet, Europa, Onderneming Europa, januari-maart 2002.
(http://europa.eu.int/comm/enterprise/library/enterprise‑europe/issue6/articles/nl/enterprise04_nl.htm), 12 juli 2005.

STALLMAN, R., ‘Why software should be free’, internet, Southern Connecticut State University, s.d. (http://www.southernct.edu/organizations/rccs/resources/research/intelle…), 8 juli 2005.

Van den Eynde, M., ‘20 jaar voorzorgsprincipe in het milieubeleid. Milieuethische en Sociaalwetenschappelijke Perspectieven’, internet, E-thesis, 2004, (eindverhandeling).
(http://www.ethesis.net/voorzorgsprincipe/voorzorg_inhoud.htm), 25 juli 2005.

VENETOULIS, J. en COBB, C., ‘The genuine progress indicator - 2004 update’, internet, Redefining progress, maart 2004, 22 p.
(http://www.rprogress.org/newpubs/2004/gpi_march2004update.pdf), 8 juli 2005.

Vorley, B., ‘Corporate concentration from farm to consumer’, internet, UK Food Group, oktober 2003, 89 p.
(http://www.ukfg.org.uk/docs/UKFG-Foodinc-Nov03.pdf), 14 juli 2005.

Went, R., 'Vrijhandel versus duurzame ontwikkeling’, internet, Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie, 1 oktober 2004, 16 p.
(http://www1.fee.uva.nl/pp/bin/132fulltext.pdf), 17 juli 2005.

 

Universiteit of Hogeschool
Handelswetenschappen, optie Bedrijfsmanagement
Publicatiejaar
2005
Share this on: