Ouderen aan het woord. Een onderzoek naar inkomen en eenzaamheid bij ouderen in Gent

Sarah Van den Bogaert
Persbericht

Ouderen aan het woord. Een onderzoek naar inkomen en eenzaamheid bij ouderen in Gent

Als Oma Opa verliest

Mensen worden steeds ouder. Dit stelt ons in staat om meer te doen met ons leven.We hebben, in vergelijking met vroeger, meer tijd en middelen om onze dromen te verwezenlijken. Maar op een bepaald moment wil dit ook zeggen dat we geconfronteerd worden met eenzaamheid, een lager inkomen, het verliezen van onze levenspartner. Hoe ervaren ouderen dit? Hoe gaan ze met eenzaamheid om? We proberen onze ouderen alle verzorging te geven die we kunnen, maar denken eveneens vaak dat op pensioen gaan leidt tot een luilekker leventje zonder problemen. Toch kampen ook 65plussers met bepaalde problemen en moeten ze leren omgaan met nieuwe situaties.Ook zij proberen, ongeacht de situatie waarin ze leven, gelukkig te zijn en van hun leven te genieten.

Om meer te weten te komen over hoe bejaarden omgaan met eenzaamheid en inkomen, werden in het kader van deze scriptie een aantal 65plussers uit Gent geïnterviewd. Deze bejaarden werden bevraagd over hun leven zonder partner, over eenzaamheid, hun visie op inkomen en geldzaken, over de contacten die ze hebben met vrienden en familie en over de activiteiten die ze uitvoeren in hun vrije tijd. De bejaarden konden hun verhaal vertellen en hun eigen visie geven op deze thema’s. In deze scriptie werd geprobeerd om een zo duidelijk mogelijk beeld te schetsen van de visie die deze bejaarden hadden en dit te koppelen aan reeds bestaand wetenschappelijk onderzoek.

Het merendeel van de bevraagde ouderen gaf aan zich af en toe wel eens eenzaam te voelen.Vooral de dood van hun partner is een ingrijpende gebeurtenis. Dit zorgt voor een nieuwe situatie waar ouderen mee moeten leren leven. Ze moeten leren alleen te zijn. Ineens zitten ze alleen aan tafel en is er niemand meer waar ze tegen kunnen praten. Ze moeten hun leven terug opbouwen en op zoek naar nieuwe sociale contacten. Dit gebeurt op verschillende manieren. Eén persoon ging zelfs speciaal op zaterdag naar de supermarkt om op die manier tussen de mensen te zijn.

 “Ja ja de nabijheid van ne groep mensen en eventueel 'pardon' en 'god ja ik heb ja nee', ge spreekt dan die verkoopster aan en zo ontvluchtte de eenzaamheid voor bij de mensen alleen maar ge moet niets kopen. Er zijn mogelijkheden daarvoor ge moet niets kopen maar ge loopt in een magazijn en euh automatisch spreekt, ge zoekt het contact met andere mensen.” (Emma, 85 jaar)

De ouderen in het onderzoek die beter met deze nieuwe situatie konden omgaan en actief op zoek gingen naar sociale contacten, voelden zich vaak ook minder eenzaam. Sociale contacten waren volgens hen een belangrijk middel om met eenzaamheid om te gaan of eenzaamheid tegen te gaan. Meestal vonden deze sociale contacten plaats via activiteiten die georganiseerd werden door organisaties zoals OKRA, Lokale Dienstencentra of andere ouderenverenigingen. Mijn scriptie stipt zo nogmaals het belang van sociale contacten en van ouderenverengingen aan. Deze organisaties moeten mensen niet enkel fysisch en materieel kunnen ondersteunen, maar ook op sociaal en emotioneel vlak. Want als Oma Opa verliest, heeft ze anderen nodig om dit te verwerken.

Bibliografie

Bibliografie

  • Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie. (16-10-2009). Armoede Gepeild. http://statbel.fgov.be/nl/binaries/pr145_nl_tcm325-76956.pdf . 5-2-2011.
  • Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie. (8-12-2010). Armoedecijfers 2009. http://www.belgium.be/nl/nieuws/2010/news_armoedecijfers_2009.jsp . 16-4-2011.
  • Andersson, L. (1998). Loneliness research and interventions: a review of the literature. Aging & Mental Health, 2, 264-274.
  • Bellani, L. & D'Ambrosio, C. (2011). Deprivation, Social Exclusion and Subjective Well-Being. Social Indicators Research, 104, 67-86.
  • Bolin, K., Lindgren, B., & Lundborg, P. (2008). Informal and formal care among single-living elderly in Europe. Health Economics, 17, 393-409.
  • Bonsang, E. (2009). Does informal care from children to their elderly parents substitute for formal care in Europe? Journal of Health Economics, 28, 143-154.
  • Broese Van Groenou, M. & Van Tilburg, T. (2003). Network size and support in old age: Differentials by socio-economic status in childhood and adulthood. Ageing and Society, 23, 625.
  • Coene, J., Dierckx, D., Van Haarlem, A., & Vranken, J. (2011). Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek 2011. (vols. 19) Leuven/Den Haag: Uitgeverij Acco.
  • Del Aguila, M., Cox, L., & Lee, L. (2006). Functional interdependence. Australasian Journal on Ageing, 25, 134-139.
  • DePianto, D. E. (2011). Financial satisfaction and perceived income through a demographic lens: Do different race/gender pairs reap different returns to income? Social Science Research, 40, 773-783.
  • Europese Commissie. (2010). Europees jaar van de armoede en de sociale uitsluiting. http://www.2010againstpoverty.eu/homepage.html?langid=en . 4-2-2011.
  • Fahey, T. (2007). The case for an EU-wide measure of poverty. European Sociological Review, 23, 35-47.
  • Findlay, R. A. (2003). Interventions to reduce social isolation amongst older people: where is the evidence? Ageing and Society, 23, 647-658.
  • Glaser, B. & Strauss, A. (1967). The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. Chicago: Aldine.
  • Hansen, T., Slagsvold, B., & Moum, T. (2008). Financial satisfaction in old age: A satisfaction paradox or a result of accumulated wealth? Social Indicators Research, 89, 323-347.
  • Heckhausen, J. & Brim, O. G. (1997). Perceived problems for self and others: Self-protection by social downgrading throughout adulthood. Psychology and Aging, 12, 610-619.
  • Inglehart, R. (1971). The silent revolution in Europe: Intergenerational change in post-industrial societies. American Political Science Review, 65, 999-1017.
  • Inglehart, R. (1997). Modernization and Postmodernization: Cultural, Economic and Political Change in 43 Societies. Princeton: Princeton University Press.
  • Inglehart, R. & Flanagan, S. (1987). Value Change in Industrial-Societies. American Political Science Review, 81, 1289-1319.
  • Kabinet van Vlaams minister van Welzijn Volksgezondheid en Gezin. (21-9-2010). Ontwerp Vlaams Ouderenbeleidsplan 2010-2014. 4-2-2011.
  • Lepianka, D., Gelissen, J., & van Oorschot, W. (2010). Popular Explanations of Poverty in Europe Effects of Contextual and Individual Characteristics across 28 European Countries. Acta Sociologica, 53, 53-72.
  • Levecque, K. (2003). Armoede is...? Schets van een eeuw lang antwoorden uit het sociaal-wetenschappelijke veld. Antwerpen; Appeldoorn: OASeS en Garant-Uitgevers n.v.
  • Lyons, K. S. & Zarit, S. H. (1999). Formal and informal support: The great divide. International Journal of Geriatric Psychiatry, 14, 183-192.
  • Malmgren, J. A., Martin, M. L., & Nicola, R. M. (1996). Health care access of poverty-level older adults in subsidized public housing. Public Health Reports, 111, 260-263.
  • McInnis, G. J. & White, J. H. (2001). A phenomenological exploration of loneliness in the older adult. Archives of Psychiatric Nursing, 15, 128-139.
  • Merton, R. K. & Lazarsfeld P.F. (1950). Contributions to the Theory of Reference Group Behavior. In Continuities in Social Research (pp. 40-105). New York: TheFree Press.
  • Motel-Klingebiel, A., Tesch-Roemer, C., & von Kondratowitz, H.-J. (2005). Welfare states do not crowd out the family: evidence for mixed responsibility from comparative analyses. Ageing and Society, 25, 863-882.
  • OASeS. (2010). Basisgegevens Armoede en Sociale Uitsluiting. http://www.ua.ac.be/main.aspx?c=*OASES&n=21965 . 16-2-2011.
  • OMC & Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid (2010). Strategisch rapport inzake sociale bescherming en insluiting 2008-2010.
  • Pradhan, M. & Ravallion, M. (2000). Measuring Poverty Using Qualitative Perceptions of Consumption Adequacy. The Review of Economics and Statistics, 82, 462-471.
  • Rabusic, L. (1998). The Poverty of the Czech Elderly - Myth or Reality? Czech Sociological Review, 6, 5-29.
  • Reil-Held, A. (2006). Crowding out or crowding in? Public and private transfers in Germany. European Journal of Population/Revue europeenne de demographie, no. 3.
  • Saunders, P., Halleröd, B., & Matheson, G. (1994). Making Ends Meet in Australia and Sweden: A Comparative Analysis Using the Subjective Poverty Line Methodology. Acta Sociologica, 37, 3-22.
  • Savikko, N., Routasalo, P., Tilvis, R. S., Strandberg, T. E., & Pitkala, K. H. (2005). Predictors and subjective causes of loneliness in an aged population. Archives of Gerontology and Geriatrics, 41, 223-233.
  • Stitt, S. (1994). Poverty and poor relief: concepts and reality. Aldershot: Avebury.
  • Thompson, M. K. (1973). Adaptations to Loneliness in Old-Age. Proceedings of the Royal Society of Medicine-London, 66, 887.
  • van Baarsen, B., Snijders, T. A. B., Smit, J. H., & van Duijn, M. A. J. (2001). Lonely but Not Alone: Emotional Isolation and Social Isolation as Two Distinct Dimensions of Loneliness in Older People. Educational and Psychological Measurement, 61, 119-135.
  • Vandenbroucke, S., Lebrun, J.-M., Vermeulen, B., Declercq, A., Maggi, P., Delye, S. et al. (2012). Oud wordt je niet alleen. Een enquête over eenzaamheid en sociaal isolement bij ouderen in België Brussel: Koning Boudewijnstichting.
  • Vanderleyden, L. & Callens, M. (2009). De sociale staat van Vlaanderen. Brussel: Josée Lemaître.
  • Victor, C. R., Scambler, S., Bowling, A., & Bond, J. (2005). The prevalence of and risk factors for, loneliness in later life: a survey of older people in Great Britain. Ageing & Society, 25, 357-375.
  • Vincke, J. (2007). Sociologie: een klassieke en hedendaagse benadering. (8 ed.) Gent: Academia Press.
  • Weeks, D. J. (1994). A Review of Loneliness Concepts, with Particular Reference to Old-Age. International Journal of Geriatric Psychiatry, 9, 345-355.
  • Wenger, G. C. (1997). Social networks and the prediction of elderly people at risk. Aging & Mental Health, 1, 311-320.
  • Wenger, G. C., Davies, R., Shahtahmasebi, S., & Scott, A. (1996). Social isolation and loneliness in old age: Review and model refinement. Ageing and Society, 16, 333-358.
  • Wetenschappelijk instituut volksgezondheid (2008). Gezondheidsenquête.
  • Whelan, C. T. & Maitre, B. (2010). Comparing Poverty Indicators in an Enlarged European Union. European Sociological Review, 26, 713-730.
  • Whitehouse, E. (2000). How Poor Are The Old? A Survey of Evidence from 44 countries (Rep. No. 17). Human Development Network World Bank.
Universiteit of Hogeschool
Sociologie
Publicatiejaar
2012
Share this on: