Verkennend onderzoek naar de relevantie van 'intermediary frameworks' voor de communicatie van de Europese overheid

Karen Van Cauwenbergh Sofie Nelen
Persbericht

Verkennend onderzoek naar de relevantie van 'intermediary frameworks' voor de communicatie van de Europese overheid

INTERMEDIAIREN BRENGEN EUROPA DICHTERBIJ

Wist u dat 70% van alle wetgeving in ons land afkomstig is van de Europese Unie? Kan u vertellen welke instelling verantwoordelijk is voor het ontwikkelen van nieuwe wetten? Weet u bij welke Europese instelling u terecht kan wanneer u in het buitenland wil werken? U bent niet de enige die het hoort donderen in Keulen bij het lezen van deze vragen, want voor zowat elke burger is de EU een abstract gegeven dat ver van ons verwijderd is. Hoewel de EU vandaag meer dan ooit deel uitmaakt van ons dagelijks leven, weten we dat niet altijd. Een verbetering van de connectie tussen de EU en haar burgers is nog steeds een groot ijverpunt van de Europese instellingen. De inzet van intermediairen in het communicatieproces van de EU zou misschien de sleutel kunnen zijn.

Stel dat de EU een wetsverandering doorvoert in bijvoorbeeld de landbouwsector. Dan wil ze dit zo snel en zo goed mogelijk overbrengen naar de juiste doelgroep, in dit geval de landbouwers in de lidstaten. Ze kan dit doen via haar eigen kanalen,  maar die staan vaak te ver van de doelgroep. Nieuw is dat ze er voor kan kiezen om een samenwerking aan te gaan met intermediairen in de lidstaten. In dit voorbeeld zou de EU kunnen samenwerken met Boerenbond. Deze organisatie in België heeft haar eigen leden, doelstellingen en communicatie en ze is onafhankelijk van de EU, maar houdt wel dagelijks voor zichzelf en voor haar leden rekening met het Europese landbouwbeleid. Boerenbond krijgt informatie van de EU en kan die efficiënt en doelgericht aan de juiste doelgroep doorgeven en ook omgekeerd kan Boerenbond belangen en visies van haar leden doorgeven aan de EU.

Bovenstaand voorbeeld illustreert hoe een intermediair zoals Boerenbond kan bijdragen tot een verbetering van de communicatie. Een intermediair, of 'intermediairy framework', is een organisatie die een brug vormt tussen de EU en de burger. Het kan informatie van de EU doorgeven aan de burger, en omgekeerd. Zo'n organisatie staat los van de EU en heeft haar eigen doelstellingen, een eigen beleid en communicatie. Hier zitten veel mogelijkheden voor de EU. Een NGO zoals het ACW, een brancheorganisatie zoals UNIZO, een profitorganisatie of een lagere overheidsinstantie zoals een stad of een gemeente, kunnen elk op zich fungeren als intermediair.

De sleutel tot verbetering van de communicatie van de EU ligt dus dichterbij dan we vermoedden en dat is net de sterkte ervan. Een intermediair staat dichter bij de burger en kan die als geen ander bereiken en dat is niet het enige voordeel. Een intermediair kan zeven functies vervullen, die elk opmerkelijke voordelen voor de communicatie met zich meedragen. Zo vervult het de ietwat logische functies van een doorgeefluik, een radar, een vervanger en gatekeeper. Verder fungeert een intermediair ook als springplank aangezien het de informatie naar een hoger niveau tilt. Ook vervult het een 'societal relief'-functie, aangezien een intermediair een opvoedende rol kan spelen en zijn eigen doelgroep kan beleren. Ook omgekeerd kan de burger zijn wensen en bedenkingen doorgeven aan de intermediair en hem proberen te beïnvloeden.  Tot slot zorgt een intermediair voor directe interactie.

Onderzoek heeft aangetoond dat de communicatie van de EU nog verder geoptimaliseerd en gestroomlijnd kan worden. Ondanks de goede initiatieven van de EU, zoals de Europe Directs in de lidstaten waarbij de burger terecht kan met zijn vragen, wordt er vandaag nog vaak doelloos, ongestructureerd en verwarrend gecommuniceerd. Met als gevolg een burger die nog verder staat van de EU. Er wordt veel geld geïnvesteerd in dure drukwerken die communicatietechnisch goed in elkaar zitten, maar die de burger vaak niet bereiken. Een inzicht verwerven in hoe deze communicatiekloof gedicht kan worden en de informatiebehoeften van de burger in kaart brengen zijn essentieel om de EU bij de burger te brengen.

Uit het onderzoek werd duidelijk dat mensen niet voldoende vertrouwen hebben in de EU. De EU-instellingen zijn vaak niet de eerste keuze bij het opzoeken van informatie over de EU, omdat deze bron als minder objectief wordt beschouwd. Hier kan de vraag gesteld worden of het imagoprobleem van de EU aan de basis van de communicatiekloof ligt. Als vertrouwen en imago niet goed zitten, dan neemt de burger de boodschappen van de EU niet aan.

Een samenwerking met intermediairen in de lidstaten zou een opmerkelijke verbetering van de communicatiekloof van de EU kunnen bewerkstelligen. Belangrijk is om in de toekomst te kijken hoe de EU kan samenwerken met die organisaties en overheden. Het is belangrijk de ‘frameworks’ in kaart te brengen en een inzicht te verwerven in de organisaties die als ‘frameworks’ kunnen fungeren. Het is ook interessant om op te lijsten wie hun doelgroep is, wat hun interesses zijn en welke behoeften ze hebben zodat de EU concrete informatie kan voorzien die bij elk van de frameworks aansluit. Bij een inventarisatie van de ‘frameworks’ is het interessant om deze fijnmazig in te delen en vast te leggen welke mogelijke functies ze vervullen en welke functies zij in de toekomst zouden kunnen vervullen.

Critici zouden het succes van de inzet van intermediairen kunnen nuanceren aangezien een intermediair de informatie die het krijgt, kleurt. Zo selecteert het, drukt het zijn eigen stempel op de informatie en herwerkt het deze. Daarnaast blijkt dat de EU graag de controle over haar boodschappen behoudt. Als ze opteert om samen te werken met een intermediair dan moet de EU die controle gedeeltelijk uit handen geven.  Toch valt deze kritiek te weerleggen door de volgende afweging te maken: is die kleuring erg of niet? De EU heeft de keuze tussen minder burgers bereiken met 100% juiste informatie of meer burgers bereiken met gekleurde informatie.

In ieder geval geeft het stof tot nadenken en zet het onderwerp aan tot verder onderzoek. De voordelen van ‘intermediary frameworks’ in het communicatieproces van de EU zijn echter overduidelijk.

 

Bibliografie

ACW (4 maart 2011). ACW in beeld (brochure). http://www.slideshare.net/acwslideshare/acw-voorstellingsfolder-nederlands (18 mei 2012).

ACW (18 mei 2012). Wat is ACW?       http://www.acw.be/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=105&Itemid=519 (18 mei                 2012).

ACW (18 mei 2012). Wie zijn we?       http://www.acw.be/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=106&Itemid=520 (18 mei                 2012).

Boerenbond (18 mei 2012). Boer en Tuinder.      http://www.boerenbond.be/Publicaties/Tijdschriften/BoerTuinder/tabid/419/language/nl-NL/Default.aspx     (18 mei 2012).

Boerenbond (18 mei 2012). Wie zijn we? http://www.boerenbond.be/Wiezijnwe/tabid/382/Default.aspx (18 mei 2012).

Bond Beter Leefmilieu (17 mei 2012) Over ons. http://www.bondbeterleefmilieu.be/page.php/1 ( 17 mei 2012).Bureau den Haag van de Europese Commissie (2010 ). Europese Almanak 2011. Den Haag: Sdu Uitgevers.

Cultuurnet. (23 mei 2012) Over ons. http://www.cultuurnet.be/over-ons (23 mei 2012).

Dieussaert, K., Smits, D. & Goubin, E. (2011). Onderzoek in de Praktijk. Een gids voor praktijkgericht onderzoek. Leuven –        Den Haag: Acco.Directoraat-Generaal Communicatie van de Europese Commissie (juni 2009). EU-informatie-en ondersteuningsdiensten        (brochure).

Directoraat-Generaal Communicatie van de Europese Commissie (april 2010). De Europese Commissie 2010-2014. Profielen                 en prioriteiten (brochure). Luxemburg.

Directoraat-Generaal Communicatie van de Europese Commissie (maart 2010). Let's explore Europe (brochure). Luxemburg.

Directoraat-Generaal van de Europese Commissie (2011). Europa en u. Overzicht van de belangrijkste resultaten (brochure).                 Luxemburg.http://ec.europa.eu/publications/booklets/others/83/nl.pdf (16 mei 2012).

Directoraat-Generaal Onderwijs en Cultuur van de Europese Commissie (2012). Europass. Heb jij al een CV? (brochure).         Luxemburg.

Directoraat-Generaal Communicatie van het Europees Parlement (april 2010). Het Europees Parlement (brochure).                Luxemburg. 

EU Communication Plaza (2012). Research into European Union Communication (paper).                 http://www.eucommunicationplaza.org/sites/default/files/downloads/Research_into_Europ    ean_Union_Communication.pdf (16 mei 2012). 

Eur-lex (5 mei 2012). Geconsolideerde versie van het verdrag betreffende de Europese unie. http://eur-x.europa.eu/nl/treaties/dat/12002M/htm/C_2002325NL.000501.html#anArt6 (5 mei 2012).

Eur-lex (5 mei 2012). Verdragen. http://eur-lex.europa.eu/nl/treaties/dat/12002M/htm/C_2002325NL.000501.html#anArt6 (5 mei 2012).

EuropaNu (6 mei 2012). Wie doet wat? http://www.europa-nu.nl/id/vg9ho48czuz9/raad_van_europa_rve?gclid=CK6O676D7K8CFYWC3godOmHzgg (6 mei 2012).

EuropaNu (23 mei 2012). Eurobarometer. http://www.europa-nu.nl/id/vh7dot4bq5zp/eurobarometer   (23 mei 2012).

European Movement international ( 17 mei 2012). About us. http://www.europeanmovement.eu/ ( 17 mei 2012).

Europees Parlement (5 mei 2012). Organisatie en werkzaamheden. Members.                http://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/nl/0081ddfaa4/Leden.html (5 mei 2012).

Europees Parlement (6 mei 2012). The president. http://www.europarl.europa.eu/the-               president/en/president/biography.html  (6 mei 2012).

Europees Parlement (9 mei 2012). Organisatie en werkzaamhedenhttp://www.europarl.europa.eu/aboutparliament/nl/007f2537e0/Fracties.html (9 mei 2012).

Europese beweging België (17 mei 2012). Over ons. http://www.europese-beweging.be/ (17 mei 2012). 

Europese Centrale bank (9 mei 2012). De Europese Centrale Bank. http://www.ecb.int/ecb/html/index.nl.html  (9 mei          2012).

Europese Commissie (2005) Action plan to improve communicating Europe by the commission (intern actieplan voor de         communicatie). http://ec.europa.eu/dgs/communication/pdf/communication_com_en.pdf (24 april 2012).

Europese Commissie (2006). White paper. On a European communication policy ( Intern werkdocument).                 http://europa.eu/documents/comm/white_papers/pdf/com2006_35_en.pdf (24 april 2012).

Europese Commissie (3 oktober 2007). Communicating Europe in Partnership. http://eur-                lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/com/2007/com2007_0568en01.pdf (24 april 2012).

Europese Commissie (24 januari 2011). Enterprise and industry. News. http://ec.europa.eu/enterprise/newsroom/cf/itemdetail.cfm?&item_id=3241&lang=en (6 mei 2012).

Europese Commissie (15 november 2011). Werkprogramma van de Commissie voor 2012. Een nieuw Europees elan               omzetten in tastbare resultaten (intern beleidsdocument).   http://ec.europa.eu/atwork/programmes/docs/cwp2012_nl.pdf (22 april 2012).

Europese Commissie (5 mei 2012). Departments (Directorates-General) and services.                 http://ec.europa.eu/dgs/communication/about/what_we_do/index_en.htm (5 mei 2012).

Europese Commissie (5 mei 2012). DG communication staff. http://ec.europa.eu/dgs/communication/about/contact_us/staff/index_en.htm  (5 mei 2012).

Europese Commissie (2012). Communicating Europe (brochure). Brussel

Europese Commissie (9 mei 2012). Directoraat-generaal communicatie.  http://ec.europa.eu/dgs/communication/about/index_en.htm (9 mei 2012).

Europese Commissie (9 mei 2012). Leeshoekje. Landkaartenhttp://ec.europa.eu/publications/booklets/others/58/countries2007/nl.pdf (9 mei 2012).

Europese Commissie (16 mei 2012). Europees onderzoek in actie. Het zeven kaderprogramma (brochure).                 http://ec.europa.eu/research/fp7/pdf/fp7-brochure_nl.pdf (16 mei 2012).

Europese Commissie ( 22 mei 2012). Over de Commissie. Werkgelegenheid sociale zaken en inclusie.       http://ec.europa.eu/eures/home.jsp?lang=nl (22 mei 2012).

Europese Gemeenschappen (2007). Hoe werkt de EU. Uw wegwijzer voor de EU-instellingen (brochure).                 http://ec.europa.eu/publications/booklets/eu_glance/68/nl.pdf  (5 mei 2012).

Europese Gemeenschappen (2008). Eures. Personeelswerving in Europa (brochure). Luxemburg.

Europese Unie (5 mei 2012).  Instellingen en organen. Het Europees Parlement. http://europa.eu/about-eu/institutions-        bodies/european-parliament/index_nl.htm ( 5 mei 2012).Europese Unie (5mei 2012). Over de EU. Basisinformatie.                 http://europa.eu/about-eu/basic-information/index_nl.htm ( 5 mei 2012).Europese Unie ( 5 mei 2012). Over de EU. Geld en de EU.                 http://europa.eu/about-eu/basic-information/money/index_nl.htm ( 5 mei 2012).Europese Unie (5 mei 2012). Over de EU. Geschiedenis.                 http://europa.eu/about-eu/eu-history/index_nl.htm ( 5 mei 2012).

Europese Unie (5 mei 2012). Over de EU. Hoe wordt een land lid van de EU?                http://europa.eu/about-eu/countries/joining-eu/index_nl.htm ( 5 mei 2012).Europese Unie (5 mei 2012). Over de EU. Lidstaten.                 http://europa.eu/about-eu/countries/index_nl.htm ( 5 mei 2012).

Europese Commissie (5 mei 2012). Uitbreiding. Het beleid. Voorwaarden tot toetreding.             http://ec.europa.eu/enlargement/the-policy/conditions-for-enlargement/index_nl.htm ( 5 mei 2012).

Europese Unie (6 mei 2012). Besluitvorming. EU-verdragen. http://europa.eu/about-eu/basic-information/decision-                making/treaties/index_nl.htm (6 mei 2012).

Europese Unie (6 mei 2012) Instellingen en organen. Comité van de regio's.                http://europa.eu/about-eu/institutions-bodies/cor/index_nl.htm (6 mei 2012).Europese Unie (9mei 2012). Comité van de regio's. http://europa.eu/about-eu/institutions-bodies/cor/index_nl.htm (9 mei   2012).

Europese Unie (9 mei 2012). Instellingen en organen. Het hof van justitie. http://europa.eu/about-eu/institutions-  bodies/court-justice/index_nl.htm (9 mei 2012).

Europese Unie ( 18 mei 2012). Over de EU. Instellingen en organen. Agentschappen en               gedecentraliseerde organen.                 http://europa.eu/agencies/index_nl.htm (18 mei 2012).

Expertgroep Memori(25 mei 2012). Vier medewerkers bij onderzoeksbureau Memori (interview). Mechelen:            Onderzoekscentrum Memori.

Fontaine, P. (juli 2010). Europe in 12 lessons (brochure). Luxemburg.

Gezinsbond (23 mei 2012). Even voorstellen. http://www.gezinsbond.be/index.php?option=com_content&view=article&id=34&Itemid=25      4 (23 mei 2012).

Ghesquiere, G. (2010). Presidentsverkiezingen in de Vlaamse pers: een vergelijkende inhoudsanalyse

Meillier, S. (2006 – 2007). Towards better EU Communication A conceptual, organisational and structural challenge.                  http://www.touteleurope.eu/fileadmin/CIE/06-                observatoire/etudes/S._MEILLIER_-_College_of_Europe_-                Thesis.pdf  (18 mei 2012).

Michailidou, A. (2006, december). The role of the internet in the European Union’s public communication strategy and the     emerging European public sphere. https://dspace.lboro.ac.uk/dspace-jspui/handle/2134/3055 (18 mei 2012)

Memori (2012). Expertisecentrum: Communicatie, Innovatie en Inclusie (brochure).

Ministerie van Onderwijs (17 mei 2012). Wegwijs. http://www.ond.vlaanderen.be/wegwijs/ (17 mei 2012)

Netwerk Bewust Verbruiken ( 28 september 2011). Nieuws. http://www.bewustverbruiken.be/nieuws/91-energie-                nieuws/516-universele-gsm-oplader-         vermindert-afvalberg-vanaf-2010.html (6 mei 2012).

Raad van de Europese Unie (31 mei 2011). EU common communication priorities for 2012 (intern actieprogramma voor de   lidstaten). http://register.consilium.europa.eu/pdf/en/11/st10/st10969.en11.pdf (24 mei 2012).

Raad van de Europese Unie (9 mei 2012). Raad. http://www.consilium.europa.eu/council?lang=nl (9 mei 2012).

Rawlins, B.L. (2006). Prioritizing stakeholders for public relations (paper)       http://florida4h.net/news/public_relations/files/2006_Stakeholders.pdf (17 mei 2012).

Rebel, H.J ( 9 oktober 2009). PR-models: Reception, interpretation and dissemination in Europe (public lecture).                 http://www.communicationandjournalism.research.hu.nl/Data/News/~/media/KENNISCENT    RA/Documents/FCJ/10-10-09%20HJ%20Rebel%20-%20Warsaw%20Lecture%20OK.ashx ( 16 mei 2012).

Ryckevelde (19 mei 2012). Wat doen we. http://www.ryckevelde.be/nl/ryckevelde/wat_doen_we-51.html (19 mei 2012).

Ryckevelde (19 mei 2012). Wie zijn we. http://www.ryckevelde.be/nl/ryckevelde/wie_zijn_we- 37.html (19 mei 2012).

Sage Journals (2007). European Journal of Communication. Volume 22 – number 4.

Social Platform (23 mei 2012). About us. http://www.socialplatform.org/default.asp (23 mei 2012).

Universiteit Twenthe (16 mei 2012). Theory Clusters.        http://www.utwente.nl/cw/theorieenoverzicht/Theory%20Clusters/Mass%20Media/Two_St                ep_Flow_Theory-   1.doc/ (16 mei 2012).

Unizo (2011). Voorstellingsbrochure. Unizo versterkt ondernemers (brochure). http://www.unizo.be/upload/unizo_voorstellingsbrochure/magazine.html (23 mei 2012).

Unizo (23 mei 2012). Wat is Unizo? http://www.unizo.be/allesoverunizo.jsp (23 mei 2012).

                van de berichtgeving over presidentskandidaten Bush en Obama (masterproef).  http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/490/907/RUG01-001490907_2011_0001_AC.pdf (16 mei 2012).

VDAB (18 mei 2012). Over VDAB. http://vdab.be/vdab/algemeen.shtml  (18 mei 2012).

VVP (23 mei 2012). VVP. http://www.vlaamseprovincies.be/missie (23 mei 2012).

Wikipedia (1 mei 2012). Verdag van Nice. http://nl.wikipedia.org/wiki/Verdrag_van_Nice ( 6 mei 2012).

Wikipedia (16 mei 2012). Level playing field. http://nl.wikipedia.org/wiki/Level_playing_field (16 mei 2012).

Wikipedia (2 november 2011 ). Verdag van Maastricht.     http://nl.wikipedia.org/wiki/Verdrag_van_Maastricht (6 mei 2012).

Wikipedia (28 april 2012). Verdrag van Lissabon. http://nl.wikipedia.org/wiki/Verdrag_van_Lissabon ( 6 mei 2012).

Bijlagen

Bijlage 1 : Lijst met geïnterviewden

Henk-Jan Rebel, lector aan de hogeschool van Utrecht en onderzoeker intermediary frameworks. (Interview 17 februari 2012)

Karl Musschoot, afdelingshoofd van de communicatiedienst bij de Vlaamse overheid. (Interview 21 februari 2012)

Jeroen Jochems, coördinator bij Europe Direct Antwerpen. (Interview 29 februari 2012)

Joke Hofmans, liaison officer van VLEVA. (Interview 20 maart 2012)

Lieven Cosijn, medewerker bij de vertegenwoordiging van de Europese Commissie in België. (Interview 22 maart 2012)

Sjerp Van der Vaart, directeur Informatiebureau van het Europees Parlement in Nederland. (Interview 30 maart 2012)

Karen Salaets, coördinator bij Europe Direct in de provincie Vlaams-Brabant. (Interview 6 april 2012)

Dirk Volckaerts, press officer bij de Europese Commissie. (Interview 24 april 2012)

Joseph Jamar, hoofd van de Vertegenwoordiging van de Commissie in België. (Interview 22 mei 2012)

Inés Verplancke, coördinator bij Ryckevelde (Interview 13 mei 2012). 

Betty De Wachter, coördinator bij VVSG Internationaal bij Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) (Interview 16 mei 2012). 

Sofie Put, communicatieverantwoordelijke EU in ACW (Interview 23 mei 2012). 

Myriam Colle, subsidieadviseur stad Mechelen (Interview 23 mei 2012). 

Philippe Masscheleyn, hoofdredacteur van 'Boer en Tuinder' bij Boerenbond. (Interview 30 mei 2012).  

Peter Bary, directeur marketing van CultuurNet Vlaanderen. (Interview 6 juni 2012)

Bijlage 2: Deelnemers expertgroep

Bruno Koninckx die vooral gespecialiseerd is in digitale media, digitale steden en gemeenten, eGovernment, mobiele media en online uitgeven. Hij realiseerde in opdracht van het Europees parlement het onderzoeksproject “European Virtual Parliament” (2008-2009). Hij is tevens onze externe eindwerkpromotor.

Elke Van Soom werkt als onderzoeker en projectleider en heeft haar specialisatie in de e-government, toeristische marketing en (nieuwe) media. Zij was voor de EU wetenschappelijk medewerker voor het Inttereg-project Smart Cities (2008-2011) en leidt momenteel voor Lessius Mechelen het 2-Seas Project “Villa Crossmedia” (2011-2014).

Karen Smet staat in voor kwalitatief onderzoek en is binnen Memori gespecialiseerd in wetenschappelijke dienstverlening omtrent externe communicatie. Daarnaast focust ze zich op imagovorming, communicatie in de zorgsector en ook nieuwe media met specifieker digitale televisie en e-reading. Enkele jaren geleden was ze betrokken bij het Interreg-project “Citizen First for e-inclusion” (2005-2007).

Eric Goubin is de vierde persoon en naast onze eindwerkpromotor ook onderzoekshoofd bij Memori en docent overheidscommunicatie voor hogeschool Lessius Mechelen. Hij was sinds 2001 betrokken bij de realisatie van zes Europese onderzoeksprojecten.

Universiteit of Hogeschool
Communicatiemanagement
Lessius Hogeschool Mechelen
Publicatiejaar
2012
Share this on: