Langs Weerszijden van de Studiemedaille

Hannes den Ouden
Persbericht

Langs Weerszijden van de Studiemedaille

 

Drugmisbruik om verbeterde prestaties neer te zetten kent reeds een lange geschiedenis. Vooral binnen de professionele sportbeoefening komt het ‘verwerpelijke’ gebruik van prestatieverbeterende middelen om op onnatuurlijke wijze als eerste over de eindmeet te komen veel in het nieuws. Als de éne wielrenner zich niet heeft vergrepen aan doping, dan wel iemand anders. Eenzelfde fenomeen werd de laatste jaren nijpend zichtbaar op het vlak van academische studiemethodes. Waar de toepassing van mentale technieken zoals ezelsbruggetjes in combinatie met een flinke dosis cafeïne de normale gang van zaken is qua studiehulpmiddelen, lijkt het gebruik van onconventionele biomedische middelen volgens verschillende universiteiten onder het mom van breindoping een stap te ver. Verschillende professionals wezen er al op dat de systematische controle op het gebruik van cognitieve verbeteringsmiddelen een oplossing zou kunnen bieden om de gelijkheid onder de examens te vrijwaren. Het blijft echter nog maar de vraag of de voorgestelde dopingcontroles binnen de academische wereld vanzelfsprekend zijn.

Eén van deze onconventionele biomedische middelen die we specifiek behandelden is methylfenidaat. Meer bekent van commerciële namen zoals Rilatine® of Ritalin® wordt methylfenidaat legitiem gebruikt als medicatie bij kinderen en jongadolescenten met de psychische aandoening Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD). Bij een ADHD-patiënt is er sprake van een disbalans in bepaalde neurotransmitterconcentraties (i.e. de chemische signalen tussen zenuwcellen), waardoor het remmende effect waarmee het brein bepaalde stimuli verwerkt wegvalt. Hierdoor ondervindt iemand die effectief gediagnostiseerd is met ADHD vaak impulsiviteit- en concentratieproblemen. Door de consumptie van methylfenidaat brengt men deze neurotransmitterconcentraties artificieel in evenwicht, waardoor men zich met volgens de norm gereguleerd gedrag kan richten op dagdagelijkse taken.

Tevens is methylfenidaat verreweg de ‘drug of choice’ als cognitief verbeteringsmiddel onder de academische studentenpopulatie. Wereldwijd zijn er aanwijzingen dat in de Westerse cultuur bijna één vijfde onder de studenten minstens eenmalig het goedje illegitiem als cognitief verbeteringsmiddel gebruikt tijdens de examenperiode. Onder het containerbegrip ‘smartdrugs’ neemt de zwarte markt voor dergelijke middelen op academisch niveau jaarlijks toe. De toevoer van methylfenidaat voor verbeterende doeleinden verloopt voornamelijk via collega-studenten met een diagnose ADHD. Ook het aantal ADHD-patiënten neemt jaarlijks toe, wat de toegankelijkheid voor het gebruik van methylfenidaat als smartdrug enkel vergemakkelijkt. Er is echter geen reden om aan te nemen dat meer individuen dan vroeger ADHD hebben.

Allereerst stelden we in ons onderzoek de vraag waarom enkel het medicinaal gebruik van methylfenidaat als ADHD-medicatie als legitiem wordt beschouwd. Wanneer men vanuit het principe gelijkheid dopingcontroles op academisch niveau wil invoeren, dan moeten we volgens hetzelfde principe hen die door genetische tekortkomingen buiten de boot vallen extra ondersteunen. Uit een kritische reflectie bleek dat psychologen in het verdere verloop van de 20ste eeuw geen rekening hebben gehouden met de filosofische ontwikkelingen van het operationeel fundament waarop de moderne psychologie steunt. Daarnaast blijkt de kennis over de genetische oorzaak van psychische aandoeningen nog in haar kinderschoenen te staan, waardoor de criteria voor een diagnose ADHD dus wezenlijk een subjectieve aangelegenheid blijven, “[which] serve as little more than a 'reassurance fetish' for mainstream methodological practice.” (W.D. Hands)

Vervolgens onderzochten we het intuïtieve voorstel om dopingcontroles in te voeren op academisch niveau. Onduidelijkheden in de onderzoeksresultaten maken het echter moeilijk om effectief tot conclusies te komen over het vermogen van methylfenidaat tot cognitieve verbetering in dagdagelijkse situaties. Met betrekking tot het thema breindoping ontwaarden we uit de vergelijking van de verbeterde studieprestatie met de verbeterde sportprestatie de principes gelijkheid, gezondheid en oprechtheid die dopingcontrole volgens het World Anti-Doping Agency (WADA) ethisch verantwoord. Door het huidige tekort aan kennis over de precieze werking van methylfenidaat als cognitief verbeteringsmiddel zijn echter verschillende posities verdedigbaar. Tevens lijkt het plausibel dat de huidige controlesystemen binnen de professionele sportbeoefening en academische studies om pragmatische redenen door middel van de principes gelijkheid en gezondheid een minimum aan authenticiteit vastleggen.

In conclusie lijkt het ons dat meer onderzoek naar de genetische oorzaak van cognitieve stoornissen weliswaar de descriptieve symptomatische vaagheden van de huidige diagnostische criteria hard kunnen maken. Tevens lijkt het niet-medicinaal gebruik van methylfenidaat om de studieprestaties te verbeteren op basis van de principes gelijkheid en gezondheid ethisch verantwoord, maar meer proefondervindelijk onderzoek is nodig om tot een geïnformeerd advies te komen.

Bibliografie

NASLAGWERKEN

         Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.), http://plato.stanford.edu.

AUTEURS

Adanza, Estela G., Research Methods. Principles and Applications, Manila: Rex Book Store, 2006, tweede druk (eerste druk 1995), 200 p.

Arria, Amelia M. – Caldeira, Kimberly M. – O’Grady, Kevin E. – Vincent, Kathryn B. – Johnson, Erin P. – Wish, Eric D., “Nonmedical Use of Prescription Stimulants among College Students. Associations with ADHD and Polydrug Use”, Pharmacotherapy 28 (2008) 2, p. 156-169.

Barret, S.P. – Darredeau, C. – Bordy L.E. – Pihl, R.O., “Characteristics of methylphenidate misuse in a university student sample.”, Canadian Journal of Psychiatry 50 (2005) 8, p. 457-461.

Bogaert, Stephanie, De Medicalisering van ADHD. De economische impact op het budget voor gezondheidszorg in België, ongepubliceerd, 2012, 130 p.

Bostrom, Nick – Roach, Rebecca, Smart Policy: Cognitive Enhancement in the Public Interest, ongepubliceerd, 2007, 7 p.

Citizens Commission on Human Rights (België), Belgische kinderen in gevaar door het verkeerd diagnosticeren en drogeren, ongepubliceerd, 2010, 10 p.

Chinthapalli, Krishna, “Bioethics researchers support use of cognitive enhancers”, Britisch Medical Journal 346 (2013) 1743, 1 p.

Connor, Steve, “Students could face compulsory drug tests as rising numbers turn to 'cognitive enhancers' to boost concentration and exam marks”, The Independent 07.11.2012, http://www.independent.co.uk/news/science/students-could-face-compulsor… (geraadpleegd op 20.05.2013).

Dalal, P.K. – Sivakumar, T., “Moving towards ICD-11 and DSM-V. Concept and evolution of psychiatric classification”, The Indian Journal of Psychiatry 51 (2009) 4, vol. 51, p. 310-319.

Daniels, Norman, “Normal Functioning and the Treatment-Enhancement Distinction”, Camebridge Quarterly of Healthcare Ethics 9 (2000) 3, p. 309-322.

Dom, Geert, “DSM-5, de boekrecensie”, De Morgen 08.06.2013, http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/Opinie/article/detail/1648328/2013/06… (geraadpleegd op 2.07.2013).

de Donder, Else, Psychoactieve medicatie. Cijfers in perspectief (1990-2002), Antwerpen: Garant, 2004, 206 p.

Fahey, John A.C., “President’s Welcome Message”, http://www.wada-ama.org/en/About-WADA/Presidents-Welcome-Message/ (geraadpleegd op 28.10.2012).

Fukuyama, Francis, Our Posthuman Future. Consequences of the Biotechnology Revolution, New York: Farrar, Straus and Giroux, 2002, 272 p.

Gadow, K. D. – DeVincent, C. J. – Siegal, V. I. – Olvet, D. M. – Kibria, S. – Kirsch, S.F. – Hatchwell, E., “Allele-specific associations of 5-HTTLPR/rs25531 with ADHD and autism spectrum disorder.”, Progress in Neuro-Psychopharmacology & Biological Psychiatry (2013) 40, p. 292-297.

Greely, Henry, “Towards responsible use of cognitive enhancing drugs by the healthy”, Nature, 456 (2008) 7223, p. 702-705.

Green, Christopher D., “Of Immortal Mythological Beasts. Operationism in Psychology”, Theory & Psychology 2 (1992) 3, p. 291-320.

Habermas, Jürgen, The Future of Human Nature, vertaald door Hella Beister en William Regh, Malden: Blackwell Publishing, 2003, 136 p. (oorsprongkelijke uitgave: Die Zukunft der menschlichen Natur. Auf dem Weg zu einer liberalen Eugenik?, Frankfurt am Main: Suhrlag, 2001).

Hamel, Ernst-Jan, “Deadline? Tentamen? Slik Ritalin”, DUB 17.04.2012, http://www.dub.uu.nl/artikel/achtergrond/deadline-tentamen-slik-ritalin… (geraadpleegd op 6.04.2013).

Hands, Wade D., “On Operationalisms and Economics”, Journal of Economic Issues 36 (2004) 4, p. 953-968.

Hauskeller, Michael, “Human Enhancement and the Giftedness of Life”, Philosophical Papers 40 (2011) 1, p. 55-79.

Juengst, Eric T “Can Enhancement Be Distinguished From Prevention In Genetic Medicine?”, The Journal of Medicine and Philosophy 22 1997 2, p. 125-142.

Levy, Neil, “Enhancing Authenticity”, Journal of Applied Philosophy 28 (2011) 3, p. 308-318.

Livingston, Ken, “Ritalin: Miracle drug of cop-out?”, Public Interest, (1997) 127, p. 3-18 (p. 15)

Maher, Brendan, “Poll results. Look who’s doping”, Nature, 452 (2008) 7188, p. 674-675.

Maraniss, David. Rome 1960: The Olympics That Changed the World, New York: Simon & Schuster, 2009, tweede druk (eerste druk 2008), 469 p.

McHugh, Paul R., “Striving for Coherence. Psychiatry’s Efforts Over Classification”, The Journal of the American Medical Association 293 (2005) 20, p. 2526-2528.

Mehta, Mitul A. – Owen, Adrian M. – Sahakian, Barbera J. – Mavadatt, Nahal – Pickard, John D. – Robbins, Trevor W., “Methylphenidate enhances working memory by modulating discrete frontal and parietal lobe regions in the human brain.”, The Journal of Neuroscience 20 (2000) 6, p. 1406-1412.

Morton, Alexander W., - Stockton, Gwendolyn G., “Methyphenidate Abuse and Psychiatric Side Effects”, The Journal of Clinical Psychiatry 2 (2000) 5, p. 159-164.

Parens, Erik, “Authenticity and Ambivalence. Toward Understanding the Enhancement Debate”, Hastings Center Report 35 (2005) 3, p. 34-41.

Sevilla, Consuelo G. – Ochave, Jesus A. – Punsalan, Twila G. – Regala, Bella P. – Uriarte, Gabriel G., Research Methods, Manila: Rex book Store, 1992, 332 p.

Shoemaker, Pamela J. – Tankard, James William Jr. – Lasorsa, Dominic L., How to Build Social Science Theories, London: SAGE Publications, 2004, 240 p.

Spitzer, Robert – First, Michael, “Classification of Psychiatric Disorders”, The Journal of the American Medical Association 294 (2005) 15, p. 1898-1899.

Synofzik, Matthis, “Ethically Justified, Clinically Applicable Critera for Physician Decision-Making in Psychopharmalogical Enhancement”, Neuroethics 2 (2009) 2, p. 89-102.

Turner, D.C. – Robbins,T.W. – Clarck, L. – Aron, A.R. – Dowson, J. – Sahakian, B.J., “Relative lack of cognitive effects of methylphenidate in elderly male volunteers.”, Psychopharmacology 168 (2003) 4, p. 455-464.

Vlaamse Overheid, Persmededeling van de Vlaamse Overheid, NADO 29 januari 2013. Resultaten van de dopingcontroles door NADO Vlaanderen in 2012, ongepubliceerd, 2013, 2 p.

Waring, R.H. – Steventon, G.B. – Mitchell, S.C., Molecules of death, London: Imperial College Press, 2007, 340 p.

White, B. P. – Becker-Blease K. A. – Grace-Bishop K., “Stimulant medication use, misuse and abuse in an undergraduate and graduate student sample”, Journal of American College Health 54 (2005) 5, p. 261-268.

World Anti-Doping Agency, World Anti-Doping Code. The 2013 Prohibited List, International Standard, Montreal: World Anti-Doping Agency, 2012, 9 p.

World Anti-Doping Agency, World Anti-Doping Code, Montreal: World Anti-Doping Agency, 2009, 136 p.

INTERNETDOCUMENTEN

American Psychiatry Association, “DSM: History of the Manual”, http://www.psychiatry.org/practice/dsm/dsm-history-of-the-manual (geraadpleegd op 17.03.2013).

BBC Sport, “Lance Armstrong stripped of all seven Tour de France wins by UCI”, 22.10.2012, http://www.bbc.co.uk/sport/0/cycling/20008520, (geraadpleegd op 23.10.2012).

Centers for Disease Control and Prevention, “International Classification of Diseases, Ninth Revision, Clinical Modification (ICD-9-CM)”, 18.06.2013, http://www.cdc.gov/nchs/icd/icd9cm.htm (geraadpleegd op 18.07.2013).

De Morgen, “Rookverbod leidt tot paniek bij de horeca”, 13.12.2007, http://www.demorgen.be/dm/nl/996/Economie/article/detail/102204/2007/12… (geraadpleegd op 28.07.2013).

Deutsche Welle, "Sports Doping Statistics Reach Plateau in Germany", 26.02.2003, http://www.dw.de/sports-doping-statistics-reach-plateau-in-germany/a-78… (geraadpleegd op 5.07.2013).

Het Laatste Nieuws, “Rilatine verbetert sportprestaties bij warm weer”, 22.05.2008, http://www.hln.be/hln/nl/33/Fit-Gezond/article/detail/285624/2008/05/22… (geraadpleegd op 22.07.2013).

Het Nieuwsblad, “Vlaamse controlers wijzen op toenemend dopinggebruik in wielrennen”, 1.08.2007, http://www.nieuwsblad.be/sportwereld/cnt/DMF01082007_033 (geraadpleegd op 6.07.2013).

University of Utah, “Ritalin and Cocaine: The Connection and the Controversy”, Genetic Science Learning Centre, 2006, http://learn.genetics.utah.edu/content/addiction/issues/ritalin.html (geraadpleegd op 27.10.2012).

Universiteit of Hogeschool
Wijsbegeerte
Publicatiejaar
2013
Kernwoorden
Share this on: