De buitenlandse correspondent in Rusland van 1990 tot 2015

Elien Decommer Elien Decommer
Persbericht

De buitenlandse correspondent in Rusland van 1990 tot 2015

 

Al twitterend door Moskou: de buitenlandse correspondent in RuslandOnderzoek naar de buitenlandse correspondent in Rusland

Minder betaald, meer freelance, geringer in aantal en misschien zelfs geen permanent verblijf meer in Moskou, maar toch nog belemmerd door de Russische geheime dienst. Zo ziet de toekomst eruit voor de buitenlandreporter in Moskou. Dat heeft een studie bevonden van de student journalistiek Elien Decommer.

Het onderzoek werd verricht via negen semigestructureerde diepte-interviews met journalisten die werken of hebben gewerkt als voltijds verslaggever in Moskou. Daarbij ging het om de periode 1990-2015. Aan iedere journalist werden dezelfde vragen gesteld waarvan de antwoorden achteraf met elkaar werden vergeleken.

Voor het onderzoek werden er een Franse, twee Vlaamse en zes Nederlandse correspondenten geïnterviewd. Het grootste verschil? De Franse en enkele van de Nederlandse correspondenten werken nog steeds als fulltime verslaggever in Moskou, voor de Vlaamse reporters is dat niet (meer) zo.

Een blanke man van middelbare leeftijd met een diplomaOver het algemeen stelde de literatuur over buitenlandreporters dat een gemiddelde buitenlandse correspondent - en dan niet noodzakelijk voor Rusland - een blanke man is van middelbare leeftijd die een hogere opleiding genoten heeft. In het geval van deze studie ging dat voor de meeste geïnterviewden op, behalve dat er in de bestudeerde groep een vrouwelijke correspondent zat en twee, iets jongere freelancers.

Daarnaast toont de studie aan dat een buitenlandreporter niet langer zomaar een buitenlandreporter meer is: er zijn steeds meer verschillende types van buitenlandse correspondenten. Zo zijn er de klassieke reporters die permanent verblijven in Moskou en werken voor slechts een aantal media uit eigen land (al is dat type correspondent met uitsterven bedreigd), maar heb je aan de andere kant ook reporters die telkens voor een reportage heen en weer vliegen tussen eigen land en de Russische hoofdstad. Daarnaast zijn er ook de jonge, freelance doe-het-zelvers die crossmediaal werken en het liefst alles zelf realiseren (al dan niet tegen een degelijke vergoeding) en er dan over tweeten.

Tussen de regels door lezenInternet mag misschien booming zijn in Rusland, toch is het voor een buitenlandse correspondent in Rusland belangrijk om niet alleen Russisch, maar ook tussen de regels door te kunnen lezen. Er is steeds meer informatie beschikbaar in Rusland en er worden meer persberichten uitgestuurd, maar dat wil niet zeggen dat er ook betekenisvolle informatie staat in de berichten, laat staan dat de informatie klopt. Informatie checken, vergelijken, interpreteren en erover discussiëren is dus de boodschap.

Twintig jaar geleden kon de buitenlandreporter wel makkelijker iets aannemen van een Russische bron, want tijdens de beginjaren onder wijlen president Jeltsin kende Rusland zijn grootste persvrijheid tot nu toe. Onder Vladimir ligt dat vandaag helaas anders. Ook de KGB mag in tussentijd veranderd zijn van naam - de Russische geheime dienst gaat nu door het leven als FSB - toch luistert ze nog steeds graag je telefoontjes af of achtervolgt ze je op straat.

Oekraïne, het nieuwe TsjetsjeniëOok al doen buitenlandreporters hun werk in Rusland graag en vinden ze journalistiek een fantastisch vak, hun werk is niet altijd zonder gevaar voor eigen leven. Daar waar een decennium  geleden Tsjetsjenië een no go was voor buitenlandse journalisten, is dat nu eerder voor (Oost-)Oekraïne het geval en dan met name voor Russische onafhankelijke journalisten.

Helaas is het aantal buitenlandse correspondenten in Moskou niet zo groot en is er ook nog niet veel onderzoek naar verricht. Buitenlandse correspondenten ondervinden steeds meer druk, doordat de informatiestroom steeds sneller vooruit gaat, de correspondenten dan ook sneller moeten werken, maar daar niet altijd naar worden betaald. Daarom dat sommige correspondenten verkiezen om de gebeurtenissen van Rusland van thuis uit te volgen, liefst op Twitter en in het Russisch. Al stelt de vaste correspondent in Moskou dat, hoe hard je ook probeert, het nooit hetzelfde is.

Bibliografie

Baarda, B., De Goede, M. en Van der Meer-Middelburg, A. (2007). Basisboek interviewen:

            handleiding voor het voorbereiden en afnemen van interviews (2de herziene druk).            Groningen | Houten: Wolters-Noordhoff.

BBC News. (2012). Moscow theatre siege: questions remain unanswered. Geraadpleegd op

            30 juni 2015, via http://www.bbc.com/news/world-europe-20067384

Brown, A. (2009). De opkomst en ondergang van het communisme (Kuil, R. & Mulder, T.,        vert.). Houten: Uitgeverij Unieboek | Het Spectrum (oorspronkelijk werk gepubliceerd

            in 2009).

Coalson, R. (2001). ‘Russia. Managing the messengers’, CPJ Press Freedom Reports from

around the World. Geraadpleegd op 25 maart 2014, via

https://cpj.org/reports/2001/04/russia-coalson.php

Committee to Protect Journalists. (2015). 36 journalists murdered in Russia since 1992.

            Geraadpleegd op 29 juni 2015, via https://cpj.org/killed/europe/russia/murder.php

Davies, N. (2008). Flat earth news. Londen: Random House.

De Morgen. (2015). Het is zover: het einde van de VRT-correspondent. Geraadpleegd op 30

            juni 2015, via http://www.demorgen.be/tvmedia/het-is-zover-het-einde-van-de-VRT-      correspondent-a2376907/

Deredactie.be (2015). Afscheid van Nederland. Geraadpleegd op 15 augustus 2015, via

            http://deredactie.be/cm/VRTnieuws/buitenland/standplaats-denhaag/1.2282592

De Smaele, H. (2004). Limited acces to information as a means of censorship in post

            communist Russia. The public, 11(2), 65-82. doi:10.1080/13183222.2004.11008854

De Smaele, H. (2006). 'In  the name of democracy': the paradox of democracy and press

            freedom in post-communist Russia. In K. Voltmer (ed.), Mass media and political           communication in new democracies, (pp. 35-48). Londen: Routledge.

De Smaele, H. & Vartanova, E. (2007). Russia. In L. d'Haenens & F. Saeys (eds.), Western

            broadcast models: structure, conduct and performance (pp. 341-346). Berlijn: de             Gruyter.

De Smaele, H. (2008).  Mass media and the information climate in Russia. Europe-Asia

            Studies, 59(8), 1299-1313. doi: 10.1080/09668130701655168

De Standaard. (2000). ZOOM. Media-most. Overname op zijn Russisch. Geraadpleegd op 30

            juni 2015, via http://www.standaard.be/cnt/dst03082000_046

De Standaard. (2001). Goesinski doet afstand van NTV-aandelen. Geraadpleegd op 30 juni

            2015, via http://www.standaard.be/cnt/nflg19042001_003

d'Hamecourt, P. (2014). Rusland in oorlog met zichzelf en de wereld.Schoorl: Conserve.

Elst, M. (2005). Copyright, freedom of speech, and cultural policy in the Russian

Federation. Leiden: Koninklijke Brill.

Felshtinsky, Y & Pribylovsky, V. (2008). De onderneming. Rusland onder Poetin

(Grasman, G., vert.). Amsterdam: De Boekerij (oorspronkelijk werk gepubliceerd in

2007).

Figes, O. (2003). Natasja’s dans. Een culturele geschiedenis van Rusland (Agricola, M.,

vert.). Houten: Uitgeverij Unieboek | Het Spectrum (oorspronkelijk werk gepubliceerd

in 2002).

Figes, O. (2014). Revolutionary Russia, 1891-1991. Londen: Penguin Books.

Flores, M. (2006). De geschiedenis van het communisme (Lindt, M., vert.). Oosterhout: Deltas

            (oorspronkelijk werk gepubliceerd in 2004).

Fontaine, A. (2007). Het rode gevaar. De geschiedenis van de Koude Oorlog 1917-1991

            (Kwakkel, R. & Nelissen, H., vert.). Roeselare: Roularta Books (oorspronkelijk werk      gepubliceerd in 2004).

Freedom House. (n.d.). Promise and reversal: the post-soviet landscape twenty years on.

            Geraadpleegd op 29 juni 2015, via https://freedomhouse.org/report/special-          reports/promise-and-reversal-post-soviet-landscape-twenty-years#.Va4blvntmko

Freedom House. (2014). Freedom of the press 2014. Geraadpleegd op 29 juni 2015, via

            https://freedomhouse.org/report/freedom-press/freedom-press-2014#.Varbv…

IPF. (1991). Law of the Russian Federation on mass media. Geraadpleegd op 25 maart 2014,

via http://www.policy.hu/myagmar/Russian_Mass_Media_Law_I.PDF

Golubev A.V., Telicin V.L. & Černikova, T.V. (2007). Rossijskaja istorija. Moskou:

Rosmèn.

Hamilton, J.M. & Jenner, E. (2004). Redefining foreign correspondence. Journalism Studies,

5, 301- 321. Geraadpleegd op 30 maart 2014, via

http://jou.sagepub.com/cgi/content/abstract/5/3/301

Hamilton, J.M. & Cole, J. (2008). The history of a surviving species. Journalism Studies, 6,

798—812. Geraadpleegd op 30 maart 2014, via http://www.informaworld.com/smpp/title~content=t713393939

Hanitzsch, T. (2011). Populist disseminators, detached watchdogs, critical change agents and

            opportunist facilitators. Professional milieus, the journalistic field and autonomy in 18

            countries. International Communication Gazette 73(6), 477-494.    doi: 10.1177/1748048511412279

Hannerz, U. (2004). Foreign news. Exploring the world of foreign correspondents.

Chicago, Il: The University of Chicago Press.

Hess, S. (1996). International news and foreign correspondents. Washington, DC: The

Brookings Institution.

Honselaar, W. (2002). Groot Russisch-Nederlands woordenboek. Amsterdam: Pegasus.

Hutchings, S. & Rulyova, N. (2009). Television and culture in Putin’s Russia. Remote

control. Londen: Routledge.

Kester, B. (2010). The art of balancing. Foreign correspondence in non-democratic countries:

            the Russian case. International Communication Gazette, 72(1), 51-69. doi:             doi: 10.1177/1748048509350338

Malfliet, K. (2004). Rusland na de Sovjet-Unie: een normaal land? Tielt: Uitgeverij Lannoo.

Ministerstvo inostranych del Rossijskoj Federacii. (1994, 13 september). PRAVILA

akkreditacii I prebyvanija korrespondentov iNOStranych sredstv massovoj informacii na territorii Rossijskoj Federacii. Geraadpleegd op 6 april 2014, via http://www.mid.ru/bdomp/ns-zhur.nsf/705bb9d211b2fada43256b060047a8a2/52…

NRC Handelsblad. (2001). Kritische NTV laat zich niet zomaar wurgen. Geraadpleegd op 30

            juni 2015, via http://retro.nrc.nl/W2/Nieuws/2001/01/30/Med/01.html

Otto, F. & Meyer, C. (2012). Missing the story? Changes in foreign news reporting and their

implications for conflict prevention. Media, War & Conflict, 5 (3), 205-211. Geraadpleegd op 6 april 2014, via http://mwc.sagepub.com/content/5/3/205

Paletz, D. L., Jakubowicz, K. & Novosel, P. (1995). Glasnost and after. Media and change

            in Central and Eastern Europe. Cresskill, NJ: Hampton Press.

Pasti, S., Chernysh, M. & Svitich, L. (2012). Russian journalists and their profession. In D.H.

            Weaver & L. Willnat (eds.), The global journalist in the 21st century, (pp. 267-282).

            New York, NY: Routledge.

Pei, M. (1994). From reform to revolution: the demise of communism in China and the Soviet

            Union. Cambridge, Ma: Harvard University Press.

Reporters Without Borders. (n.d.). Predators. Russia - Vladimir Putin. Geraadpleegd op 29       juni 2015, via http://en.rsf.org/predator-vladimir-putin,44517.html

Reporters Without Borders. (2009). 2009: journalists killed. Geraadpleegd op 29 juni 2015,

            via http://en.rsf.org/press-freedom-barometer-journalists-killed.html?annee…

Reporters Without Borders. (2014). 2014 world press freedom index. Geraadpleegd op 29 juni

            2015, via http://index.rsf.org/#!/

Reporters Without Borders. (2015). 2015 world press freedom index. Geraadpleegd op 29 juni

            2015, via http://index.rsf.org/#!/

Reynolds, J. (2010). Correspondents: they come in different shapes and sizes. Nieman

            Reports, 64 (3), 8-11.

Russian Union of Journalists. (2011). Database of deaths of journalists in Russia.

Geraadpleegd op 30 april 2014, via http://journalists-in-russia.org/rjournalists

Smith, S. (2004). Petrograd in 1917: the view from below. In R. Wade (ed.), Revolutionary

            Russia. New approaches (pp. 13-31). New York, NY: Routledge.

The Moscow Times. (2014). Vkontakte founder Pavel Durov learns he's been fired through

            media. Geraadpleegd op 30 juni 2015, via    http://www.themoscowtimes.com/business/article/vkontakte-founder-pavel-…- learns-hes-been-fired-through-media/498641.html

The New York Times. (2014). Once celebrated in Russia, the programmer Pavel Durov

            chooses exile. Geraadpleegd op 30 juni 2015, via    http://www.nytimes.com/2014/12/03/technology/once-celebrated-in-russia-   programmer-pavel-durov-chooses-exile.html?_r=0

The Washington Post. (2007). The Foreign Correspondent. A Look at the Journalists Who

Provide Eyewitness Accounts, On-Sight Interviews And Reports of the Trends, Events and Ideas From Around the World. 6(9).

Van Ginneken, J.  (2002). De schepping van de wereld in het nieuws: de 101 vertekeningen

die elk 1 procent verschil maken. Deventer: Kluwer.

Vice News. (2015). Crime, punishment and Russia's original social network. Geraadpleegd op

            30 juni 2015, via http://motherboard.vice.com/read/v-for-vkontakte

Waegemans, E. (2002). Russkaja literatura ot Petra Velikogo do našich dnej. Moskou:    Rossijskij gosudarstvennyj gumanitarnyj universitet.

Weaver, D.H. (ed.). (1998). The global journalist. News people around the world.

Cresskill, NJ: Hampton Press.

Weaver, D.H. & Willnat, L. (2003). Through their eyes: correspondents in the United States.

            Journalism, 4(4), 403-422.

Willnat, L. & Martin, J. (2012). Foreign correspondents - an endangered species? In D.H.

            Weaver & L. Willnat (eds.), The global journalist in the 21st century, (pp. 495-510).

            New York, NY: Routledge.

Worlds of Journalism Study. (z.d.). The worlds of journalism study. Geraadpleegd op 1

            augustus 2015, via http://worldsofjournalism.org/

Wouters, R., De Swert, K. & Walgrave, S. (2009). Een venster op de wereld. De actuele staat

van buitenlandberichtgeving: feiten, impact en actieruimte. Brussel: Vlaams Vredesinstituut.

Zakonodatel’stvo Rossiiskoj Federacii o sredstvach massovoj informatsij. (1993). Glava 2:

Prava i svobody čeloveka i graždanina. Geraadpleegd op 25 maart 2014, via http://www.gov.ru/main/konst/konst12.html

Zassoursky, I. (2004). Media and power in Post-Soviet Russia. New York, NY: M.E. Sharpe.

Universiteit of Hogeschool
Master in de Journalistiek
Campus Brussel
Publicatiejaar
2015
Kernwoorden
@Shmelien
Share this on: