Haal de leerkracht van zijn eiland: collegiale visitatie bij leerkrachten secundair onderwijs in Vlaanderen

Bram Van Cauteren
Persbericht

Kom van je eiland af: wat leerkrachten van elkaar kunnen leren

Leerkrachten uit het secundair onderwijs kunnen veel van elkaar leren. Vaak beperkt dit leren zich tot overleg of het uitwisselen van materiaal. Zelden leren leerkrachten uit het secundair van elkaar door zich te laten observeren door een collega. Collegiale visitatie heeft effecten die de professionele ontwikkeling van leerkrachten ten goede komt.
Leerkrachten hebben een grote invloed op de ontwikkeling van jongeren, daarom is het belangrijk dat we kwalitatief hoogstaande leerkrachten kunnen blijven vormen. Om de kwaliteit te blijven waarborgen wordt van leerkrachten verwacht dat ze zich professioneel blijven ontwikkelen. Deze ontwikkeling kan op verschillende manieren plaatsvinden, een daarvan is collegiale visitatie. In het kader van de masteropleiding Opleidings- en Onderwijswetenschappen aan de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit Antwerpen, heeft masterstudent Bram Van Cauteren een onderzoek gevoerd naar collegiale visitatie bij leerkrachten in het secundair onderwijs. In het onderzoek heeft hij in kaart gebracht welke motieven leerkrachten hebben om elkaar te visiteren, op welke wijze visitatie plaatsvindt en welke effecten van de visitatie leerkrachten ervaren.
Leerkrachten die een collegiale visitatie opstarten, willen voornamelijk hun professionele vaardigheden aanscherpen, zij trachten uit het isolement van het klaslokaal te treden en te leren van een medeprofessional. “De effecten, van een collega die feedback geeft over het klasgebeuren, die deze leerkrachten ervaren, hebben voornamelijk een positieve invloed op het zelfvertrouwen en het gedrag en vaardigheden van de leerkrachten.”, aldus Van Cauteren. “Ze ervaren ook positieve effecten op de leerlingen, die begeleid kunnen worden door leerkrachten die zich sterker ontwikkeld voelen.“
De manier waarop leerkrachten zichzelf professioneel blijven ontwikkelen, is echter vaak ongecoördineerd en vanuit een buikgevoel. Hier ligt, volgens Van Cauteren, een kans voor de verschillende onderwijsinstanties. “Wanneer enkele aandachtspunten in acht worden genomen bij het uitvoeren van een collegiale visitatie, zal deze methode efficiënter worden en zullen de effecten op het professionele gedrag van leerkrachten nog opvallender zijn. Dit komt uiteindelijk ook de ontwikkeling van de jongeren ten goede, daar kunnen we toch niet tegen zijn?”
Meer weten?
Bram Van Cauteren: bramvancauteren@gmail.com
Prof. dr. Jan Vanhoof: jan.vanhoof@uantwerpen.be

Bibliografie

Bergen, T., & Vermunt, J. (2008). Het leren van leraren op de werkplek. Tijdschrift voor lerarenopleiders, 29(4), 45-53.
Boeije, H. (2005). Analyseren in kwalitatief onderzoek: denken en doen. Amsterdam: Boom Lemma Uitgevers.
Boreen, J., Niday, D., Potts, J., & Johnson, M. K. (2009). Mentoring beginning teachers: guiding, reflecting, coaching. Portland: Stenhouse Publishers.
Cautreels, P. (2008). Met beginnende leraren op weg naar professionaliteit. Mechelen: Plantyn.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. Abingdon: Routledge.
Commissie Monard. (2014). Evaluatie pedagogische begeleidingsdiensten, permanente ondersteunigscellen en vzw samenwerkingsverband netgebonden begeleidingsdiensten. Brussel. Opgeroepen op 11 28, 2015, van http://www.ond.vlaanderen.be/nieuws/2014/doc/02-10-bijlagen-overkoepele…
de Vries, P., Slijpen, M., & Slump, J. (2009). De professionele leraar: handboek voor de lerende leraar. Amersfoort: CPS onderwijsontwikkeling en advies.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The "what" and "why" of global pursuits: human needs and self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
Deketelaere, A., Kelchtermans, G., Robben, D., & Sondervorst, R. (2004). Samen voor de spiegel: een werkboek over de begeleiding van beginnende leraren. Cahiers voor didactiek(17), 28-33.
Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2005). Handbook of qualitative research. Californië: Sage.
Farooq, O., Zeshan, A., Hafeez, A., & Ul Hassan, M. (2015). Perceptions of teachers towards active learning through peer teaching and peer assessment. Language in India, 15(3), 149-157.
Glazer, E. M., & Hannafin, M. J. (2006). The collaborative apprenticeship model: Situated professional development within school settings. Teaching and teacher education(22), 179-193.
Hargreaves, A., & Fullan, M. (2012). Professional Capital: transforming teaching in every school. Abingdon: Taylor & Francis Group.
Hargreaves, A., & Fullan, M. G. (1992). Understanding teacher development. New York: Teachers College Press.
Harrison, J., Dymoke, S., & Pell, T. (2006). Mentoring beginning teachers in secondary schools: an analysis of practice. Teaching and teacher education(22), 1055-1067.
Hattie, J. (2008). Visible learning; a synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. Abingdon: Taylor & Francis.
Hopkins-Thompson, P. A. (2000). Colleagues helping colleagues: mentoring and coaching. NASSP Bulletin, 84(617), 29-36.
Kelchtermans, G. (2007). Teachers self-understanding in times of performativity. International research on the impact of accountability systems. Teaacher education yearbook XV, 13-30.
Kyriacou, C. (1998). Essential teaching skills. Cheltenham: Nelson Thornes Ltd.
Marzano, R. J. (2007). Wat werkt op school. Research in actie. Meta-analyse van 35 jaar onderwijsresearch direct toepasbaar in beleid en praktijk. Middelburg: Bazalt.
Maso, I., & Smaling, A. (1998). Kwalitatief onderzoek: praktijk en theorie. Amsterdam: Boom Uitgevers.
Meirink, J. (2007). Individual teacher learning in a context of collaboration in teams. Leiden: Universiteit Leiden.
Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco.
Piot, L., Kelchtermans, G., & Ballet, K. (2009). De beroepsbeleving van beginnende leerkrachten in concentratiescholen. Pedagogische studiën, 130-146.
Puteh, F., Kaliannan, M., & Alam, N. (2015). Learning for professional development via peers: a system theory approach. Procedia social and behavioral sciences(172), 88-95.
Robbins, P. (1991). How to plan and implement a peer coaching program. Alexandria: Association for Supervision and Curriculum Development.
Ruud de Moor Centrum. (sd). Achtergrondinformatie peer coaching. Opgeroepen op december 8, 2015, van http://www.ou.nl/web/look-dossiers/peercoaching/achtergrondinformatie
Smaling, A. (1994). The pragmatic dimension. Paradigmatic and pragmatic aspects of choosing a qualitative or quantitative method. Quality and quantity(28), 233-249.
Stevens, J., Coenjaerts, D., & Van Horebeek, G. (1998). Praktijkbegeleiding van docenten: in het perspectief van onderwijskwaliteit en professionaliteit. Leuven: Garant.
't Hart, H., & Boeije, H. (2005). Onderzoeksmethoden. (J. Hox, Red.) Den Haag: Boom Uitgevers.
Thurlings, M. (2012). Peer to peer feedback: A study on teachers' feedback processes. Heerlen: Open Universiteit Nederland.
Thurlings, M., van der Veen, D., & de Laat, M. (2012). Professionaliteit van docenten: Het belang van peers. Heerlen: Ruud de Moor Centrum.
Van Hoof, J., Vanhoof, J., & Van Petegem, P. (2013). Talis 2013: Teaching and learning international survey: Professionele ontwikkeling en samenwerking van leraren en schoolleiders in Vlaanderen.
Van Petegem, P., & Cautreels, P. (2011). Collegiale visitatie... een krachtige stimulans voor kwaliteitszorg. Kwaliteitszorg in het onderwijs(30), 27-41.
Van Petegem, P., Cautreels, P., & Sollie, M. (2007). Collegiale visitatie: doelen, methodologie en evaluatie. Tijdschrift voor onderwijsrecht en onderwijsbeleid, 8(4), 361-379.
Vanhoof, J., Van de Broek, M., Penninckx, M., Donche, V., & Van Petegem, P. (2012). Leerbereidheid van leerlingen aanwakkeren: Principes die motiveren, inspireren én werken. Leuven: Acco.
Varah, C. J. (1990). Teachers' collegial consultation: a case study of dyadic interaction. University of British Comumbia.
Woodman A, R. J., & Parappilly, M. B. (2015). The effectiveness of peer review of teaching when performed between early-career academics. Journal of University Teaching & Learning Practice, 12(1).
Zuylen, J. G. (1999). Professionalisering van docenten. Tilburg: Meso Consult.

Universiteit of Hogeschool
Opleidings- en Onderwijswetenschappen
Publicatiejaar
2016
Promotor(en)
prof. dr. Jan Vanhoof
Kernwoorden
Share this on: