Maurice Joostens en het Bokserprotocol. Marionet op het diplomatieke theater?

Gert Huskens
Persbericht

Maurice Joostens, vertegenwoordiger van een kleine staat op een westers imperiaal concert

Il faut à la Belgique une colonie

In 1860 raapte toenmalig prins Leopold bij een bezoek aan de Akropolis in Athene een onbeduidend stuk marmer van de grond. Bij zijn terugkeer naar België liet hij de inscriptie Il faut à la Belgique une colonie in de steen beitelen en het object als presse papier bezorgen op het kabinet van minister Frère-Orban. Wie aan het Belgisch imperialisme denkt, denkt al te vaak aan anekdotes zoals deze en daardoor is er zowel in het collectieve geheugen als in het wetenschappelijk onderzoek sprake van een overdreven nadruk op Leopold II. In de loop van de negentiende eeuw zwierven namelijk, zonder dat de vorst hier altijd grip op had, verschillende Belgische ondernemers, investeerders, technici en diplomaten uit om alle uithoeken van de wereld zowel economisch als politiek te veroveren. Begin 1900 kwam in deze context de jonge diplomaat Maurice Joostens aan in Peking. Daar waren sinds het begin van dat jaar de Bokseropstandelingen actief die zowel de christelijke missies als alle buitenlandse investeringen vernielden. Enkele weken na Joostens’ aankomst belegerden de rebellen zelfs, intussen gesteund door de troepen van keizerin-weduwe Cixi, de Legatiewijk waarin alle westerse diplomaten vertoefden. Een internationale coalitie ontzette echter de wijk na 55 dagen en vervolgens ontstond er een conferentie die de naoorlogse orde in China moest bepalen. In dit onderzoek staat centraal in welke mate en op welke manier Joostens zijn eigen stempel heeft kunnen drukken op het Belgisch beleid tijdens deze Conferentie van Peking (1900-1901).

Het diplomatieke schaakbord in Peking

Aangezien België als kleine staat toch grote economische belangen vertegenwoordigde, was dit een eerste belangrijke factor die Joostens bewegingsvrijheid bepaalde. De small-state positie die België in Europa had, zorgde ervoor dat Joostens ook in China vaak naar de achtergrond werd verwezen. Zo werd België verweten niet deel te hebben genomen aan de militaire expeditie en moest daarom Joostens bijvoorbeeld stilzwijgend toezien hoe de militaire kwesties werden afgehandeld. Bovendien was het diplomatieke korps in Peking zodanig verdeeld over de materie die er op tafel lag, dat Joostens minder druk kon uitoefenen tegenover zijn minister van Buitenlandse Zaken. Daarnaast waren ook de penibele leefomstandigheden en communicatie van invloed op de diplomaat. Eens de communicatie hersteld was, stelde de minister niettemin erg veel vertrouwen in Joostens mening, timing en inzichten. Joostens’ toegewijdheid uitte zich bovendien in het feit dat hij zijn fysieke problemen negeerde en plichtsbewust op elke vergadering aanwezig was. Onder invloed van de typische laatnegentiende-eeuwse Gele Gevaarretoriek ontwikkelde Joostens daarnaast deels een oriëntalistisch wereldbeeld, maar nuanceerde hij ook de barbaarsheid van het volk en zette hij zo de eerste stappen naar meer pragmatische visie op de Chinese maatschappij in de Belgische diplomatie.

De Brusselse krachten ontleed

Joostens moest ondanks zijn eigen kennis op het terrein toch steeds rekening houden met zijn overste, de minister van Buitenlandse Zaken. Die gaf Joostens algemene instructies waarvan de order dat hij ‘zich moest schikken naar de definitieve beslissing van zijn collega’s’ zonder twijfel de belangrijkste was. Hierdoor kon Joostens immers zelden het initiatief nemen of een beslissing trachten te beïnvloeden. De andere twee instructies die de minister aan Joostens gaf, hadden op hun beurt betrekking tot de Belgische neutraliteit en het stimuleren van de Belgische economie. Deze orders boden wél de mogelijkheid om er creatief mee om te springen. Zo oordeelde Joostens dat hij ondanks de de facto Belgische neutraliteit een anti-Russische politiek kon voeren. Op economisch gebied maakte de diplomaat gebruik van de onenigheid en desinteresse van de overige machten om een wapenembargo in te perken en zo de Belgische wapenhandel te bevoordelen. In het belangrijkste dossier, de schadeloosstellingen, wordt de tweeledige verhouding tussen Joostens en de minister volledig duidelijk. Enerzijds werd Joostens de controle en uitwerking van enkele details toevertrouwd, maar anderzijds werd hij gepasseerd toen het belangrijke dossier van de Belgische spoorweginvesteringen werd behandeld. Joostens beschikte met andere woorden niet over een volledige autonomie, maar wanneer hem die vrijheid werd gegeven, sprong hij daar wel creatief mee om.

(In) de geest van Leopold II

Hoewel het onderzoek aantoont dat de vorst wel degelijk een sterke invloed had op het carrièreverloop van Joostens, had Leopold II slechts een beperkte stem in de diplomatie in Peking. Directe communicatie tussen Leopold II en zowel de minister als Joostens over de Conferentie van Peking was erg schaars en beperkte zich veelal tot details. Desalniettemin handelde Joostens wel in dezelfde mindset als Leopold II. Zo greep hij, binnen de militaristische visie van de vorst, de kans aan om een Belgische legatiewacht in Peking te installeren. Net zoals Leopold II enkele jaren eerder Chinezen had uitgenodigd zag Joostens ook het grote potentieel in van een bezoek van een Chinese prins en inviteerde bijgevolg prins Chun om zo de vele mogelijkheden van België in de verf te zetten. Leopold II was in beide gevallen niet betrokken bij de conceptie van deze plannen, maar toch waren ze zowel in opvatting als in uitvoering voorbeelden van een typisch Leopoldistische imperialistische diplomatie.

Een onvervalste Belgische hero of empire

Joostens was echter veel meer dan een doordeweekse diplomaat. Dankzij de uitvoerige berichtgeving over het fabelachtige Beleg der Legaties in de nationale en internationale pers, kon hij uitgroeien tot een ware hero of empire. Wekenlang hadden lezers immers dankzij de nieuwste ontwikkelingen in het medialandschap toegang gehad tot talloze onheilspellende berichten over het lot van het diplomatieke korps. De verhalen over Joostens maakten zo het Belgische imperialisme erg tastbaar bij het brede publiek. In de vele interviews die Joostens in de marge van zijn breed uitgesmeerde terugkeer naar België gaf, greep hij de aandacht bovendien aan om het Belgische project in China te promoten. Zo belichtte hij de voordelen die de Belgische aanwezigheid in China voor zowel de economische elite als het gewone volk kon bieden. Uiteindelijk werd er zo zelfs een straat in Antwerpen ter ere van zijn heldhaftige optreden in China vernoemd tot Baron Joostensstraat en verscheen er onderaan zijn graftombe de inscriptie PEKIN 1900, verwijzend naar het jaar waarin het beleg plaatsvond.

Bibliografie

Bronnen

Uitgegeven bronnen

 

Affaires de Chine, négociations de Pékin, 1900-1902, [Bonn], [1902].

 

Austria-Hungary, Belgium, France, Germany, Great Britain, Italy, Japan, The Netherlands, Russia, Spain, United States and China—Final Protocol for the Settlement of the Disturbances of 1900 [Boxer protocol], 1901.

 

Chambre des représantants –annales parlementaires: séance du 28 décembre 1909, Chambre des represéntants, Brussel, 1909.

 

Die Große Politik der europäischen Kabinette 1871–1914.

 

RUXTON, I. red., The Diaries of Sir Ernest Satow, British Envoy in Peking (1900-06), Volume I en II, Morrisville, 2006.

 

RUXTON, I. red., The Semi-Official Letters of British Envoy Sir Ernest Satow from Japan and China (1895-1906), Morrisville, 2007.

 

Onuitgegeven bronnen

Archief Ministerie Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

 

BRUSSEL, AMBZ, Diplomatiek Archief, Dossier P. 5516, Garde de la légation de Belgique à Péking’.

 

BRUSSEL, AMBZ, Diplomatiek Archief, Corres. Pol. Chine, série complémentaire, 1900-1re partie 1901.

 

BRUSSEL, AMBZ, Diplomatiek Archief, Corres. Pol. Chine, série complémentaire, 2ième partie 1901-1904.

 

BRUSSEL, AMBZ, Diplomatiek Archief, Pers. EXT 162 [Persoonlijk dossier Maurice Joostens], 1884-1910.

Archief Koninklijk Paleis

 

BRUSSEL, AKP, Dossiers du Cabinet du Roi (Cab. II F 59 a), Correspondance générale 3-615 (ancien Cab. III b), 356 : JOOSTENS, Maurice, diplomate belge, 1898-1908.

 

BRUSSEL, AKP, Dossiers du Cabinet du Roi (Cab. II F 59 a), 1455 : Projets d’expansion belge en Chine. Mémoire du comte Baudouin de LICHTERVELDE, sécretaire de légation, Pékin juin 1903, 1903

 

BRUSSEL, AKP, Dossiers du Cabinet du Roi (Cab. II F 59 a), 1456 : Troubles en Chine en 1891 et 1900-1901, 1891-1901.

 

BRUSSEL, AKP, Dossiers du Cabinet du Roi (Cab. II F 59 a), 1457 : Voyage du vice-roi Li-Hung-Chang en Belgique. Et projet de nommer un conseiller (politique) belge du Tsung-li-Yamen, 1896.

 

BRUSSEL, AKP, Dossiers du Cabinet du Roi (Cab. II F 59 a), 1461: Emile FRANCQUI consul de Belgique à Hankow, et note ultérieure, 1897-1901.

 

BRUSSEL, AKP, Dossiers du Cabinet du Roi (Cab. II F 59 a), 1462 : Officiers de l’armée belge mis à la disposition du Roi pour été envoyé la Chine, 1898, 1900-1901, 1903-1905.

 

BRUSSEL, AKP, Dossiers du Cabinet du Roi (Cab. II F 59 a), 1464: Invitation du roi au prince TSCHUN de venir en Belgique, 1901.

 

BRUSSEL, AKP, Fond Congo I, II. Asie, 253: Projets de construction de Chemins de fer et d’exploitation minière à l’aide de capitaux belges, 1896-1908.

 

BRUSSEL, AKP, Fonds Congo II. Dossiers et Liasses, 253 : Chine. projets de construction de chemins de fer et d’exploitation minière à l’aide de capitaux belges, 1896-1908.

 

BRUSSEL, AKP, Fonds Congo II. Dossiers et Liasses, 256 : Coupures de journaux allemands, américains, anglais et belges relatives à China, 1899-1901.

FelixArchief

 

ANTWERPEN, FelixArchief, A. KAS, ‘Ontvangst van minister van België te Peking Maurits Joostens, bij zijn terugkeer naar Antwerpen’, Guldenboek deel 2, 1902.

 

ANTWERPEN, FelixArchief, Dossiers bij de organisatie van protocollaire evenementen, Ontvangsten, bezoeken en manifestaties, Ontvangst van de heer Maurice Joostens, Minister van België in China, 23 maart, 1902.

 

 

Gedrukte bronnen

 

Publicaties

 

COLLIN, V., Un reportage belge en Extrême-Orient (guerre internationale de 1900-1901), Antwerpen, 1901.

 

CONRAD, J., The Heart of Darkness, 1899, Londen.

 

DE MELOTTE DE LAVAUX, A. Les derniers jours d'une légation : le siège des légations à Pékin en 1900, 1925.

 

JOOSTENS, M., Du Caire au Tropique, Brussel, 1885.

 

JOOSTENS, M., Rapport sur le commerce extérieur de l’Egypte en 1890, Brussel, 1891.

 

JOTTRAND E., Au Siam : journal de voyage de M. et Mme Émile Jottrand : ouvrage accompagné d'un plan, Parijs, 1905.

 

Manifestation du Commerce et de l’Industrie Belges Organisée par la Chambre de Commerce d’Anvers en l’honneur de Monsieur Maurice Joostens : Envoyé Extraordinaire et Ministre Plénipotentiaire de Belgique en Chine. Liste Nominative des Adhérents, Antwerpen, 1902.

 

MASON SATOW, E., The Family Chronicle of the English Satows, 1929, Oxford.

 

PONTUS, R., 'La Garde de la Legation de Belgique en Pékin', Chine et Belgique : revue économique de l'extrême-orient., 2 (1907), 121-126

 

ROOSES, M., Le musée Plantin-Moretus, Antwerpen, 1919.

 

VAN DER ELST, L., ‘Leopold II et la Chine’, Revue Générale, 59 (1924), 1-56.

 

WINTERHALDERBovenkant formulier

, T., Kämpfe in China. Eine Darstellung der Wirren und der Betheiligung von Österreich-Ungarns Seemacht an ihrer Niederwerfung in den Jahren 1900-1901, Wenen, 1902.Onderkant formulier

 

Kranten en periodieken

 

Anvers-Bourse, 1902

 

Bulletin de la Société royale de géographie d’Anvers, 1884.

 

De Telegraaf; 1902.

 

Dernière Heure, 1902..

 

Het Handelsblad van Antwerpen, 1900-1910

 

Het Laatste Nieuws, 1900-1910.

 

Het Nieuws van den Dag, 1900-1901.

 

L’Afrique explorée et civilisée, 1886.

 

L’Avenir de Luxembourg, 1910.

 

L’Indépendance Belge, 1900-1910..

 

La Chronique, 1902.

 

La correspondencia de España, 1900.

 

La Epoca, 1904.

 

La Ilustracion Artistica, 1900.

 

La Revue Diplomatique, 1900-1910.

 

La Meuse, 1907.

 

Le Figaro, 1900.;

 

Le Journal de Bruxelles, 1904.

 

Le Journal, 1900.

 

Le Matin, 1902.

 

Le Peuple, 1900

 

Le XXième Siècle, 1900.

 

New York Tribune, 1901.

 

Nieuwe Tilburgsche Courant, 19000

 

The Evening Star, 1897-1899.

 

The Examiner, 1900.

 

The Hawaiian Star, 1900.

 

The Indianapolis journal, 1901.

 

The Morning Star, 1897.

 

The Pacific commercial adviser, 1901.

 

The Sun, 1900

 

The Times, 1897-1900.

 

The Wichita daily eagle, 1900.

 

Audiovisuele bronnen

 

RAY, N., GREEN, G. en MARTON, A., 55 Days at Peking, Samuel Bronston Productions, dvd, 1963.

 

‘Vies de Châteaux’, Ma Terre, RTBF, 11 mei 2012.

 

Architecturale bronnen

 

Familiegraf Joostens, Stabroek, 1910.

 

GIFE, E. en GIFE, L., Sint-Catharinakerk, Stabroek, 1870.

 

Literatuur

 

ABBELOOS, J. F. ‘Belgium’s Expansionist History between 1870 and 1930. Imperialism and the Globalisation of Belgian Business’, LÉVAI, C. red., Europe and Its Empires. Pisa, 2008, 105‐127.

 

ABBENHUIS, M., ‘A Most Useful Tool for Diplomacy and Statecraft: Neutrality and Europe in the ‘Long’ Nineteenth Century, 1815–1914’, The International History Review, 35 (2013), 1-22.

 

ABBENHUIS, M., An Age of Neutrals: Great power politics, 1815-1914, Cambridge.

 

AUWERS, M., The island and the storm : a social-cultural history of the Belgian diplomatic corps in times of democratization, 1885-1935, onuitgegeven doctoraatsproefschrift, Universiteit Antwerpen, Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Departement Geschiedenis, 2014.

 

BALACE, F. La garde de la Légation Belge de Pékin et ses uniformes 1904-1923’, Militaria Belgica, 8 (1985), 55-70.

 

BERENSON, E., Heroes of Empire: Five Charismatic Men and the Conquest of Africa, Berkeley en Londen, 2011.

 

BICKERS, R. A. en TIEDEMANN, R. G., The Boxers, China, and the World. Lanham, 2007.

 

BITSCH, M.-T., La Belgique entre la France et l'Allemagne, 1905-1914, Parijs, 1994.

 

BLUMBERG, A., ‘Belgium and a Philippine protectorate: a stillborn plan’, Asian Studies, 10 (1972), 336-343

 

BOSCH, F., ‘De familie Joostens (oosten)’, Vlaamse Stam: Tijdschrift voor Familiegeschiedenis, 37 (2001), 152-165.

 

BOSSCHER, P. M., ‘De gezantschapswacht te Peking : een schets van haar geschiedenis, in het bijzonder tijdens de commandoperiode van Kapitein der mariniers H. Baron Van Hemert tot Dingshof’, Marineblad, 80 (1965), 1145-1198.

 

BROSENS, G., De commerciële ruggengraat van China gebroken. De Boksersaanval op de Belgische spoorwegconcessie Peking-Hankow in 1900, onuitgegeven masterproef, Universiteit Gent, Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Departement Geschiedenis, 2003.

 

CLAEYS-BOUUAERT, L., Le Baron Emile Cartier de Marchiennes. Missions diplomatiques en Chine et aux Etats-Unis, 1898-1922, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, UCL, 1977.

 

COHEN, P. A., History in Three Keys: The Boxers as Event, Experience, and Myth, New York, 1997.

 

CÓLOGAN Y GONZÁLEZ-MASSIEU, J. ‘El papel de España en la Revolución de los Bóxers de 1900: Un capítulo olvidado en la historia de las relaciones diplomáticas’, Boletín de la Real Academia de la Historia, 205 (2008), 493-561.

 

COOLSAET, R., DUJARDIN, V. en ROOSENS, C. red., Buitenlandse Zaken in België: Geschiedenis van een ministerie, zijn diplomaten en consuls van 1830 tot vandaag, Leuven, 2014.

 

COOLSAET, R., België en zijn buitenlandse politiek 1830-2015, Leuven, 2014.

 

COTTLE, S., Mediatized Conflict: Developments in Media and Conflict Studies, Maidenhead, 2006.

 

DAVIS CROSS, M. K., The European Diplomatic Corps: Diplomats and International Cooperation from Westphalia to Maastricht, Chippenham, 2007.

 

 

DE RIDDER, K. en WEI-YING, K. red., Authentic Chinese Christianity: Preludes to Its Development (nineteenth and twentieth centuries), Leuven, 2001.

 

DE RYCK, L., ‘Tramways d’Alexandrie: een Belgische onderneming in Egypte. Een politieke ingreep in de concurrentie, Revue belge de philologie et d'histoire / Belgisch tijdschrift voor filologie en geschiedenis, 69 (1995), 925-955.

 

DELCORDE, R., Belgische diplomaten, Tielt, 2010.

 

DOOMS, E., Le gouverneur d’Anvers demande un drapeau Chinois: Chinees-Belgische diplomatieke relaties: Chinese diplomatieke delegaties in het negentiende eeuwse België, masterproef Master in de Oosterse talen en culturen (Chinees), Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Universiteit Gent, 2009.

 

DUCHESNE, A., ‘La dissolution de la legion belge en Chine, 1900’. Carnet de la Fourragere, 3 (1950), 193-216;

 

DUCHESNE, A., ‘Quand les Belges devaient partir pour la Chine. Un projet d'expedition contre les Boxeurs, 1900’, Carnet de la Fourragere, 1 (1948), 1-45.

 

DUJARDIN, C., Missionering en moderniteit: De Belgische minderbroeders in China 1872-1940, Leuven, 1996.

 

DUJARDIN, V., ROSOUX, V. en DE WILDE, T. red., Leopold II. Ongegeneerd genie ?, Tielt, 2009.

 

DUMOULIN, M. en LANNEAU, C., La biographie individuelle et collective dans le champs des relations internationales, Brussel e.a., 2016.

 

ELLIOTT, J. E., Did It for Civilisation, Some Did It for Their Country: A Revised View of the Boxer War, Hong Kong, 2002.

 

EMERSON, B., Leopold II of the Belgians : king of colonialism, Londen, 1979.

 

EYFFINGER A. en P. H. KOOIJMANS, P. H., The 1899 Hague Peace Conference: "The Parliament of Man, the Federation of the World. Den Haag, 1999.

 

FASSINO, P. G., ‘Guiseppe Salvago Raggi: un nobile prestato alla diplomazia. Brevi Note nel centenario della nomina a Governatore dell’Eritrea’, URBS, 20 (2007), 25-38.

 

FEUERWERKER, A., The Foreign Establishment in China in the Early Twentieth Century, Ann Arbor, 1976.

 

FROCHISSE, J.-.M., La Belgique et la Chine, Relations diplomatiques et economiques (1839–1909), Brussel, 1936.

 

GEERTS, G. ‘Eene “0” te veel’, Polderheem, 15 (1980), 13-16.

 

GODDEERIS, I., ‘Postcolonial Belgium: the Memory of the Congo’. Interventions: International Journal of Postcolonial Studies, 17 (2015), 434-451.

 

GRANT, J. A., Rulers, Guns, and Money The Global Arms Trade in the Age of Imperialism, Cambridge, 2007.

 

A.GRIFFITHS, A., The New Journalism, the New Imperialism and the Fiction of Empire, 1870-1900, Houndmills en New York, 2015.

 

HAHN, P., Mumm - Diplomat, Photograph & anders als die Anderen. Die Lebensgeschichte von Alfons Mumm von Schwarzenstein, Badenweiler, 2012.

 

HALANS, M. "Diplomaten op een vulkaan". De visie van de Belgische gezanten op de Chinese maatschappij tijdens de vroege twintigste eeuw (1904-1914), onuitgegeven masterproef, Universiteit Antwerpen, Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Departement Geschiedenis, 2012.

 

HELMREICH, J. E. Belgium and Europe: A Study in Small Power Diplomacy, Den Haag, 1976.

 

HUNT, M. H., ‘The Forgotten Occupation: Peking, 1900-1901’, Pacific Historical Review, 48 (1979), 501-529.

 

JACKSON, P., ‘Pierre Bourdieu, the ‘cultural turn’ and the practice of international history’, Review of International Studies, 34 (2008), 155-181.

 

JEANNESSON, S., ‘Les biographies de diplomates: questions méthodologiques et enjeux scientifiques’, DUMOULIN, M. en LANNEAU, C., La biographie individuelle et collective dans le champs des relations internationales, Brussel e.a., 2016, 15-20.

 

JELAVICH, B., ‘Giers and the policy of moderation’, New Perspectives in Modern Russian History: Selected Papers from the Fourth World Congress for Soviet and East European Studies, MCKEAN, R. B. red., New York, 1992. 25-42.

 

KELLY, J. S., A forgotten conference: the negotiations at Peking, 1900-1901, Genève, 1963.

 

KING, F. H. H., ‘The Boxer Indemnity – Nothing But Bad’, Modern Asia Studies, 40 (2006), 668-669.

 

KURGAN-VAN HENTENRYK, G., Jean Jadot: Artisan de l’expansion belge en Chine, Brussel, 1965.

 

KURGAN-VAN HENTENRYK, G., Léopold II et les groupes financiers belges en Chine: la politique royale et ses prolongements (1895 - 1914), Brussel, 1972.

 

LEHNER, G. en LEHNER, M., Österreich-Ungarn und der "Boxeraufstand" in China, Wenen, 2002.

 

LIBBRECHT, U., De geelzucht van Europa: China en het Westen, Leuven, 2004.

 

LUYCKX, J., For business, pleasure and education. De reis van prins Albert naar de Verenigde Staten in 1898, onuitgegeven masterproef, KU Leuven, Faculteit Letteren, Departement Geschiedenis, 2007.

 

MACKENZIE, J. M., European empires and the people: popular responses to imperialism in France, Britain, the Netherlands, Belgium, Germany and Italy, Manchester en New York, 2011.

 

MARTINEZ-ROBLES, D. ‘Constructing Sovereignty in Nineteenth-Century China: the Negotiation of Reciprocity in the Sino-Spanish Treaty of 1864’, The International History Review, 38 (2016), 719-740.

 

MORINEAU, M., ‘Le Résident des Pays-Bas a Pékin durant le siege (1900), Revue d’histoire moderne et contemporaine, 13 (1966), 285-302.

 

MOSER, M. J. en MOSER, Y. W.-C, Foreigners within the Gates: The Legations at Peking. Hong Kong en New York, 1993.

 

NICKLES, D. P., Under the wire: how telegraphy changed diplomacy, Cambridge, 2003.

 

NIJS, J., De ware helden van ons Rooms katholieke landeke: Monumenten van missionarissen in België, onuitgegeven masterproef, KU Leuven, Faculteit Letteren, Departement Geschiedenis, 2016.

 

OTTE, T. G., ‘'Not Proficient in Table-Thumping': Sir Ernest Satow at Peking, 1900-1906', Diplomacy & Statecraft, 13 (2002), 161-200.

 

OTTE, T. G., The China Question: Great Power Rivalry and British Isolation, 1894-1905. Oxford, 2007.

 

PAQUOT, J.-F., La Belgique face à la révolte des Boxers en Chine en 1900, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, UCL, 1988.

 

PAVÉ, F., Le péril jaune à la fin du XIXe siècle, fantasme ou inquiétude légitime?, Le Mans, 2011.

 

PEREIRA CASTAÑARES, J.C. red., La Política Exterior de España: de 1800 hasta hoy, Madrid, 2010.

 

POTTER, S., ‘Jingoism, Public Opinion, and the New Imperialism: Newspapers and Imperial Rivalries at the fin de siècle’, Media History, 20 (2014), 34-50.

 

RAHIMLOU, Y., ’Aspects de l'expansion belge en Egypte sous le régime d'occupation britannique (1882–1914’), Civilisations, 38 (1988), 101-178.

 

L. RREYCHLER, L. en VRANCKX, R., Een onvoltooid beleid: buitenlandse- en defensiepolitiek van 1830 tot 2015. Kapellen, 2015.

 

RODAO, F., ‘Asia: Filipinas, percepciones y los empujes tardíos’, PEREIRA CASTAÑARES, J.C. red., La Política Exterior de España: de 1800 hasta hoy, Madrid, 2010, 487-506.

 

SCHIMMELPENNINCK VAN DER OYE, D., ‘Russia’s ambivalent response to the Boxers’, Cahiers du monde russe, 41 (2001), 57-78.

 

SERVAIS, P., ‘Introduction’, P. SERVAIS red., La diplomatie belge et l’Extrême-Orient : Trois études de cas (1930-1970), Louvain-la-Neuve, 2004.

 

SPAE, J., Mandarijn Paul Splingaerd, Brussel, 1986.

 

STANARD, M. G., ‘King Leopold’s Bust: A Story of Monuments, Culture and Memory in Colonial Europe’, Journal of colonialism and colonial history, 12 (2011), 1-9.

 

STANARD, M. G., ‘Learning to love Leopold: Belgian popular imperialism, 1830-1960’, MACKENZIE, J. M., European empires and the people: popular responses to imperialism in France, Britain, the Netherlands, Belgium, Germany and Italy, Manchester en New York, 2011, 124-157.

 

STENGERS, J., ‘King Leopold’s Imperialism’, Studies in the Theory of Imperialism, OWEN, R. en SUTCLIFFE, B., Londen, 1975, 248-276.

 

STENGERS, J., L’Action du Roi en Belgique depuis 1831. Pouvoir et influence. Essai de typologie des modes d’action du Roi, Louvain-la-Neuve, 1992.

 

STOCKX., V., Economische groei en neutraliteit: De visie achter het buitenlands beleid van België tussen 1884 en 1914, onuitgegeven masterproef, KU Leuven, Faculteit Letteren, Departement Geschiedenis, 2010.

 

SWEDBERG, R., ‘Auguste Rodin's The Burghers of Calais: The career of a sculpture and its appeal to civic heroism’, Theory, Culture & Society, 22 (2005), 45-67.

 

TAVEIRNE, P., Han-Mongol Encounters and Missionary Endeavors: A History of Scheut in Ordos (Hetao), 1874-1911, Leuven, 2005.

 

THOMAS, D. H., The guarantee of Belgian independence and neutrality in European diplomacy, 1830's-1930's, Kingston, 1983.

 

THOMPSON, J. B., The Media and Modernity: A Social Theory of the Media, Stanford, 1995.Onderkant formulier

 

THOMPSON, L. C., William Scott Ament and the Boxer Rebellion: Heroism, Hubris, and the Ideal Missionary. Jefferson, 2009, 83-85

 

UROSEVIC, U., ‘Italian Liberal Imperialism in China: A Review of the State of the Field’, History Compass, 11 (2013), 1068-1075.

 

VAN DEN DUNGEN, P., Milieux de presse et journalistes en Belgique (1828-1914), Brussels, 2005.

 

VAN DEN EEDE, M., De Belgische mondiale expansie (1831-1914). Een systematisch onderzoek naar de determinanten, actoren en evolutie van de Belgische koloniale en de financieel-industriële expansie, vanaf Leopold I tot de eerste wereldoorlog, onuitgegeven doctoraatsproefschrift, Universiteit Gent, Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Departement Geschiedenis, 2006.

 

VAN DER HEIJDEN, Y., De dans van de leeuw en de draak: verleden heden en toekomst van de Nederlands-Chinese handelsbetrekkingen, Amsterdam, 2008.

 

VANHAUWAERT, H., ‘All the King’s Men’. Een zoektocht naar de koloniale ideeën van enkele adviseurs en “handlangers” van Leopold II (1853- 1892), onuitgegeven masterproef, KU Leuven, Faculteit Letteren, Departement Geschiedenis, 2005.

 

VAN KEMSEKE, P., red., Diplomatieke Cultuur, Leuven, 2000.

 

VAN LICHTERVELDE, B., Joostens (Adolphe Marie Maurice), Biographie Coloniale Belge, Tome IV, 1955, 448-450.

 

VAN PUTTEN, F.-P., ‘Diplomatieke cultuur in de gezantschapswijk van Beijing in de late negentiende en vroege twintigste eeuw’, P. VAN KEMSEKE red., Diplomatieke Cultuur, Leuven, 2000, 157-172.

 

VAN DER PUTTEN, F.-P., ‘Small powers and Imperialism: The Netherlands in China, 1886- 1905’, Itinerario, 20 (1996), 115- 131.

 

VAN DONGEN, F., Tussen neutraliteit en imperialisme : de Nederlands-Chinese betrekkingen van 1863-1901, Groningen, 1966

 

VANDE WEGHE, R., Geschiedenis van de Antwerpse Straatnamen, Antwerpen, 1977.

 

VANDEPLAS, A., ‘Solvyns (Henry-Ignace-Stanislas) (baron)’, Biographie Coloniale Belge, Tome V, 1958, 769-773.

 

VANDERSMISSEN, J., Koningen van de wereld. Leopold II en de aardrijkskundige beweging, Leuven en Den Haag, 2009.

 

VANTHEMSCHE, G. Belgium and the Congo, 1885-1980, Cambridge, 2012

 

VARG, P. A., ‘William Woodville Rockhill’s Influence on the Boxer Negotiations’, Pacific Historical Review, 18 (1949), 369-380.

 

VIAENE, V. ‘Imperialisme, natie en democratie in de koloniale doctrine van Leopold II’, WITTE, E., e. a. red., Natie en Democratie, 2006, Zwevezele, 2006.

 

VIAENE, V., ‘King Leopold’s Imperialism and the Origins of the Belgian Colonial Party, 1860-1905’, The Journal of Modern History, 80 (2008), 741-790.

 

VIAENE, V., VAN REYBROUCK, D., CEUPPENS, B., Congo in België, Leuven, 2009.

 

WAGNER, R. G., ‘China 'Asleep' and 'Awakening': A Study in Conceptualizing Asymmetry and Coping with It’, Transcultural Studies, 1 (2011): 4-139.

 

WILLEQUET, J., Le Congo belge et la Weltpolitik (1894-1914), Brussel, 1962.

 

WINSECK, D. R. en PIKE, R. M., Communication and Empire: Media, Markets and Globalization, 1860-1930, Durham en Londen, 2007.

 

XIANG, L. The Origins of the Boxer War: A Multinational Study, Londen en New York, 2003.

 

Digitale Informatie

 

‘Ancestors and Cousins including Rice Schueths, Schindler and Conger Families’, Schueths, (http://www.schueths.com/doug/genealogy/publicvers/gleanedwithnotes/pafg…). Geraadpleegd op 8 augustus 2016.

 

‘Illinois Intercollegiate Athletic Conference, Jimdo (http://slacey19690.jimdo.com/defunct-schools/lombard/). Geraadpleegd op 8 augustus 2016.

 

‘Knobel, Fridolin Marinus (1857-1933)’, Resources Huygens ING (http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn6/knobel). Geraadpleegd op 8 augustus 2016.

 

‘Komura Jutato’, Britannica Academic Edition (https://www.britannica.com/biography/Komura-Jutaro). Geraadpleegd op 8 augustus 2016.

 

‘Komura, Jutaro | Portrait’, Portraits of Modern Japanese Historical Figures (http://www.ndl.go.jp/portrait/e/datas/83.html?c=4). Geraadpleegd op 8 augustus 2016.

 

‘Liège 1905 – Section Internationale – Halls’, Worldfairs (http://www.worldfairs.info/expopavillondetails.php?expo_id=34&pavillon_…). Geraadpleegd op 11 augustus 2016.

 

BelgicaPress, 2016 (http://opac.kbr.be/belgicapress.php?lang=NL). Geraadpleegd op 8 augustus 2016.

 

Chronincling America, 2016 (http://chroniclingamerica.loc.gov/). Geraadpleegd op 8 augustus 2016.

 

Delpher, 2016 (http://www.delpher.nl/). Geraadpleegd op 8 augustus 2016.

 

Gallica, 2016 (http://gallica.bnf.fr/). Geraadpleegd op 8 augustus 2016.

 

Hemeroteca Digital, 2016 (http://hemerotecadigital.bne.es/index.vm). Geraadpleegd op 8 augustus 2016.

 

LEUTNER, M., ‘Takustraße, Iltisstraße, Lansstraße: Bausteine einer kolonialen Erinnerungskultur – und ihre „Dekolonisierung“ ’, berlin-postkolonial (http://www.berlin-postkolonial.de/cms/index.php/component/content/artic…). Geraadpleegd op 11 augustus 2016.

Universiteit of Hogeschool
Master in de geschiedenis
Publicatiejaar
2016
Promotor(en)
prof. dr. Idesbald Goddeeris
Kernwoorden
Share this on: