Stiltegebieden, knelpunten en mogelijkheden in Oost-Vlaanderen

Andreas Vandyck Annelies Verheyden
Persbericht

Op zoek naar stilte in Oost-Vlaanderen

Andreas aan het werk tijdens de geluidsmetingen in het potentieel landelijk stiltegebied 'Dender-Mark'

Stilte. Het lijkt een vanzelfsprekend begrip, maar in een maatschappij waarin we voortdurend blootgesteld worden aan tal van geluidsbronnen, is het dat allesbehalve. We leven met steeds meer mensen op een kleinere oppervlakte en het wordt alsmaar moeilijker om aan de dagelijkse drukte te ontsnappen. Daarom is het belangrijk om de plaatsen in Vlaanderen waar je wel rust kan vinden te lokaliseren en te erkennen. Zo’n gebied noemt men een stiltegebied. In samenwerking met de dienst geluid van het Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek Oost-Vlaanderen (PCM) gingen twee studenten milieumanagement aan de Hogeschool Gent, Annelies Verheyden en Andreas Vandyck voor hun bachelorproef op zoek naar de haalbaarheid voor het erkennen van ‘stiltegebieden’ in Oost-Vlaanderen.

Stilte is een subjectief begrip dat voor iedereen een andere betekenis heeft. In stiltegebieden betekent stilte niet de totale afwezigheid van geluid, maar wel een aangenaam geheel van geluiden. Het is een gebied met een goede akoestische kwaliteit waarbij de belevingswaarde belangrijker is dan de geluidsniveaus. Wat men in een stad als stil en rustig ervaart, kan in een landelijke omgeving als minder stil of zelfs storend ervaren worden. Daarom is het belangrijk om onderscheid te maken tussen landelijke- en stedelijke stiltegebieden. Vlaanderen kent momenteel zeven officieel erkende landelijke stiltegebieden, verspreid over Limburg en Antwerpen. Voor stedelijke stiltegebieden is nog geen officiële erkenning mogelijk, Annelies en Andreas hopen dat hier snel verandering in komt en gingen op zoek naar het potentieel. Hun onderzoek bestond uit twee grote delen: een bevraging van de verschillende bestuursniveaus, gemeentelijk, provinciaal en Vlaams, rond stedelijke- en landelijke stiltegebieden en het zelf uitvoeren en analyseren van geluidsmetingen in het potentiële landelijke stiltegebied ‘Dender-Mark’ en in de stad Gent. Uit het onderzoek en de geluidsmetingen blijkt dat er in Oost-Vlaanderen potentie is om in de toekomst meer landelijke stiltegebieden te erkennen en om de erkenning van stedelijke stiltegebieden mogelijk te maken. Het ontbreekt echter vaak aan initiatief waarbij de verschillende bestuursniveaus naar elkaar kijken om het voortouw te nemen. In regio’s waar de Provincie het initiatief nam en de trekkersrol op zich nam, zijn al verschillende landelijke stiltegebieden tot stand kunnen komen.
Dit blijkt uit de resultaten van de enquêtes.

De meeste gemeenten zijn bereid om mee te werken aan de erkenning van landelijke stiltegebieden, maar verwachten hierbij zowel administratieve, financiële als technische ondersteuning bij het uitvoeren van de metingen, het analyseren van de resultaten en aanvragen van de erkenning. Daarnaast ontbreekt het ook aan een wetgevend kader wat gemeenten afschrikt om aan het erkenningsproces te beginnen.

Image removed. Ondersteuning vanuit de Provincie, of het gebrek eraan, en de mogelijkheid om een landelijk stiltegebied juridisch hard te maken zijn de twee belangrijkste en meest voorkomende struikelblokken die overwonnen moeten worden indien we de reeds schaarse stille gebieden in Vlaanderen willen behouden en erkennen tot volwaardig landelijk stiltegebied.

Stedelijke stiltegebieden staan nog in hun kinderschoenen in Vlaanderen. Het realiseren van deze gebieden is een complexer gegeven dan het realiseren van landelijke stiltegebieden. In steden is het immers nooit echt ‘stil’ en zijn veel geluidsbronnen aanwezig. In deze gebieden is de stilte-ervaring dan ook belangrijker dan het aantal decibel. Tijdens hun onderzoek hebben Annelies en Andreas ook geluidsmetingen uitgevoerd op acht plaatsen in Gent die aanzien worden als potentiële stedelijke stiltegebieden. Hieruit blijkt dat de stad enkele waardevolle stille plekjes heeft die het verdienen erkend te worden. Momenteel heeft er reeds overleg plaatsgevonden tussen Stad Gent en het PCM rond deze gebieden.

Annelies en Andreas vinden dat Vlaanderen, net zoals bij landelijke stiltegebieden, een procedure moet opstellen om de officiële erkenning van stedelijke stiltegebieden mogelijk te maken. Bij het opstellen van deze procedure kan geopteerd worden om de zintuigelijke bewustwording (tussen de drukte van de stad en de rust in een stiltegebied) te toetsen aan akoestische criteria. Uit hun onderzoek blijkt dat er in Gent alvast een aantal plaatsen zijn die in aanmerking komen als stedelijk stiltegebied.

Het mooiste geluid in de wereld is stilte

Stille, rustige gebieden worden in onze drukke maatschappij alsmaar belangrijker, maar tegelijk ook steeds zeldzamer. Om te vermijden dat deze kostbare gebieden steeds verder verloren gaan en we ze kunnen blijven koesteren, is de officiële erkenning ervan van essentieel belang. Of zoals de Engelse journalist Robert Hichens ooit zei: "Het mooiste geluid in de wereld is stilte."

 

Bibliografie

MINABEL. (2005). Pilootproject stiltegebied dender – mark.

Andante geluidsonderzoek. (2016). Akoestisch onderzoek rustige plekken te Gent.

De luwteplek. (2017, februari 15). Opgeroepen op mei 16, 2017, van Peymenjellema: http://www.peymenjellema.be/?p=734

Departement Leefomgeving. (2017). Stiltegebieden. Opgeroepen op mei 23, 2017, van lne: https://www.lne.be/stiltegebieden

Departement Omgeving. (2017). de Europese richtlijn omgevingslawaai. Opgeroepen op mei 7 , 2017, van lne: https://www.lne.be/de-europese-richtlijn-omgevingslawaai

Departement Omgeving. (2017). Stiltegebieden. Opgeroepen op mei 23, 2017, van lne: https://www.lne.be/stiltegebieden

Dienst Landbouw en Platteland. (sd). Maatregel 1 Omgevingskwaliteit. Opgeroepen op mei 27, 2017, van platteland.limburg: http://platteland.limburg.be/Limburg/plattelandsite/PDPO-III/Maatregel-…

EU. (2011, oktober 26). Legal content. Opgeroepen op mei 25, 2017, van Europa: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=LEGISSUM:l21180#amen…

EU. (2011). Legal Content. Opgeroepen op mei 25, 2017, van Europa: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=celex:52011DC0321

Groot Begijnhof Sint-Elisabeth - Sint-Amandsberg. (2017, januari 2017). Opgeroepen op mei 29, 2017, van Stad Gent: https://stad.gent/cultuur-sport-vrije-tijd/cultuur/erfgoed/monumenten/r…

LNE. (2006). Stiltegebieden in Vlaanderen: leidraad bij het creëren van een landelijk stiltegebied. Departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Berchem: Vlaamse overheid. Opgeroepen op mei 9, 2017

Ministerie van de Vlaamse gemeenschap. (2005, augustus 31). Besluit van de Vlaamse Regering inzake de evaluatie en de beheersing van het omgevingslawaai en tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende de algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhy. Opgeroepen op mei 9, 2017, van fgov: http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/article.pl?language=nl&caller=summ…

Pée, G. (2017, maart 21). Telefonische enquête stiltegebieden: LNE. (A. Vandyck, Interviewer)

Peymen , G., & Jellema, P. (2017). De Luwteplek. Gent: peymenjellema. Opgeroepen op mei 31, 2017

Poelmans, L. (2015, juni 18). Hoe groen is Vlaanderen nu écht? Deredactie. Opgehaald van http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/opinieblog/opinie/1.2369800

Provincie Limburg. (2017). Regionale Landschappen. Opgehaald van Provinciaal natuurcentrum: http://www.provinciaalnatuurcentrum.be/Limburg/biodiversiteit/Regionale…

QUADMAP. (2015). Richtlijnen voor het identificeren, selecteren, analyseren en beheren van stille stedelijke gebieden.

Reinders, R. (2017). Stiltegebied. Opgeroepen op mei 9, 2017, van Juniperbos: http://www.juniperbos.nl/2540/0/stiltegebied

Sint Pietersabij. (sd). Opgeroepen op mei 29, 2017, van Historiek: https://sintpietersabdij.stad.gent/nl/content/historiek-0

Stad Gent. (sd). Opgeroepen op mei 29, 2017, van Visserijpark: https://stad.gent/cultuur-sport-vrije-tijd/buiten-genieten/visserijpark

Trage Wegen. (sd). Over ons. Opgehaald van trage wegen: http://www.tragewegen.be/over-ons

Verhoest, K. (2017, maart 21). Landelijke stiltegebieden. (A. Vandyck, Interviewer)

Visit Gent. (sd). Opgeroepen op mei 16, 2017, van Campo Santo: https://visit.gent.be/nl/campo-santo-0?context=tourist

Vlaamse Landmaatschappij. (2016). STeRio - Stilte en rust: interdisciplinaire overleggroep - einverslag. Brussel: VLM. Opgeroepen op mei 9, 2017, van https://www.vlm.be/nl/SiteCollectionDocuments/IPO/IPO%20adviezen/IPO-ad…

Vlaamse overheid. (sd). Opgehaald van Geopunt: http://www.geopunt.be/

Vlaamse Overheid. (2009). Richtlijn Omgevingslawaai.

Vlaamse Overheid. (2013, april 30). Overheden. Opgeroepen op mei 27, 2017, van mobielvlaanderen: http://www.mobielvlaanderen.be/overheden/artikel.php?id=1424

Vlaamse Overheid. (2017). geluidsbelastingskaarten. Opgeroepen op mei 27, 2017, van lne: https://www.lne.be/geluidsbelastingkaarten

Vlaamse Overheid. (2017). subsidies premies fiscale voordelen. Opgeroepen op mei 27, 2017, van lne: https://www.lne.be/subsidies-premies-fiscale-voordelen

VVSG. (2014). milieuconventant. Opgeroepen op mei 27, 2017, van vvsg: http://www.vvsg.be/Omgeving/Milieu/milieuconvenant/Pages/2008-ev.aspx

Universiteit of Hogeschool
Bachelor in het bedrijfsmanagement: milieumanagement
Publicatiejaar
2017
Promotor(en)
Katrijn Cierkens
Kernwoorden
Share this on: