Japanese Humanitarian Aid For Belgium During the First World War: Charity as a Tool for International Acknowledgement

Hanne Deleu
Persbericht

Een Belgische Koning als Samoerai en Japanse Thee voor Soldaten

“Koning Albert staart geduldig naar de vijandelijke vliegtuigen die door de lucht boven de stad Antwerpen scheren. Niet meer dan een briesje, laat staan een bommenwerper, reageert de vorst kalm terwijl hij rustig een sigaret rookt.” Het klinkt als een fragment uit een heroïsche roman over de Belgische monarch. In feite is het een van de vele sensationele krantenartikelen die in de Japanse media verscheen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het is een van de duizenden berichten die bijdroeg aan honderden donaties uit Japan voor België en de diplomatische relatie tussen de beide landen versterkte.

Slechts twee dagen nadat Groot-Brittannië de oorlog had verklaard aan Duitsland schaarde Japan zich aan de zijde van de Geallieerden. Doorheen de oorlog streefde het Japanse leger ervoor om Duitse troepen uit Oost-Azië te verjagen en beschermde ze Geallieerde schepen en duikboten in de Grote Oceaan en de Middellandse Zee. Uiteindelijk leverde Japans bijdrage aan de Eerste Wereldoorlog het verre land zelf een plaats op in de Volkenbond in 1920.

Maar Japans aandeel in de overwinning van de Geallieerden bleef niet enkel beperkt tot militaire steun. Vanaf het begin van de oorlog overspoelde de Japanse massa media het land met nieuws over de oorlog. In deze continue berichtgeving werd vaak een speciaal plaatsje voor nieuws over de Belgen gereserveerd. Bijna dagelijks verschenen sensationele krantenartikelen over de Belgische bevolking, vluchtelingen en soldaten inbegrepen. Andere artikelen legden dan weer de nadruk op de onuitputtelijke moed van het Belgische volk en leger. Doorheen de oorlog werden Belgische soldaten afgeschilderd als vastberaden helden die ondanks de aanhoudende tegenslagen steevast het front verdedigden. Zo werd ook de Belgische koning Albert I, voorgesteld als een opmerkelijk dappere vorst die zonder twee maal na te denken allerlei gevaren trotseerde om zo zijn volk en troepen te steunen. Maar al te vaak werd de vergelijking gemaakt tussen de onbevreesde koning en de heroïsche Japanse samoerai krijgers. Bovenop krantenartikelen zorgden ook toneelstukken, diavoorstellingen in scholen, lezingen in universiteiten en filmjournalen over België tijdens de oorlog voor een nog groter bewustzijn bij Japanners over het leed en verdriet van België.

Het duurde niet lang voor verschillende liefdadigheidsinitiatieven ontstonden in Japan. Verschillende activiteiten werden georganiseerd met het oog op geld in te zamelen voor het Belgische volk en leger. Zo zette de krant de Asahi Shimbun verschillende inzamelacties op poten om haar lezers om donaties te vragen. Hetzelfde krantenbedrijf schonk ook een traditioneel samoerai zwaard aan Koning Albert I om hem en zijn volk te steunen in zijn strijd tegen de onrechtvaardige daden van het Duitse leger. Een andere krant, de Yomiuri Shimbun, focuste dan weer voornamelijk op de rol die Belgische vrouwen speelden tijdens de oorlog, en op het feit dat deze ondanks alles bleven volharden in de bescherming van hun kinderen, land en gerechtigheid. Deze krant droeg bovendien verder bij aan de donaties voor België door het dagelijks te rapporteren over verschillende liefdadigheidsacties die werden georganiseerd door vrouwen verenigingen. Deze verengingen spoorden meisjes en vrouwen aan om geld te sparen voor het goede doel, of om geld te doneren die ze verzamelden door handgemaakte poppen te verkopen.

Verder werden ook nog concerten alsook de eerder vernoemde toneelstukken en diavoorstellingen met beelden van Belgische vluchtelingen gebruikt om medeleven op te wekken en geld in te zamelen. Japanse bedrijven namen ook initiatieven. Zo schonk een bedrijf een Japanse vaas aan het koningshuis terwijl een vereniging van theebedrijven 10.000 zakjes groene thee schonk aan Belgische soldaten. Ten laatste schonken verschillende rijke families en academische instituten tussen 1920 en 1924 boven op een grote som geld meer dan 13.000 boeken aan de tijdens de oorlog verwoeste bibliotheek van de Katholieke Universiteit van Leuven.

Maar nu komt de vraag natuurlijk waarom dit verre land zich aangesproken voelde om ons kleine landje te helpen. Natuurlijk waren er al sinds enkele eeuwen contacten tussen beide landen, maar deze oude diplomatische relaties lijken onvoldoende om deze gulle schenkingen te verklaren. Er zijn dan ook verschillende motiveringen waar men over kan speculeren.

Men kan bijvoorbeeld geloven dat Japan zichzelf wou voorstellen als een waardige bondgenoot die, ondanks het negeren van verschillende verzoeken om troepen naar het Europese front te sturen, de Geallieerden zeker en vast tot op het bitter eind wou steunen. Het Aziatische land had veel rijkdommen verzameld door de verlamde Europese industriële productie over te nemen, en kon gemakkelijk gezien worden als een opportunist die op een parasitaire manier genoot van de schade die de oorlog berokkende aan de Europese markt. Door een centrale macht zoals België te helpen kon het land zich profileren als bewust begaan met het lot van de Geallieerden, alsook nieuwe economische relaties aangaan. Daarbij versoepelde Japans meedogende houding tegenover België de diplomatieke banden tussen de twee landen, wat in 1921 resulteerde in de officiële aanstelling van een Japanse ambassadeur in Brussel.

Natuurlijk is het ook van belang om aandacht te schenken aan de eerder emotionele kant van Japans steun aan België. Verschillende Japanners hadden familieleden of vrienden verloren tijdens de Russisch-Japanse Oorlog die 10 jaar eerder plaats had gevonden. Ook toen hadden vele mensen zich geëngageerd voor soldaten en familieleden die slachtoffers werden van deze oorlog. De herinneringen en persoonlijke ervaringen met de ravage die oorlog kan veroorzaken waren vers en lagen nauw aan het hart. Het lijkt dus niet vreemd dat de constante rapportering in de Japanse media over de erbarmelijke situatie waar Belgen zich in bevonden een gevoelige snaar raakte bij vele Japanners. 

Uiteindelijk kunnen we dus vaststellen dat er meerdere oorzaken en motivaties waren die tot Japans compassie voor Belgen leidde. Het is een uniek verhaal die doorheen de tijd volledig in de schaduw van Japans daden uit de Tweede Wereldoorlog verdween. Zeker waard om meer over te lezen dus! Voor wie door dit artikel nog verdere interesse heeft in Japans bijdrage aan de Grote Oorlog kan dan ook best langsgaan in het In Flanders Fields Museum in Ieper waar tot januari 2019 een tijdelijke tentoonstelling loopt over Japan en de Grote Oorlog, en kan natuurlijk ook mijn thesis lezen!

 

Bibliografie

Primary Sources

            Newspaper Articles

Asahi Shimbun (Osaka). “Hakkoku sanjō kōenkai <ga>”白国惨状講演会<画>. 28 February 1915.

Asahi Shimbun (Tokyo) “Ro Hakugun ni nihoncha” 露白軍に日本茶. 4 October 1914.

Asahi Shimbun (Tokyo). “Yūrakuza  Berugī no hiai  ichijikan no to” 有楽座 白耳義の悲哀 一時間の賭. 3 May 1918.

Osaka Asashi Shimbun (Osaka). “Hakkoku sanjō no gentō  Ōsaka Asahi Shimbun no shusai” 白国惨状の幻灯 大阪朝日新聞の主催. 1 March 1915.

De Telegraaf (Amsterdam). “Het bezoek van Kroonprins Hirohito aan België”. 13 juni 1921.

The Telegraph (Brisbane). “For King Albert: Japanese Sword”. 27 March 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo).  “Tachi kenjōki (13) awaji no kuni hodo no Berugī  Sojinkan” 太刀献上記(13)淡路の国ほどの白耳義 楚人冠. 6 May 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Berugī kinboshū / shasetsu白国義金募集/社説. 10 February 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Doitsu chūritsu shingai  dokugun no Hakkoku shinyū” 独逸中立侵害 独軍の白国侵入. 05 August 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Haizan no Hakkoku / jūrinsaretaru Hakkoku” 敗残の白国 / 蹂躙されたる白国. 05 November 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakkoku hinanmin shochi/ Hakkoku hinanmin toei” 白国避難民処置/白国避難民渡英. 15 October 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakkoku kōgō mo jinchū ni ari  shiki takaburu īzeru no hakugun” 白国皇后も陣中に在り 士気昂るイーゼルの白軍. 27 October 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakkoku no hisan/ Hakuhinanmin jōsen no sanjō  osutendo kūkyo to naru” 白国の悲惨/白避難民乗船の惨状 オステンド空虚となる. 16 October 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakkokuō kikyū ni norite tekijinchi o teisatsusu <utsushi>” 白国王気球に乗りて敵陣地を偵察す<写>. 5 October 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakkokuō no gekirei” 白国王の激励. 2 November 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakkokuō no yūkan” 白国王の勇敢. 11 October 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Haku no chūritsu / Oran chūritsu”白の中立/和蘭中立. 1 August 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakugun hōdai shishu” 白軍砲台死守. 10 August 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakugun iki ōsei” 白軍意気旺盛. 22 December 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakugun no katsuyaku” 白軍の活躍. 29 July 1916.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakugun shiki ōsei”白軍士気旺盛. 19 October 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakugun shinshutsu dakkai  Berugīgun iki ōitsu / kūrutorē shi ni taiji” 白軍進出奪回 白耳義軍意気横溢 /クールトレー市に対峙. 22 October 1918.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Hakuō jintō ni tatsu” 白王陣頭に立つ. 24 October 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Honsha Ryūkō tokuden / Hakkokumin kyūsai shaishi” 本社竜口特電/白国民救済資. 17 January 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Honsha Tenjin tokuden / Hakumin kyūsai jizenkai” 本社天津特電/白民救済慈善会. 07 March 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Eikoku ni hinanchū no Berugī koku ōji kōjo <utsushi>, Berugī no hinanmin (hatoba ni shūgō shita kōkei) <utsushi>” 英国に避難中の白耳義国皇子皇女<写>, 白耳義の避難民(波止場に集合した光景)<写>. 12 February 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Ongaku jizenshi” 音楽慈善市. 09 April 1918.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Ryō o otte (8) Yamawaki Fusako joshi <utsushi>” 涼を趁て(8)山脇房子女史<写>. 8 July 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Santan tari hakugun” 惨憺たり白軍. 10 December 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Sukoku no aki 4, Gurasugō Sojinkan” 蘇国の秋4、グラスゴー 楚人冠. 20 November 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (1) Berugī kōtei (1) Sojinkan <utsushi>” 太刀献上記(1)白耳義皇帝(1)楚人冠<写>. 20 April 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (11) tankeruku no ichiya (ue) Sojinkan” 太刀献上記(11)タンケルクの一夜(上) 楚人冠. 2 May 1915. 

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (12) tankeruku no ichiya (shita) Sojinkan” 太刀献上記(12)ダンケルクの一夜(下) 楚人冠. 4 May 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (15) kōshizai no ue  Sojinkan” 太刀献上記(15)行所在の上 楚人冠 . 8 May 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (16) kōshizai no shita  Sojinkan” 太刀献上記(16)行所在の下 楚人冠. 9 May 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (17) ekken (shita)  Sojinkan” 太刀献上記(17) 謁見(下) 楚人冠. 10 May 1915

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (18) ekken (shita) Sojinkan” 太刀献上記(18) 謁見(下) 楚人冠. 11 May 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (19) shimei o hatashite karee made Sojinkan” 太刀献上記(19) 使命を果してカレー迄 楚人冠. 12 May 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (5) Berugī kōtei (5) Sojinkan” 太刀献上記(5) 白耳義皇帝(5) 楚人冠 . 24 April 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (6) gotanshin no shukuji ni yosete.” 太刀献上記(6)御誕辰の祝辞に寄せて. 25 April 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (7) Kennōhin gokanō no seishi  Sojinkan” 刀献上記(7)献納品御嘉納の聖旨 楚人冠. 26 April 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (8) tachi tōchaku  Sojinkan” 太刀献上記(8)太刀到着 楚人冠. 27 April 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tachi kenjōki (9) Shuppatsu made no dosakusa Sojinkan” 太刀献上記(9)出発迄のどさくさ 楚人冠. 28 April 1915.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tanshōsubeki hakugun” 嘆称すべき白軍. 30 October 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Tōgū gogaiyū o hōsōsu / Shasetsu” 東宮御外遊を奉送す/社説. 3 March 1921.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Yūyūtaru Hakkokuō” 悠々たる白国王. 30 September 1914.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Zaiei no Hakkokujin Eikoku hinannsha kōgū” 在英の白国人 英国避難者厚遇. 30 March 1916.

Tōkyō Asahi Shimbun (Tokyo). “Zenkazoku o agete hinan suru Berugī no min < utsushi >” 全家族を挙げて避難する白耳義の民<写>. 01 October 1914.

 Yomiuri Shimbun (Tokyo) “Berugītei ni kabin o kenjō  Ōtanichaō  kara ryōji o kaishite” ベルギー帝に花瓶を献上 大谷茶翁から領事を介して. 9 December 1917.

Yomiuri Shimbun (Tokyo), “Rūbandaigaku toshokan no fukkō hojo ni heika kara ichimanen o kizō” ルーバン大学図書館の復興補助に陛下から一万円を寄贈. 18 December 1923.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Yomiuri Fujin Furoku] Berugī fujin no hinan = e”[よみうり婦人付録]ベルギー婦人の避難=絵. 13 October 1914.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Yomiuri Fujin Furoku] go man en o Berugī kōshi e  Nabeshimatei no Berugī dōjō hōkokukai”[よみうり婦人付録]五万円をベルギー公使へ 鍋島邸のベルギー同情報告会. 13 July 1915.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Yomiuri Fujin Furoku] Hongō shōgakkō no Berugī gentōkai”[よみうり婦人付録]本郷小学校のベルギー幻燈会. 27 April 1917. 

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Yomiuri Fujin Furoku] Igirisu ni hinannshite sei o tanoshimu Berugī no min”[よみうり婦人付録]イギリスに避難して生を楽しむベルギーの民. 20 January 1915.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Yomiuri Fujin furoku] onna ya kodomo mo tsurugi o motte  okiteru Berugī”[よみうり婦人附録]女や子供も剣を持って 起てるベルギー. 18 August 2018.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Yomiuri Fujin Furoku] senji no Berugī fujin  teki ni kokka o danzu ▽ Taishō Fujin Shūkai”[よみうり婦人付録]戦時のベルギー婦人 敵に国歌を弾ず▽大正婦人集会. 16 June 1918.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Yomiuri Fujin Furoku] uriage yon go sen en ningyō tenrankai owaru”[よみうり婦人付録]売上四五千円 人形展覧会終わる. 1 March 1915.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Yomiuri Fujin Furoku] zenkoku joshikō yori Berugī e kifu  toka kaku onna kōchō hokki”[よみうり婦人付録]全国女子高よりベルギーへ寄付 都下各女校長発起. 8 March 1915.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Yomiuri Fujin Furoku] zenkoku joshikō yori Berugī e kifu  toka kaku onna kōchō hokki”[よみうり婦人付録]全国女子高よりベルギーへ寄付 都下各女校長発起. 08 March 1915.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Furansu-Berugī kokkyō] Antowāpu dakkan no keikaku hoka” [フランス・ベルギー国境戦況] アントワープ奪還の計画ほか. 11 December 1914.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Furansu-Berugī kokkyō] rengōgun yaya fushin” [フランス・ベルギー国境戦況]連合軍やや不振. 2 February 1915.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Furansu-Berugī kokkyō] rengōgun yaya fushin” [フランス・ベルギー国境戦況]連合軍やや不振. 2 February 1915.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “[Shasetsu] Berugī kokumin no iki”[社説]ベルギー国民の意気 . 20 October 1914.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “Berugī koji no tame  jizen daikagekikai” ベルギー孤児の為 慈善大歌劇会. 13 February 1916.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “Berugī no hiai” ベルギーの悲哀. 7 May 1918.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “Berugī no hiai” ベルギーの悲哀. 7 May 1918.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “Berugī no hiai” 白耳義の悲哀. 7 May 1918.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “Berugī rōdōsha no iki Berugī kōshikan happyō yōshi” ベルギー労働者の意気 ベルギー公使館発表要旨. 02 September 1915.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “Berugī ryōji yori Shōgyōkaigisho e buppin keiyo no irai” ベルギー領事より商業会議所へ物品恵与の依頼. 6 September 1914.

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “Berugītei hinansezu  kichō seru Berugī kōshidan” ベルギー帝避難せず 帰朝せるベルギー公使談. 28 January 1915.

 Yomiuri Shimbun (Tokyo). “Oranda ni hinannsuru Berugī no min = shashin” オランダに避難するベルギーの民=写真. 24 October 1914

Yomiuri Shimbun (Tokyo). “Wadai no Berugī sanjō gentō” 早大のベルギー惨状幻灯. 15 February 1915.

 

            Magazine Articles

 

Berugī kokuō no itsuwa” 白耳義国王の逸話. Ōshū Sensō Jikki 欧州戦争実記 (1915) No. 24, pp. 98-103.

Hakkokuō to Eikoku gaishō” 白国王と英国外相. Ōshū Sensō Jikki 欧州戦争実記 (1915) No. 30, pp. 41-44. 

 “Yūkannaru Berugī kangofu no jitsuwa” 勇敢なる白耳義看護婦の實話. Ōshū Sensō Jikki 欧州戦争実記 (1915) No. 37, pp. 57-61.

Zenōdo no taisanran Barukan fūun mabuta akunaru” 全欧土の大戦乱バルカン風雲盆臉悪也.  Ōshū Sensō Jikki 欧州戦争実記 (1915) No. 45, pp. 2-8.

Zenōdo no taisanran rengōgun kekki no shinsō” 全欧土の大戦乱連合軍決起の眞相. Ōshū Sensō Jikki 欧州戦争実記 (1915) No. 42, pp. 2-8.

ジョージ・デラ・ファイエ (Georges Della Faille). “Berugī rikugun no kaku no gotokushite tatakaeri” 白耳義陸軍の斯の如くして戦へり. Ōshū Sensō Jikki 欧州戦争実記 (1916) No. 52.

ジョージ・ブリントン・マクケレン (George Brinton McCellen) “Doitsu no shihaika ni aru Berugī genjō” 獨逸の支配下にある白耳義の現状. Ōshū Sensō Jikki 欧州戦争実記  (1916) No. 49, pp. 71-78.

ジョージ・ロシェ (George Roche). “Dokugun o kurōsuru Berugījin” 獨軍を愚弄する白耳義人. Ōshū Sensō Jikki 欧州戦争実記 (1915) No. 45, pp. 117-119.

チャールズ・ブロン (Charles Bron). “Riēji bōgyo nikki”リエーヂ防禦日記. Ōshū Sensō Jikki 欧州戦争実記 (1915) No. 31, pp. 20-35.

堀口大学 (Horiguchi Daigaku). “Anberusu rōjō nikki” アンベルス籠城日記. Ōshū Sensō Jikki 欧州戦争実記 (1915) No. 15, pp. 71-80.

摩天樓 (Mótiān Lóu). “Sekai no ninki o isshin ni atsumetamaeru: Berugī kokuō heika. 世界の人気を一身に集め給える:白耳義国王陛下. Ōshū Sensō Jikki 欧州戦争実記 (1915) No. 17, pp. 21-31.

 

Other Primary Sources

 

Newsreel Program Flyers, Kabukiza [Kyōto], 28.02.1915, 12,9 x 19,3 cm. Ritsumeikan daigaku kokusai heiwa myūjiamu (Kyoto Museum for World Peace, Ritsumeikan University), Hatano U’ichirō kankei monjo, No. 368-252.

Futara, Yoshinori and Sawada Setsuzo. The Crown Prince’s European Tour. Osaka: The Osaka Mainichi Publishing Co., 1926.

 

Secondary Sources

Books

Aldrich, Robert, and Cindy McCreery. Royals on tour: Politics, pageantry and colonialism. Manchester: Manchester University Press, 2018.

Ariyama Teruo 有山輝雄. Kindai Nihon no Media to Chiikishakai 近代日本のメディアと 地域社会. Tokyo: Yoshikawa Kōbunkan, 2001.

Barnett, Michael. Empire of Humanity: A History of Humanitarianism. Ithaca: Cornell University Press, 2011

Bernstein, Gail L., ed. Recreating Japanese Women, 1600-1945. Berkeley: University of California Press, 1991.

Best, Antony. The International History of East-Asia, 1900-1968: Trade, Ideology and the Quest for Order. London: Routledge, 2010.

Buffin, Camille, ed. trans. Machida Shirō町田梓楼. Hakkoku no Gisen 白国の義戦. Tokyo: Teimi Shuppansha, 1918.

Cabanes, Bruno. The Great War and the Origins of Humanitarianism, 1918-1924. Cambridge: Cambridge University Press, 2014.

Charles Basten, trans. Machida Shirō町田梓楼. Berugījin no Mitaru Ōshū Sensō 白国義人の観たる欧州戦争. Tokyo : Waseda Daigaku Shuppanbu, 1915.

Chen, Joseph T. The May Fourth Movement in Shanghai: The Making of a Social Movement in Modern China. Leiden: Brill, 1971.

Collins. Ross F. World War I: Primary Documents on Events from 1914 to 1919. Westport: Greenwood Press, 2008.

Damousi, Joy, and Marilyn Lake, ed. Gender and War: Australians at War in the Twentieth Century. New York: Cambridge University Press, 1995.

Daniels, Roger. The Politics of Prejudice: The Anti-Japanese Movement in California and the Struggle for Japanese Exclusion. Los Angeles: University of California Press, 1977.

Dickinson, Frederick R.. War and National Reinvention: Japan in the Great War, 1914-1915. Cambridge: Harvard University Press, 1999.

Dickinson. Frederick R. World War One and the Triumph of a New Japan, 1919-1930. Cambridge: Cambridge University Press, 2013.

Dillon, Michael. China: A Modern History. New York: I.B. Taurus, 2012.

Dumoulin, Michel. Nouvelle Histoire de Belgique: Volume 2 1905-1950. Brussels: Editions Complexe, 2005.

Dunscomb, Paul E. Japan’s Siberian Intervention, 1918-1922: “A Great Disobedience Against the People”. Lanham: Lexington Books, 2011.

Francioni, Francesco and James Gordley, ed. Enforcing International Cultural Heritage Law. Oxford: Oxford University Press, 2013.

Grant, Peter. Philanthropy and Voluntary Action in the First World War: Mobilizing Charity. New York: Routledge, 2014.

Grayzel, Susan R., and Tammy Proctor. Gender and the Great War. New York: Oxford University Press, 2017.

Guoqi, Xu. Asia and the Great War: A Shared History. New York: Oxford University Press, 2017.

Gutman, Anatoliĭ I︠A︡kovlevich, ed. The Destruction of Nikolayevsk-on-Amur: An Episode in the Russian Civil War in the Far East, 1920. Fairbanks: Limestone Press, 1993.

Hacker, Barton C., and Margaret Vining. A Companion to Women’s Military History. Leiden: Brill, 2012.

Huffman, James L. Creating a Public: People and Press in Meiji Japan. Honolulu: University of  Hawaii Press, 1997.

Huffman, James L. Modern Japan: An Encyclopedia of History, Culture, and Nationalism Routledge: London, 2013.

Isomi Tatsunori磯見辰典, Kurosawa Fumitaka 黒沢 文貴 and Sakurai Ryōju櫻井良樹. Nihon-Berugī Kankeishi 日本・ベルギー関係史. Tokyo: Hakusuisha, 1898.

Jones, Marian M. The American Red Cross from Clara Barton to the New Deal. Baltimore: The John Hopkins University Press, 2013.

Kobayashi Shigeru 小林茂, Satsuma Jirohachi: Pari Nihonkan koso Waga Inochi 薩摩治郎八: パリ日本館こそわがいのち. Kyoto: Minerva Shobōミネルヴァ書房, 2010.

Kramer, Alan. Dynamic of Destruction: Culture and Mass Killing in the First World War. Oxford : Oxford University Press, 2008.

Kraus, Ellis S., and Benjamin Nyblade, ed. Japan and North America: First Contacts to the Pacific War, Volume 1. London: Routledge, 2004.

Merrill, John C., and Harold A. Fisher, The World's Great Dailies : Profiles of Fifty Newspapers. New York: Haistings House, 1980.

Mikula, Maja Women, ed. Activism and Social Change: Stretching Boundaries. New York: Routledge, 2005.

Minohara, T., Hon, Tze-ki & Dawley, Evan N., ed. The Decade of the Great War: Japan and the Wilder World in the 1910’s. Boston: Brill, 2014.

Morinosuke, Kajima. The Diplomacy of Japan, 1894-1922: Sino-Japanese War and Triple Intervention. Tokyo: Kajima Institute of International Peace, 1976.

Morrow, John. The Great War: An Imperial History. London: Routledge, 2004.

Myers, Ramon H., and Mark R. Peattie, ed. The Japanese Colonial Empire, 1895-1945. Princeton: Princeton University Press, 1984.

Nagaoka Shunichi 長岡春一. Berugī oyobi Berugīijin ベルギー及びベルギー人. Jiji Sōsho 時事叢書 Vol. 4. Tokyo: Fuzanbō, 1914.

Nish. Ian H. Collected Writings of Ian Nish. London: Routledge, 2001.

Nishikawa, Yukiko. Japan's Changing Role in Humanitarian Crises. New York: Routledge, 2005.

O’Brien, Phillips. The Anglo-Japanese Alliance. New York: Routledge, 2004.

Perez, Louis G. Japan at War: An Encyclopedia. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2013.

Pirenne, Henri. Belgium and the First World War. Wesley Chapel: The Brabant Press, 2014.

Rose, Barbara. Tsuda Umeko and Women's Education in Japan. New Haven: Yale University Press, 1992.

Santich, Barbara. Bold Palates: Australia’s Gastronomic Heritage. Kent Town: Wakefield Press, 2012.

Scalapino, Robert A. The Japanese Communist Movement 1920-1966. Berkeley: California University Press, 1967.

Sharp, Ingrid, and Matthew Stibbe. Aftermaths of War: Women's Movements and Female Activists, 1918-1923. Leiden: Brill, 2011.

Shimazu, Naoko. Japan, Race and Equality: The Racial Equality Proposal of 1919. London: Routledge, 2009.

Sho, Kuwajima. Indian Mutiny in Singapore (1915). Kathmandu: Ratna Prakashan, 1991.

Smele, Jonathan D. Historical Dictionary of the Russian Civil Wars, 1916-1926. New York: Oxford University Press, 2015.

Suzuki, Tessa M. Re-Inventing Japan: Time, Space, Nation. New York: M.E. Sharpe, Inc., 1998.

Tanaka, Yuki. Hidden Horrors: Japanese War Crimes in World War II. Colorado: Westview Press, 1996.

Vande Walle, Willy, and David De Cooman, ed. Japan & Belgium: An Itinerary of Mutual Inspiration. Tielt: Lannoo N.V., 2016.

Vande Walle, Willy, and David De Cooman, ed. Japan & Belgium: Four Centuries of Exchange. Brussels : Commissioner-General of the Belgian Government, 2005.

Vande Walle, Willy. Een Geschiedenis van Japan: Van Samurai tot Soft Power. Louvain: Acco, 2009.

Vande Walle, Willy. Orientalia: Oosterse Studies en Bibliotheken te Louvain en Louvain-la-Neuve. Louvain University Press: Louvain, 2001.

Windschuttle, Keith. The White Australia Policy. Paddington: Macleay Press, 2004.

Yamamoto Fumio 山本文雄. Nihon Masu-Komyunikēshonshi 日本マス・コミュニケーション史. Hiratsuka: Tōkaidagaku Shuppankai, 1998.

Yamamura, Kozo. The Economic Emergence of Modern Japan, Volume 1. New York: Cambridge University Press, 1997.

 

Journal articles:

 

Blakeslee, George H. “The Japanese Monroe Doctrine” Foreign Affairs 11, 4 (1933): 671-681.

Garon, Sheldon. “Women's Groups and the Japanese State: Contending Approaches to Political Integration, 1890-1945” Journal of Japanese Studies 19, No. 1 (1993): 5-41.

Izao Tomio 井竿富雄. “Daiichiji Sekaitaisen to Minshū Ishiki: Futatsu no Kanmin Gassaku Bokinundō o Megutte” 第一次世界大戦と民衆意識:二つの官民合作募金運動をめぐって. Nihonshi Kenkyukai 日本史研究会535 No. 3 (2007): 103-128.

Kuwabara Momone桑原桃音. “Taishōki 『Yomiuri Shimbun』「Yomiuri Fujin Furoku」kankeisha no jinbutsuzō ni miru 「mi no jōsōdan」ran seiritsu katei” Ryūkoku Daigaku Shakaibungaku Kiyō 龍谷大学社会学部学紀要 46 (2015): 100-118.

Tomida Hiroko富田裕子and Gordon Daniels. “Medical Ambassadors: Japanese Red Cross Nurses in Britain 1915-1916” Seijō Daigaku Hijōkin成城大学非常勤 4:1 (2009): 99-122.

Winder, Gordon M. “Imagining world citizenship in the networked newspaper: La Nación reports the assassination at Sarajevo, 1914.” Historical Social Research, Vol. 35 No. 1 (2010): 140-166.

 

Online Sources:

“Asahi Shimbun Kiji Dētabēsu Kikuzō II Bijuaru” 朝日新聞データベース菊蔵II ビジュアル. Kikuzō II Visual. Last viewed June 22, 2018. https://database.asahi.com/help/eng/help.html.

“Asahi Shimbunsha Kaisha Annai” 朝日新聞社会社案内. Asahi Shimbunsha. Last viewed July 15, 2018. http://www.asahi.com/corporate/guide/.

“Sugimura Sojinkan Dokusho Annai” 杉村楚人冠読書案内. Shōgaigakushū sentā abisuta 生涯学習センターアビスタ , 2015. https://www.city.abiko.chiba.jp/event/shiseki_bunkazai/sugimurasojinkan….   

“Une Donation d’Exception.”  Université Catholique de Louvain. Last viewed July 5, 2018. https://uclouvain.be/fr/bibliotheques/respat/une-donation-d-exception.h….

“Women Fundraising for Belgium, First World War” New Zealand History. Last viewed July 8, 2018. https://nzhistory.govt.nz/media/photo/womens-fundraising.

“Yomiuri Shimbun Nenpyō” 読売新聞歴史年表. Yomiuri Shimbun. Last viewed 15 June, 2018. https://info.yomiuri.co.jp/group/history/nenpyou/index.html.

“Yomiuri Shimbun Yūryō Dētabēsu Yomidasu Rekishikan” 読売新聞有料データベース ヨミダス歴史館. Yomidas Rekishikan. Last viewed July 17, 2018. https://www.yomiuri.co.jp/database/en/.

Atsushi Otsuru, “Prisoners of War (Japan)” International Encyclopaedia of the First World War. Last viewed July 16, 2018. https://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/prisoners_of_war_japan.

Tomizuka Hideki 冨 塚 秀 樹. “Nihon shinbungakushi ni okeru Sugimura Sojinkan” 日本新聞学史における杉村楚人冠. Kyōto Seika Daigaky kiyō henshū iinkai京都精華大学紀要編集委員会, 2008. http://www.kyoto-seika.ac.jp/researchlab/wp/wp-content/uploads/kiyo/pdf….

 

 

 

 

Universiteit of Hogeschool
Taal- en Regiostudies: Japanologie
Publicatiejaar
2018
Promotor(en)
Professor Dr. Jan Schmidt
Kernwoorden
Share this on: