Persoonsvolgende financiering in de Vlaamse ouderenzorg: Een bevraging van de stakeholders in Vlaanderen

Linde Herssens
Persbericht

De financiering van uw zorg in eigen handen?

Foto artikel

Hoe zou u reageren moest u op 85-jarige leeftijd plots zorg nodig hebben, en u krijgt hiervoor zelf het voorziene geld van de overheid in eigen handen. En voila, dan zoekt u het maar uit. Tussen verschillende instanties, zorgverleners en regels,… . Voor sommigen is dit geen probleem, voor anderen wordt het plots op hoge leeftijd zoeken in complexe en snel veranderende wereld. Het is een vraag die we ons in de toekomst mogelijk moeten stellen. Met het decreet Vlaamse Sociale Bescherming die het Vlaamse parlement op 2 mei goedkeurde zijn de eerste stappen gezet naar de persoonsvolgende financiering in de ouderenzorg.

Persoonsvolgende financiering in het buitenland

Bij persoonsvolgende financiering worden de overheidssubsidies voor zorg niet meer rechtstreeks toegekend aan de voorzieningen, maar komt het beheer in handen van de zorgvragers. Hierdoor krijgen ouderen meer keuze en controle over de diensten die hen ondersteunen. Onze buurlanden Nederland, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hebben al enkele jaren een soortgelijk systeem ingevoerd binnen de zorg. Zij voorzien een budget waarmee ouderen de hulp die ze aan huis krijgen kunnen betalen. Hoewel de systemen per land er verschillend uitzien, toont onderzoek in deze landen overeenkomstige voor- en nadelen. Personen met een budget zijn over het algemeen zeer tevreden over het systeem. Het laat hen toe langer thuis te blijven wonen en de zorg aan te passen aan hun persoonlijke situatie. Bovendien hebben zij het gevoel dat de zorgverleners meer luisteren naar hun wensen en vragen. Naast de positieve kanten van persoonsvolgende financiering, zijn er ook enkele problemen aan te stippen. Het gaat hierbij voornamelijk om bijkomend administratief werk, een extra belasting van de mensen rondom de oudere, problemen bij het plannen en coördineren van de zorg en het vinden van gepaste hulp. Het beheer zorgt er immers voor dat er veel meer verantwoordelijkheid terechtkomt op de schouders van de oudere zelf.

In Vlaanderen

De gevolgen van persoonsvolgende financiering in het buitenland kunnen zich ook voordoen bij de invoering van het systeem in Vlaanderen. Om deze reden werd er een bevraging uitgevoerd bij belangrijke organisaties uit de Vlaamse ouderenzorg.  De meerderheid is te vinden voor een systeem waar er gewerkt wordt met vouchers, waarbij de oudere een zorgticket krijgt dat men kan inruilen bij de door hem gekozen voorziening. Deze manier van werken kan ervoor zorgen dat verschillende nadelen verbonden aan het gebruik van cash budgetten vermeden kunnen worden. Een systeem met een voucher is eenvoudiger, vraagt minder administratief werk en gaat een foutieve besteding tegen. Daartegenover staat wel dat ouderen minder vrijheid hebben in de besteding van het budget. In onze buurlanden kan je met het geld ook bijvoorbeeld de mantelzorgers vergoeden of een persoonlijke assistent inhuren. De bevraagde organisaties in Vlaanderen zijn voorstander van een budget dat enkel aan erkende zorgaanbieders besteed kan worden, omdat er op die manier meer garantie is op de kwaliteit van de zorg.

Gevolgen voor ouderen

De organisaties werden eveneens bevraagd naar hun visie op de gevolgen voor zorgbehoevende ouderen. De meerderheid erkent dat de problemen van het buitenland ook kunnen optreden in Vlaanderen. Door de complexiteit zien we dat zorgvragers in het buitenland soms afgeschrikt zijn om een budget aan te vragen. Als het systeem te ingewikkeld is, bestaat er het risico dat mensen hun rechten gaan mislopen. Daarnaast benadrukt het onderzoek in het buitenland dat zowel organisaties als zorgvragers zelf twijfelen over de competenties om met het budget om te gaan. Ook in Vlaanderen is dit een bezorgdheid: het systeem vraagt dat ouderen hun eigen noden en doelen kunnen formuleren en dat ze de capaciteit hebben om het budget te beheren. Dit is niet altijd het geval, waardoor er moet voorzien worden in voldoende ondersteuning van en informatie voor zorgbehoevende ouderen.

Ondanks de negatieve gevolgen kent het systeem ook positieve punten. Een van de doelstellingen van persoonsvolgende financiering is het creëren van meer keuzevrijheid voor zorgbehoevenden. De organisaties in Vlaanderen verwachten dat persoonsvolgende financiering een hefboom kan zijn tot meer keuzevrijheid, zolang de randvoorwaarden vervuld zijn: het budget moet groot genoeg zijn, de persoon moet in staat zijn om keuzes te maken, er moet voldoende aanbod zijn, er moet begeleiding en ondersteuning voorzien worden en er moet transparantie zijn naar prijzen en aanbod. Daarnaast kan het systeem ervoor zorgen dat de zorg meer aansluit op de persoonlijke situatie van de zorgbehoevende ouderen, bijvoorbeeld door de mogelijkheid voor zorgaanbieders om meer flexibel te zijn in de uren waarop zij zorg kunnen bieden.

Cherry picking

De invoering van persoonsvolgende financiering heeft ook gevolgen voor de organisaties die zorg aanbieden. Voor hen is deze overstap een stap richting onzekerheid, vooral op vlak van financiering. Met het systeem zijn hun inkomsten niet langer gegarandeerd, omdat ze samenhangen met hoeveel mensen zorg nodig hebben. Voorzieningen die hun werking niet gefinancierd krijgen, verdwijnen mogelijk uit het aanbod. Deze onzekerheid is niet alleen nadelig voor de organisatie zelf, maar mogelijk ook voor de ouderen zelf. Er bestaat namelijk het risico dat voorzieningen zich gaan richten naar ouderen met een gunstig profiel, naar de mensen die niet te zwaar zorgbehoevend zijn. Het is belangrijk dat de overheid voldoende ondersteunende maatregelen voorziet om de onzekerheid bij de zorgaanbieders te beperken.

Met lege handen?

Persoonsvolgende financiering is geen wondermiddel. De 85-jarige die zijn zorg gaat inkopen met vouchers moet bij de pinken blijven om te krijgen waar hij recht op heeft. Als het zorgbudget te laag is en het zorgaanbod beperkt, kan hij met lege handen achterblijven. Het is zoals het openbaar vervoer tijdens een staking. Het is niet omdat je een ticketje hebt, dat je gegarandeerd op je bestemming geraakt.

Bibliografie

Agentschap Zorg & Gezondheid. (n.d.). Tegemoetkoming Vlaamse zorgverzekering. Retrieved from http://www.vlaamsezorgverzekering.be/nl/tegemoetkomingen/vlaamse-zorgve…

Agentschap Zorg & Gezondheid. (2017). Meting van kwaliteit van leven in Vlaamse woonzorgcentra. Brussel. Retrieved from https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/atoms/files/Kwali… van leven-sectorrapport_2016_19122017.pdf

Agentschap Zorg en Gezondheid. (n.d.-a). Zorgbudget voor ouderen met een zorgnood. Retrieved March 27, 2018, from http://www.vlaamsesocialebescherming.be/zorgbudget-voor-ouderen-met-een…

Agentschap Zorg en Gezondheid. (n.d.-b). Zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden. Retrieved March 27, 2018, from http://www.vlaamsesocialebescherming.be/zorgbudget-voor-zwaar-zorgbehoe…

Agentschap Zorg en Gezondheid. (2016a). Residentiële ouderenzorg. Retrieved from https://www.zorg-en-gezondheid.be/per-domein/ouderenzorg

Agentschap Zorg en Gezondheid. (2016b). Thuiszorg. Retrieved June 18, 2015, from http://www.zorg-en-gezondheid.be/thuiszorg/

Agentschap Zorg en Gezondheid. (2017). Vlaamse Sociale Bescherming. Retrieved from http://www.vlaamsesocialebescherming.be/

Alakeson, V. (2010). International development in self-directed care. Issue Brief (Commonwealth Fund), 78(February), 1–11. Retrieved from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20232527

Arksey, H., & Baxter, K. (2012). Exploring the Temporal Aspects of Direct Payments. British Journal of Social Work, 42, 147–164. http://doi.org/10.1093/bjsw/bcr039

Arntz, M., Sacchetto, R., Spermann, A., Steffes, S., & Widmaier, S. (2007). The German Social Long-Term Care Insurance: Structure and Reform Options.

Beurskes, S. (2007). Naar autonomie en participatie voor mensen met een chronische ziekte: de rol van de professional. Nederlands Tijdschrift Voor Evidence Based Practice, 5(5), 133–136.

Breda, J., & Gevers, H. (2011). Het experiment Persoonsgebonden Budget: Eindverslag van de wetenschappelijke evaluatie. Antwerpen.

Bundesministerium für Arbeit und Soziales. (n.d.). Persönliches Budget. Retrieved March 16, 2018, from http://www.einfach-teilhaben.de/DE/StdS/Finanz_Leistungen/Pers_Budget/p…

Bundesministerium für Arbeit und Soziales. (2010). Personal budget. Retrieved March 14, 2018, from http://www.bmas.de/EN/Our-Topics/Participation-of-Persons-with-Disabili…

Bundesministerium für Arbeit und Soziales. (2018). Das Persönliche Budget. Bonn. Retrieved from http://www.bmas.de/SharedDocs/Downloads/DE/PDF-Publikationen/a722-pers-…

Bundesministerium für Gesundheit. Sozialgesetzbuch (SGB) - Elftes Buch (XI) (1994). Duitsland. Retrieved from http://www.gesetze-im-internet.de/sgb_11/SGB_11.pdf

Bundesministerium für Gesundheit. (2017). Pflegeversicherung. Retrieved January 11, 2018, from https://www.bundesgesundheitsministerium.de/service/begriffe-von-a-z/p/…

CAK. (n.d.). Met welke gegevens bepaalt het CAK de eigen bijdrage? Retrieved December 13, 2017, from https://www.hetcak.nl/regelingen/zorg-vanuit-de-wlz/berekening-van-de-e…

Centre for Independent Living Dublin. (2017). History. Retrieved from http://www.dublincil.org/history.asp

Centrum Indicatiestelling Zorg. (2017). Uw aanvraag in vier stappen. Retrieved December 12, 2017, from https://www.ciz.nl/client/client-meer-informatie/uw-aanvraag-in-vier-st…

Charafeddine, R., & Demarest, S. (2015). Fysieke en sociale omgeving. Gezondheidsenquête 2013. Brussel. Retrieved from https://his.wiv-isp.be/nl/Gedeelde  documenten/IC_NL_2013.pdf

Chevreul, K., & Berg Brigham, K. (2013). Financing long-term care for frail elderly in France: The ghost reform. Health Policy, 111, 213–220. http://doi.org/10.1016/j.healthpol.2013.05.013

Colombo, F., Llena-Nozal, A., Mercier, J., & Tjadens, F. (2011). Help Wanted? Providing and Paying for Long-Term Care. Parijs: OECD Publishing. http://doi.org/10.1787/9789264097759-en

Community Care (Direct Payments) Act 1996 (1996). Retrieved from http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1996/30/pdfs/ukpga_19960030_en.pdf

Coppé, G., Schryvers, K., Franssen, C., Jans, V., De Kort, D., & Claes, S. (2017). Conceptnota voor nieuwe regelgeving betreffende de decretale verplichting van de Vlaamse Regering om te voorzien in een groeipad voor de zorgzwaartegebonden financiering van de thuis- en ouderenzorg en jaarlijks over de realisatie daarvan bij het Vlaams Parlement te rapporteren. Brussel. Retrieved from http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1337647

Crosby, B. L. (1991). Technical Notes Stakeholder Analysis: A Vital Tool for Strategic Managers.

Da Roit, B., & Le Bihan, B. (2010). Similar and Yet So Different: Cash‐for‐Care in Six European Countries’ Long‐Term Care Policies. Milbank Quarterly, 88(3), 286–309. http://doi.org/10.1111/j.1468-0009.2010.00601.x

Da Roit, B., Le Bihan, B., & Österle, A. (2007). Long-term care policies in Italy, Austria and France: Variations in cash-for-care schemes. Social Policy and Administration, 41(6), 653–671. http://doi.org/10.1111/j.1467-9515.2007.00577.x

Davey, V., Fernández, J.-L., Knapp, M., Vick, N., Jolly, D., Swift, P., … Priestley, M. (2007). Direct Payments: A National Survey of Direct Payments Policy and Practice. Londen.

Dawson, C. (2000). Independent successes: Implementing direct payments. Layerthorpe. Retrieved from https://www.jrf.org.uk/sites/default/files/jrf/migrated/files/185935379…

Demarest, S. (2014). Langdurige functionele beperkingen. Gezondheidsenquête 2013. Brussel. Retrieved from https://his.wiv-isp.be/nl/Gedeelde  documenten/IL_NL_2013.pdf

Departement Welzijn, V. en G. (n.d.). De sociale kaart van Vlaanderen en Brussel. Retrieved August 2, 2018, from https://www.vlaanderen.be/nl/gezin-welzijn-en-gezondheid/de-sociale-kaa…

Department of Health. (2006). Our health, our care, our say: a new direction for community services. Londen. Retrieved from https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/fi…

Department of Health. (2016a). Care Act factsheets. Retrieved November 8, 2017, from https://www.gov.uk/government/publications/care-act-2014-part-1-factshe…

Department of Health. (2016b). Care Act factsheets. Retrieved December 7, 2017, from https://www.gov.uk/government/publications/care-act-2014-part-1-factshe…

Devisch, I. (2010). Oughtonomy in healthcare. A deconstructive reading of Kantian autonomy. Medicine, Healthcare and Philosophy, 13(4), 303–312. http://doi.org/10.1007/s11019-010-9258-z

Directie-generaal Personen met een handicap. (2017). Wijzigingen tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB) vanaf 1 januari 2017 ten gevolge van 6e staatshervorming. Brussel. Retrieved from http://handicap.belgium.be/docs/nl/thab-wijziging-2017-nl.pdf

Disabled Facilities Grants. (n.d.). Retrieved December 5, 2017, from https://www.gov.uk/disabled-facilities-grants

Driest, P., & Weekers, S. (1998). Het persoonsgebonden budget: breekijzer of tijdelijke regeling? Utrecht: NIZW Uitgeverij.

Eurocarers. (2015). Ondersteuning informele zorg. Retrieved May 2, 2018, from http://eurocarers.org/informcare/carers-nl/de-zorg-voor-ouderen/zorg-en…

European Partnership for the Wellbeing and Dignity of Older People. (2012). Europees Kwaliteitskader voor Langdurige Zorg. Brussel. Retrieved from http://wedo.tttp.eu/system/files/24171_WeDo_brochure_A4_48p_NL_BE_WEB.p…

Federaal Planbureau, & Algemene Directie Statistiek. (2015). Demografische vooruitzichten 2015-2016. Brussel.

Federaal Planbureau, & Algemene Directie Statistiek. (2016). Demografische indicatoren van België. Brussel. Retrieved from http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/bevolking/d…

Fine, M. D. (2017). Individualising care. The transformation of personal support in old age. Ageing and Society, 33, 421–436. http://doi.org/10.1017/S0144686X11001310

Gadsby, E. W. (2013). Personal Budgets and Health: a review of the evidence. Kent.

Geerts, J. (2012). “Cash-for-care” in de ouderenzorg. In H. Gevers & L. Sebrechts (Eds.), Hoe cash de zorg verandert (pp. 123–145). Antwerpen-Apeldoorn: Garant.

Glasby, J., & Littlechild, R. (2009). Direct Payments and Personal Budgets: Putting Personalisation Into Practice (tweede editie). Bristol: The Policy Press. Retrieved from https://books.google.be/books?hl=nl&lr=&id=DMhE72t8vR0C&oi=fnd&pg=PR6&d…

Glendinning, C., Arksey, H., Jones, K., Moran, N., Netten, A., & Rabiee, P. (2009). The Individual Budgets Pilot Projects: Impact and Outcomes for Carers. York. Retrieved from www.york.ac.uk/spru

Glendinning, C., Challis, D., Fernández, J.-L., Jacobs, S., Jones, K., Knapp, M., … Wilberforce, M. (2008). Evaluation of the Individual Budgets Pilot Programme. York. Retrieved from https://www.york.ac.uk/inst/spru/pubs/pdf/IBSENSummaryReport.pdf

Glendinning, C., Halliwell, S., Jacobs, S., Rummery, K., & Tyrer, J. (2000). Bridging the gap: using direct payments to purchase integrated care. Health & Social Care in the Community, 8(3), 192–200. http://doi.org/10.1046/j.1365-2524.2000.00244.x

Glendinning, C., & Kemp, P. A. (2006). Cash and Care: Policy Challenges in the Welfare State. Bristol: The Policy Press. Retrieved from https://books.google.be/books?hl=nl&lr=&id=qEFYl7r5fVoC&oi=fnd&pg=PR5&d…

Hébert, R. (2011). Grandeurs et misères de l’allocation personnalisée d’autonomie en France. Gérontologie et Société, 138(3), 67. http://doi.org/10.3917/gs.138.0067

Ho, A. (2008). Relational autonomy or undue pressure? Family’s role in medical decision‐making. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 22(1), 128–135. http://doi.org/10.1111/j.1471-6712.2007.00561.x

Hoge Raad van Financiën. (2015). Studiecommissie voor de Vergrijzing. Retrieved May 23, 2017, from http://www.hogeraadvanfinancien.be/nl/de-hoge-raad-van-financien/studie…

Janssen, D., Jongen, W., & Schröder-Bäck, P. (2016a). Exploring the impact of austerity-driven policy reforms on the quality of the long-term care provision for older people in Belgium and the Netherlands. Journal of Aging Studies, 38, 92–104. http://doi.org/10.1016/j.jaging.2016.05.003

Janssen, D., Jongen, W., & Schröder-Bäck, P. (2016b). Exploring the impact of austerity-driven policy reforms on the quality of the long-term care provision for older people in Belgium and the Netherlands. Journal of Aging Studies, 38, 92–104. http://doi.org/10.1016/j.jaging.2016.05.003

Junne, J., & Huber, C. (2014). The risk of users’ choice: exploring the case of direct payments in German social care. Health, Risk and Society, 16, 631–648. http://doi.org/10.1080/13698575.2014.973836

Kabinet van Vlaams minister van Welzijn Volksgezondheid en Gezin. (2013). Conceptnota persoonsvolgende financiering voor personen met een handicap. Brussel. Retrieved from http://www.jovandeurzen.be/sites/jvandeurzen/files/conceptnota PVF.pdf

Kent County Council. (2017). Frequently Asked Questions – Integrated Community Equipment Services (ICES). Retrieved December 5, 2017, from https://www.kent.gov.uk/__data/assets/pdf_file/0011/51779/ICES-overview…

Le Bihan, B., & Martin, C. (2010). Reforming long-term care policy in France: Private-public complementarities. Social Policy and Administration, 44(4), 392–410. http://doi.org/10.1111/j.1467-9515.2010.00720.x

Lundsgaard, J. (2005). Consumer Direction and Choice in Long-Term Care for Older Persons, Including Payments for Informal Care: How Can it Help Improve Care Outcomes, Employment and Fiscal Sustainability? Parijs. Retrieved from https://www.oecd.org/els/health-systems/34897775.pdf

Maarse, H., & Jeurissen, P. (2016). The policy and politics of the 2015 long-term care reform in the Netherlands. Health Policy, 120, 241–245. http://doi.org/http://dx.doi.org/10.1016/j.healthpol.2016.01.014

Marangos, A. M., De Klerk, M., Iedema, J., & Groenewegen, P. P. (2014). Kiezen voor een persoonsgebonden budget: Leiden verschillen in gemeentelijk pgb-beleid tot ongelijkheid in toegang? Mens & Maatschappij, 89(3), 277–304. http://doi.org/10.1557/MEM2014.3.MARAN

Metzler, H., Meyer, T., Rauscher, C., Schäfers, M., & Wansing, G. (2007). Begleitung und Auswertung der Erprobung trägerübergreifender Persönlicher Budgets. Berlijn. Retrieved from http://www.bmas.de/coremedia/generator/23072/property=pdf/f366__forschu…

Millington, P. (2013). Some DIG history. Retrieved May 17, 2017, from https://www.disability.co.uk/sites/default/files/resources/Some DIG history.pdf

Ministère des Solidarités et de la Santé. (2016). Allocation personnalisée d’autonomie (APA) à domicile. Retrieved March 5, 2018, from http://solidarites-sante.gouv.fr/affaires-sociales/personnes-agees/droi…

Ministerie van Volksgezondheid, W. en S. (n.d.-a). Wanneer valt zorg onder de Wet langdurige zorg? Retrieved December 13, 2017, from https://www.informatielangdurigezorg.nl/volwassenen/wmo-zvw-wlz

Ministerie van Volksgezondheid, W. en S. (n.d.-b). Wlz-pgb (voor Wlz-zorg thuis). Retrieved December 13, 2017, from https://www.informatielangdurigezorg.nl/afbakening-volwassenen/wlz-pgb

Ministerie van VWS. (n.d.). Wmo-pgb. Retrieved December 14, 2017, from https://www.informatielangdurigezorg.nl/afbakening-volwassenen/wmo-pgb

Ministerie van VWS. (2017). Zvw-pgb (zorgverzekering). Retrieved December 29, 2017, from https://www.informatielangdurigezorg.nl/afbakening-volwassenen/zvw-pgb

Moran, N., Glendinning, C., Wilberforce, M., Stevens, M., Netten, A., Jones, K., … Fernándezk, J.-L. (2013). Older people’s experiences of cash­for­care schemes: evidence from the English Individual Budget pilot projects. Ageing and Society, 33(5), 826–851. http://doi.org/10.1017/

Morel, N. (2007). From Subsidiarity to “Free Choice”: Child‐ and Elder‐care Policy Reforms in France, Belgium, Germany and the Netherlands. Social Policy & Administration, 41(6), 618–637. http://doi.org/10.1111/j.1467-9515.2007.00575.x

Mosca, I., Van Der Wees, P. J., Mot, E. S., Wammes, J. J. G., & Jeurissen, P. P. T. (2017). Sustainability of Long-term Care: Puzzling Tasks Ahead for Policy-Makers. International Journal of Health Policy and Management, 6(4), 195–205. http://doi.org/10.15171/ijhpm.2016.109

Netten, A., Jones, K., Knapp, M., Fernandez, J. L., Challis, D., Glendinning, C., … Wilberforce, M. (2011). Personalisation through Individual Budgets: Does It Work and for Whom? British Journal of Social Work, 1–18. http://doi.org/10.1093/bjsw/bcr159

NHS. (2015). Direct payments and personal budgets. Retrieved November 22, 2016, from http://www.nhs.uk/Conditions/social-care-and-support-guide/Pages/direct…

Non, M., van der Torre, A., Mot, E., Eggink, E., Bakx, P., & Douven, R. (2015). Keuzeruimte in de langdurige zorg: Veranderingen in het samenspel van zorgpartijen en cliënten. Den Haag.

Pavolini, E., & Ranci, C. (2008). Restructuring the welfare state: reforms in long-term care in Western European countries Current changes in long-term care. Journal of European Social Policy, 18(3), 246–259. http://doi.org/10.1177/0958928708091058

Perkins, M. M., Ball, M. M., Whittington, F. J., & Hollingsworth, C. (2012). Relational autonomy in assisted living: A focus on diverse care settings for older adults. Journal of Aging Studies, 26(2), 214–225. Retrieved from https://ac.els-cdn.com/S0890406512000023/1-s2.0-S0890406512000023-main…

Post, H., & van den Bosch, G. (2016). PGB-huisbezoeken. Zeist.

Pour les personnes âgées. (2018). L’APA à domicile. Retrieved April 4, 2018, from https://www.pour-les-personnes-agees.gouv.fr/beneficier-daides/les-aide…

Prideaux, S., Roulstone, A., Harris, J., & Barnes, C. (2009). Disabled people and self‐directed support schemes: reconceptualising work and welfare in the 21st century. Disability & Society, 24(5), 557–569. http://doi.org/10.1080/09687590903010909

Ramakers, C., de Graauw, K., Sombekke, E., Vierke, H., Doesborgh, J., & Woldringh, C. (2007). Evaluatie persoonsgebonden budget nieuwe stijl 2005-2006.

Ramakers, C., Schellingerhout, R., van den Wijngaart, M., & Miedema, F. (2008). Persoonsgebonden budget nieuwe stijl 2007: vervolgonderzoek. Nijmegen. Retrieved from http://its.ruhosting.nl/publicaties/pdf/r1745.pdf

Ramakers, C., van Doorn, M., & Schellingerhout, R. (2011). Op weg naar een solide pgb: Onderzoek naar de diversiteit van budgethouders en een toekomstbestendig pgb in de AWBZ. Nijmegen. Retrieved from https://www.bvekennis.nl/Bibliotheek/17-0283.pdf

Regelhulp. (n.d.-a). Pgb voor wijkverpleging. Retrieved December 13, 2017, from https://www.regelhulp.nl/bladeren/_/artikel/pgb-voor-wijkverpleging/

Regelhulp. (n.d.-b). Pgb voor Wlz-zorg. Retrieved December 13, 2017, from https://www.regelhulp.nl/bladeren/_/artikel/pgb-voor-wlz-zorg/

Regelhulp. (n.d.-c). Pgb voor Wmo-ondersteuning. Retrieved December 13, 2017, from https://www.regelhulp.nl/bladeren/zorgstelsel/wmo-ondersteuning/_/artik…

Riddell, S., Pearson, C., Jolly, D., Barnes, C., Priestley, M., & Mercer, G. (2005). The Development of Direct Payments in the UK: Implications for Social Justice. Social Policy & Society, 4(1), 75–85. http://doi.org/10.1017/S1474746404002209

Rijckmans, M., Garretsen, H., Goor, I. Van De, & Bongers, I. (2007). Demand-oriented and demand-driven health care: the development of a typology. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 21(3), 406–416. http://doi.org/10.1111/j.1471-6712.2007.00476.x

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. (n.d.). Instrument: Stakeholderanalyse in een warmte-uitwisselingsproject. Retrieved from https://www.rvo.nl/sites/default/files/De Stakeholderanalyse.pdf

Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering. (2017). Evaluatieschaal (Katz). Retrieved October 26, 2017, from http://www.riziv.fgov.be/nl/professionals/individuelezorgverleners/verp…

Rijksoverheid. (n.d.-a). Hoe krijg ik ondersteuning van de gemeente vanuit de Wmo? Retrieved December 12, 2017, from https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorg-en-ondersteuning-thuis/vr…

Rijksoverheid. (n.d.-b). Waar vraag ik een persoonsgebonden budget (pgb) aan? Retrieved from https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorg-en-ondersteuning-thuis/vr…

Rijksoverheid. (n.d.-c). Waar vraag ik een persoonsgebonden budget (pgb) aan? Retrieved December 13, 2017, from https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorg-en-ondersteuning-thuis/vr…

Rijksoverheid. (n.d.-d). Welke hulp kan ik thuis krijgen van de gemeente vanuit de Wmo? Retrieved December 14, 2017, from https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorg-en-ondersteuning-thuis/vr…

Rijksoverheid. (n.d.-e). Wet langdurige zorg (Wlz). Retrieved November 28, 2017, from https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/verpleeghuizen-en-zorginstelli…

Sadiraj, K., Oudijk, D., Van Kempen, H., & Stevens, J. (2011). De opmars van het pgb. De ontwikkeling van het persoonsgebonden budget in nationaal en internationaal perspectief. Den Haag. Retrieved from http://www.kcco.nl/doc/kennisbank/opmars_van_het_pgb.pdf

Service-Public. (2018). Allocation personnalisée d’autonomie (Apa). Retrieved March 5, 2018, from https://www.service-public.fr/particuliers/vosdroits/F10009

Strategische Adviesraad Welzijn Gezondheid en Gezin. (2016). Advies Conceptnota “Vlaams welzijns- en zorgbeleid voor ouderen.” Brussel.

Studiecommissie voor de vergrijzing. (2017). Jaarlijks verslag 2017. Brussel. Retrieved from http://www.plan.be/admin/uploaded/201707111629280.REP_CEVSCVV2017_11495…

The Committee of Public Accounts. (2016). Personal budgets in social care. Londen. Retrieved from https://publications.parliament.uk/pa/cm201617/cmselect/cmpubacc/74/74…

Timonen, V., Convery, J., & Cahill, S. (2006). Care revolutions in the making? A comparison of cash-for-care programmes in four European countries. Ageing & Society, 26(May 2014), 455–474. http://doi.org/10.1017/S0144686X0600479X

van Delden, H., Hertogh, C., & Manschot, H. (1999). Ouder worden: drie ethische perspectieven. In Morele problemen in de ouderenzorg (pp. 49–80). Assen: Uitgeverij Van Gorcum.

Van Den Heuvel, B., Van den Broeck, C., Van de Wygaert, R., & Windey, T. (2010). GPS 2021: Nieuwe navigatie voor ouderenzorg. Leuven: Uitgeverij Acco. http://doi.org/D/2010/0543/446

van den Wijngaart, M., & Ramakers, C. (2004). Monitor budgethouders pgb nieuwe stijl. Nijmegen. Retrieved from https://www.bvekennis.nl/Bibliotheek/17-0392.pdf

van der Torre, A., Ooms, I., & de Klerk, M. (2012). Het persoonsgebonden budget in de AWBZ. Den Haag.

van Klaveren, S., Hollander, M., & Noordhuizen, B. (2012). Het pgb in de Wmo: Handvatten voor PGB-beleid. Den Haag.

van Wieringen, M., Broese van Groenou, M., & Groenewegen, P. (2014). Hoe thuiszorgorganisaties samenwerking organiseren: visies, praktijken en dilemma’s. Amsterdam.

Vanderleyden, L., & Moons, D. (2017). Informele zorg in Vlaanderen. Brussel.

Vandeurzen, J. (2016a). Conceptnota Vlaams welzijns- en zorgbeleid voor ouderen. Dichtbij en integraal, Visie en veranderagenda. Brussel. Retrieved from http://www.jovandeurzen.be/sites/jvandeurzen/files/160205_Conceptnota_V… welzijns- en zorgbeleid voor ouderen_0.pdf

Vandeurzen, J. (2016b). Nabije zorg in een warm Vlaanderen. Vlaams Mantelzorgplan 2016-2020, 95.

Varvasovszky, Z. (2000). A stakeholder analysis. Health Policy and Planning, 15(3), 338–345. http://doi.org/10.1093/heapol/15.3.338

Vastiau, E., & Verlinden, E. (2010). Woonzorgbeleid (Tweede edi). Brussel: Politeia.

Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. (2016a). Persoonsvolgende Financiering. Brussel: VAPH. Retrieved from http://www.vaph.be/vlafo/view/nl/7873452-Persoonsvolgende+financiering…

Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. (2016b). Persoonsvolgende financiering (PVF). Retrieved March 1, 2017, from http://www.vaph.be/vlafo/view/nl/9671459

Vlaams Expertisepunt Mantelzorg. (n.d.). Mantelzorg in Vlaanderen. Retrieved August 12, 2018, from https://www.kennisplein.be/sites/Vlaams Expertisepunt Mantelzorg/Pages/Mantelzorg in Vlaanderen.aspx

Vlaams Parlement. (2016). Vlaams ouderenbeleidsplan 2015 - 2020. Brussel. Retrieved from https://www.vlaanderen.be/en/nbwa-news-message-document/document/090135…

Vlaamse overheid. (n.d.). Persoonsvolgende Financiering (PVF): Basisondersteuningsbudget (BOB) en Persoonsvolgende budget (PVB) voor personen met een handicap. Retrieved March 1, 2017, from https://www.vlaanderen.be/nl/gezin-welzijn-en-gezondheid/handicap/perso…

Vlaamse Overheid. Woonzorgdecreet (2009). Vlaamse Overheid. Retrieved from http://www.codex.vlaanderen.be/Portals/Codex/documenten/1017896.html

Vlaamse Overheid. (2013). Groenboek zesde staatshervorming deel 2: gezondheidszorg, ouderenzorg en hulp aan personen. Brussel. Retrieved from https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/groenboek-zesde-staatsh…

Vlaamse Overheid. Decreet van 20 januari 2017 tot wijziging van het woonzorgdecreet van 13 maart 2009, wat de subsidiëring van de infrastructuur van de woonzorgcentra en de centra voor kortverblijf betreft, Woonzorgdecreet (2017). Retrieved from https://www.zorg-en-gezondheid.be/decreet-van-20-januari-2017-tot-wijzi…

Weber, A. (2005). L’appréciation de l’Allocation personnalisée d’autonomie par ses bénéficiaires ou leurs proches. Parijs.

Wiener, J. M., Tilly, J., & Cuellar, A. E. (2003). Consumer-directed home care in the Netherlands, England and Germany. Washington D.C. Retrieved from https://assets.aarp.org/rgcenter/health/2003_12_eu_cd.pdf

Wilberforce, M., Glendinning, C., Challis, D., Fernandez, J.-L., Jacobs, S., Jones, K., … Stevens, M. (2011). Implementing Consumer Choice in Long-term Care: The Impact of Individual Budgets on Social Care Providers in England. Social Policy {&} Administration, 45(5), 593–612. http://doi.org/10.1111/j.1467-9515.2011.00788.x

Willemé, P. (2010). The Long-Term Care system for the elderly in Belgium. Retrieved from http://www.ancien-longtermcare.eu/sites/default/files/ENEPRI RR 70 ANCIEN Belgian.pdf

World Health Organization. (2015). Global Strategy on People-centred and Integrated Health Services. Service Delivery and Safety. Genève. Retrieved from http://www.who.int/servicedeliverysafety/areas/people-centred-care/glob…

Zorg en Gezondheid. (n.d.). Vragen over de gebruikersbijdrage voor gezinszorg. Retrieved October 26, 2017, from https://www.zorg-en-gezondheid.be/vragen-over-de-gebruikersbijdrage-voo…

Zorg en Gezondheid. (2017). Zorgzwaarte in de ouderenzorg. Brussel. Retrieved from http://www.zorg-en-gezondheid.be/Cijfers/GI2017- zorgzwaarte_ouderenzorg..pdf

Zwart-Olde, I., & van Wieringen, M. (2013). Zorgnetwerken van Kwetsbare Ouderen: Veldwerkverslag. Amsterdam.

Universiteit of Hogeschool
Master in de sociologie
Publicatiejaar
2018
Promotor(en)
Professor Wouters Edwin
Kernwoorden
Share this on: