Smaaksociologisch onderzoek naar het literatuurminnende publiek: een analyse van literatuurliefhebbers en hun literaire en culturele voorkeuren

Emma Petillion
Persbericht

Het waar-wat-wie van de poëzie

 

Wat lees je? Het is een vraag die we vaak stellen aan elkaar. We staan echter zelden stil bij wat aan het antwoord op die vraag vooraf gaat. Waarom lees ik wat ik lees? En waarom leest de buurvrouw van nummer 84 volledig andere dingen? Waarom leest de collega op het werk van de buurvrouw van nummer 84 helemaal niet?

Wat? Onderzoek naar poëzie?

Het zou ons te ver leiden om te achterhalen waarom de collega op het werk van de buurvrouw van nummer 84 niet leest – hoe graag we dat natuurlijk ook zouden weten. Daarom wordt in dit onderzoek een specifieke doelgroep afgebakend. In deze thesis zal ik de literatuur- en poëzieliefhebber in Vlaanderen en zijn literaire en culturele smaak in beeld brengen. Dat doe ik aan de hand van drie onderzoeksvragen, die elk te situeren zijn in twee domeinen. Op theoretisch niveau wil ik immers een profiel opmaken van het leesgedrag, de culturele voorkeuren en de socio-demografische kenmerken van de onderzoeksgroep. Daarnaast wil ik op praktisch niveau organisatoren van literaire en culturele evenementen de hand reiken. Voor hen is het vaak nog steeds knokken voor een publiek. Toch zijn er gegadigden genoeg, maar lukt het niet altijd om hen te bereiken. Met dit onderzoek wil ik dan ook de kloof tussen organisator en bezoeker verkleinen en de verbinding versoepelen.

Aha! Wie dan?

Vooreerst wil ik dus weten wie die literatuurliefhebber precies is. Eerder onderzoek naar cultuurdeelname heeft uitgewezen dat er verschillende types cultuurconsumenten bestaan. Zou jij jezelf bijvoorbeeld omschrijven als een luxeconsument? Of ben je toch eerder een intellectuele autodidact? Daarnaast ga ik dieper in op het specifiek literaire aspect van dit onderzoek en de relatie tussen smaak en lezen. Ik wil namelijk niet alleen van de deelnemer weten wie hij is, maar ook wat, hoe en waarom hij leest. Vervolgens ga ik in op de bredere cultuurparticipatie en bespreek ik enkele onderzoeken die de deelname aan culturele activiteiten en evenementen analyseren.

Vertel! Wat? Waarom? Hoe? Wanneer?

image

Dit onderzoek wordt gevoerd aan de hand van een enquête, iets waar heel wat denk- en puzzelwerk aan voorafgaat. In een tweede deel toon ik dan ook aan hoe ik tot de vragenlijst ben gekomen die de respondenten uiteindelijk voorgeschoteld kregen. Tot slot rapporteer ik in mijn bevindingen. Ik baseer me daarbij op de structuur van mijn onderzoeksvragen en beantwoord ze zo gedetailleerd mogelijk. Op die manier kan ik een algemeen profiel schetsen van de respondent, waarna ik overga op het bespreken van verbanden, correlaties en patronen.

All right! Waar moet ik zijn?

Literatuur is een universum op zich, en bevat oneindig veel werelden. Laat mij jou vandaag even meenemen op een bijna meta-ontdekking van een wereld der werelden. En wie weet achterhalen we zelfs alsnog waarom de collega op het werk van de buurvrouw van nummer 84 niet graag leest…

Bibliografie

Abrams, M.H. (1953). The Mirror and the Lamp. Romantic Theory and the Critical Tradition. New York: Oxford University Press

Administratie Planning en Statistiek (2004). Vlaamse Regionale Indicatoren 2003. Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

Atkinson, W. (2016). The Structure of Literary Taste: Class, Gender and Reading in the UK. In: Cultural Sociology 10 (2): 247-266. Bristol: University of Bristol

Barton, D. en M. Hamilton (1998). Local Literacies: Reading and Writing in One Community. London/New York: Routledge

Bennett, T. et al. (2008). Culture, Class, Distinction. London: Routledge

Brockmeier, J. et al. (2002). Literacy, Narrative and Culture. Richmond, UK: Curzon

De Haan, J. en W. Knulst (2000). Het bereik van de kunsten. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau

Ganzeboom, H. en P.M. De Graaf en M. Kalmijn (1987). De culturele en economische dimensie van beroepsstatus. In: Mens en Maatschappij 62 (2): 153-175

Griswold, W. (2005). Reading and the Reading Class in the Twenty-First Century. In: Annual Review of Sociology (31): 127-141

Jarness, V. (2015). Modes of consumption: from ‘what’ to ‘how’ in cultural stratification research. In: Poetics (53): 65-79

Kraaykamp, G. (1990). Een studie naar sociale differentiatie in leesvoorkeuren. In: Sociologische Gids 6, p.424-440

Le Roux, B. et al. (2008). Class and Cultural Division in the UK. Sociology 42 (6): 1049-1071

Lievens, J. et al. (2006). Cultuurkijker: Cultuurparticipatie gewikt en gewogen. Antwerpen: Uitgeverij De Boeck

Lievens, J. et al. (2011). Cultuurparticipatie in Vlaanderen: beleidscontext en sociologische achtergrond. Leuven: Acco

Lievens, J. et al. (2015). Participatie in Vlaanderen. Basisgegevens van de participatiesurvey 2014. Leuven: Acco

Lievens, J. et al. (2015). Participatie in Vlaanderen. Eerste analyses van de participatiesurvey 2014. Leuven: Acco

Long, E. (2003). Book Clubs: Women and the Uses of Reading in Everyday Life. Chicago: University Chicago Press

Mauger, G. en C. Poliak (1998). Les usages sociaux de la lecture. In: Actes de la recherche en sciences sociales (123): 3-24

Mooij, J.J.A. (1979). De motivering van literaire waardeoordelen. In: Mooij, J.J.A. (1979) Tekst en lezer. Opstellen over algemene problemen van de literatuurstudie. Amsterdam: Athenaeum - Polak & Van Gennep: 253-278

Nagel, I. (2004). Cultuurdeelname in de levensloop. Utrecht: ICS

Peterson, R. & R. Kern (1996). Changing highbrow taste: from snob to omnivore. In: American Sociological Review (61): 900-907

Pieters, J. (2007). Beste lezer. Een inleiding in de algemene literatuurwetenschap. Gent: Academia Press, 2007

Roberts D., U. Foehr (2004). Kids and Media in America. Cambridge/New York: Cambridge University Press

Roose, H. en H. Waege (2002). Cultuurpubliek – publieke cultuur? Publieksonderzoek bij theater- en museumbezoekers te Gent. Gent: Universiteit Gent

Sapiro, G. (2015). L’amour de la littérature: le festival, nouvelle instance de production de la croyance. In : Actes de la recherche en sciences sociales (206-207) : 108-137

Vander Stichele, A. en R. Laermans (2006). Cultural participation in Flanders: Testing the cultural omnivore thesis with population data. In: Poetics 34 (1): 45-64

Van Heusden, B. en E. Jongeneel (1993). Algemene Literatuurwetenschap: Een Theoretische Inleiding. Houten: Spectrum Uitgeverij

Universiteit of Hogeschool
Vergelijkende Moderne Letterkunde
Publicatiejaar
2018
Promotor(en)
Daan Vandenhaute
Kernwoorden
Share this on: