Bevorderen van sportparticipatie bij mensen met een drugsverslaving

Laura Verstraete
Persbericht

Wat kan U doen om mensen met een drugsverslaving te helpen sporten?

 

14/08/2019 – Geschreven door: Laura Verstraete

Foto 1: Sportvoormiddag De Sleutel (Sport en Bewegen De Sleutel, 2019)

Foto 1: Sportvoormiddag De Sleutel (Sport en Bewegen De Sleutel, 2019)

Vrijetijdsbesteding is een belangrijke factor die herval bij een drugsverslaving voorkomt. Cliënten in behandeling gaan, in functie van gedragsverandering, hun verslaving afbouwen. Voor het voorkomen van herval en het vereenvoudigen van de re-integratie in de maatschappij is het van belang iets terug op te bouwen. Dit gebeurt op verschillende levensdomeinen waaronder werk, vrije tijd en sport.

Het bevorderen van sportparticipatie bij mensen met een drugsverslaving staat centraal in dit eindwerk. Het onderzoek speelt zich af binnen De Sleutel. De Sleutel is een netwerk van verschillende verslavingscentra over heel Vlaanderen. Aan de hand van kwalitatieve, semigestructureerde interviews bij een ex-cliënt, sportbegeleiders en medewerkers bij De Sleutel worden de drempels bestudeerd die mensen ervaren bij het participeren aan sport.

De drempels die mensen regelmatig ervaren zijn een laag zelfbeeld, faalangst, sociale drempel, fysieke drempel, beperkte kennis, self-efficacy (het geloof in eigen kunnen), motivatie en financiële drempels. Deze drempels komen tot uiting doordat ze vroegtijdig stoppen met het deelnemen aan een sportvereniging.

“Faalangst zie ik in een vorm van onzekerheid maar dat overwinnen ze eigenlijk wel meestal. Het is vooral als ze eraan beginnen. ‘Vijf keer drie minuten lopen dat ga ik niet kunnen’ maar vaak kunnen ze dat dan wel. En dan zeggen ze dat ze het maar één keer gaan kunnen. Ze beginnen dan aan de tweede keer en voordat ze het weten zitten ze aan vijf keer.” – Sportbegeleider

De vraag die centraal staat in dit onderzoek is ‘Welke factoren de drempels verlagen zodat mensen met een drugsverslaving blijven participeren aan sport?’. Uit het onderzoek blijkt dat het ervaren van succes hier een heel belangrijke rol in speelt. Daarnaast zijn stimuleren, recreatief sporten en het geleidelijk aan opbouwen van sport ook enkele van de vele factoren die ontstaan zijn uit het onderzoek.

“Want ik blijf erbij dat ding van succes is enorm belangrijk en als je dat genoeg ervaart dan ben je op den duur sterker om zelf naar een club te kunnen gaan. En als je zo dingen doet dan gaat dat op den duur wel keren.” - Ex-cliënt

Bovendien zijn er nog verschillende factoren die het participeren aan een sportvereniging kunnen vereenvoudigen. Echter komen er veel middelen tekort om dit tot uitvoering te brengen. De Sleutel zou onder andere graag verschillende samenwerkingsverbanden opstarten met verschillende clubs om zo de drempel te verlagen.

Dit eindwerk is uiteindelijk omgezet in een filmpje met verschillende tips voor de begeleiders binnen De Sleutel. Op deze manier hopen we met dit onderzoek de drempels voor mensen met een drugsverslaving in de toekomst te verlagen.

 

Bibliografie

About the Drugs Wheel. (sd). Opgehaald van The Drugs Wheel: http://www.thedrugswheel.com/?page=about

Abrantes, A. M., Matsko, S., Wolfe, J., & Brown, R. A. (2013). Physical activity and alcohol and drug use disorders. In Routledge handbook of physical activity and mental health (pp. 487-499). UK: Taylor & Francis Ltd.

Aelterman, N., de Muynck, G.-J., Haeren, L., Vansteenkiste, M., & Vandebroeck, G. (2017). Motiverend coachen in de sport. Leuven: Acco.

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5 . Washington, DC: American Psychiatric Association.

van Assema, P., Lechner, L., & Brug, J. (2017). Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering: een planmatige aanpak. Assen: Koninklijke Van Gorcum.

Bakker, F. C., & Oudejans, R. R. (2012). Motivatie en sport. In F. C. Bakker, & R. R. Oudejans, Sportpsychologie (pp. 29-86). Nieuwegein: Arko Sports Media.

Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. United States of America: W.H. Freeman and Company.

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. United States of America: Prentice-Hall.

Blanchard, C., Mask, L., Vallerand, R., De La Sablonnière, R., & Provencher, P. (2007). Reciprocal relationships between contextual and situational motivation in a sport setting. In Psychology of Sport and Exercise (pp. 854-873).

Boomuitgevers Amsterdam. (2019). DSM5 boompsychologie en psychiatrie. Opgehaald van DSM5 online: www.dsm5online.nl

Brink, W. v. (2009). Geschiedenis en classificatie. In I. Franken, & W. van den Brink, Handboek verslaving (pp. 13-27). Utrecht: De Tijdstroom.

Brown, J. H., & Horowitz, J. E. (1993). Deviance and deviants: Why adolescent substance use prevention programs do not work. Evaluation Review, 17(5), 529-555. doi: 10.1177/0193841X9301700504

Brown, R. A., Abrantes, A. M., Read, J. P., Marcus, B. H., Jakicic, J., Strong, D. R., ... & Dubreuil, M. E. (2010). A pilot study of aerobic exercise as an adjunctive treatment for drug dependence. Mental health and physical activity, 3(1), 27-34. doi: 10.1016/j.mhpa.2010.03.001

Brysbaert, M. (2014). Psychologie (2de editie). Gent, België: Academia Press.

Cardon, G. (2017, December 21). “Sport en bewegen ter stimulering van een geslaagde re-integratie”: wat brengt onderzoek ons bij aldus professor Cardon. (P. De Neve, & S. Van Den Hende, Interviewers) Opgehaald van https://www.desleutel.be/professionals/item/2641-in-gesprek-met-prof-cardon-sport-en-bewegen-ter-stimulering-van-een-geslaagde-re-integratie-wat-brengt-onderzoek-ons-bij

Comorbiditeit. (n.d.). In Wikipedia. Geraadpleegd 14 augustus, 2019, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Comorbiditeit

Cox, W., & Klinger, E. (2011). Handbook of motivational counseling: Goal bases approaches to assessment and intervention with addiction and other problems. West Sussex: John Wiley & Sons Ltd. .

De Sleutel. (2014). De Sleutel werkt multidisciplinair: wat houdt dit in. Opgehaald van De Sleutel: https://www.desleutel.be/faq/vragen-over-onze-hulpverlening/item/2376-de-sleutel-werkt-multidisciplinair-wat-houdt-dit-in

De Sleutel. (2014). Visie De Sleutel rond sport: integratie van sport in de behandeling. Opgehaald van De Sleutel: https://www.desleutel.be/overdesleutel/visieonzeopdracht/visie-rond-sport

De Sleutel. (2012). Implementatieboek: Sportproject De Sleutel: Sport: Een stimulans tot succesvolle re-integratie. Gent: De Sleutel.

De Sleutel. (2011). Welkom bij crisisinterventiecentrum (CIC). Opgehaald van De Sleutel: https://www.desleutel.be/professionals/hulpverlening/residentieel/crisis

De Sleutel. (2009). De Sleutel: een blik in het verleden. Opgehaald van De Sleutel: https://www.desleutel.be/overdesleutel/voorstelling/historiek

De Sleutel. (n.d.). Aanbod residentieel. Opgehaald van De Sleutel: https://www.desleutel.be/professionals/hulpverlening/residentieel

De Sleutel. (n.d.). Het ambulante aanbod in De Sleutel. Opgehaald van De Sleutel: https://www.desleutel.be/professionals/hulpverlening/ambulant

De Sleutel. (n.d.). Visie: onze opdracht. Opgehaald van De Sleutel: https://www.desleutel.be/overdesleutel/visieonzeopdracht

Deci, E., & Ryan, R. (2004). Handbook of self-determination research. Rochester: University of Rochester.

Deci, E., & Ryan, R. (2012). Self-determination theory. In P. Van Lange, A. Kruglanski, & E. Higgins, The handbook of Theories of Social Psychology (pp. 416-437). London: SAGE Publications Ltd.

Depaepe, A., & De Wever, B. (2018). De relatie tussen self-efficacy en het groepsontwikkelingsproces: een kwantitatieve studie bij online samenwerkend research-based learning. (Thesis, Universiteit Gent, België). Opgehaald van https://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/509/257/RUG01-002509257_2018_000…

Eeckhout, S. V. (2003-2004). Drugsverslaving en het verband met (kans)armoede. Gent: Universiteit Gent. Opgehaald van https://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/050/075/RUG01-002050075_2013_000…

Epen, J. V. (2002). Drugsverslaving en alcoholisme. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum.

Eudaimonia Recovery Homes . (2018, 28 september). How to Improve Self-Efficacy in Addiction Recovery. Opgehaald van https://eudaimoniahomes.com/recovery/role-self-efficacy-addiction-recovery/

 

de Graaff, M. C. (2007). Vechten voor Veiligheid: Een onderzoek naar de invloed van het beoefenen van een vechtsport op de veiligheidsgevoelens en het gedrag.(Universiteit Twente: Enschede). Geraadpleegd op https://www.google.be/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=3&ved=2ahU…

Hagger, M., & Chatzisarantis, N. (2005). The social psychology of exercise and sport. United Kingdom: McGraw-Hill Education.

de Jong, C. A. (2006). Chronisch verslaafd: de therapeut, de patiënt en de ziekte. Opgehaald van https://repository.ubn.ru.nl/bitstream/handle/2066/29828/29828.pdf

Kerssemakers, R., Van Meerten, R., Vervaeke, H., & Noorlander, E. A. (2015). Drugs en alcohol; Gebruik, misbruik en verslaving. Houten/Dieghem: Bohn Stafleu van Loghum.

Keymeulen, R., (2014). Na remoralisatie, remediatie en rehabilitatie komt….”recovery of     herstel”!. Opgehaald van De Sleutel: https://www.desleutel.be/verslaving/visieopverslaving-56441/item/2330-na-remoralisatie-remediatie-en-rehabilitatie-komt-recovery-of-herstel

Keymeulen, R. (2001). Klippen omzeilen: Terugvalpreventie bij polydrugverslaafden. Gent: De Sleutel

Linke, S. E., & Ussher, M. (2015). Exercise-based treatments for substance use disorders: evidence, theory, and practicality. The American journal of drug and alcohol abuse, 41(1), 7-15. doi: 10.3109/00952990.2014.976708

Maertens, G., Versele, D., (2013). Activering binnen Sociale Werkplaats De Sleutel. Opgehaald van De Sleutel: https://www.desleutel.be/professionals/item/2243-activering-binnen-sociale-werkplaats-de-sleutel

Marlatt, G. A., Baer, J. S., & Quigley, L. A. (1997). Self-efficacy and addictive behavior.. In A. Bandura, Self-efficacy in changing societies (pp.289-315). Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press

Marlatt, G.A., & Gordon, J.R. (Eds.). (1985). Relapse prevention: Maintenance strategies in the treatment of addictive behaviors. New York: Guilford.

Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco

De Neve, P. (2017). JUMPSTART zorgt dankzij intensieve begeleiding voor inzicht in het eigen kunnen en een concreet jobdoelwit. Opgehaald van De Sleutel: https://www.desleutel.be/overdesleutel/watdoenwe/projecten/item/2701-ju…

Nevid, J. S., Spencer A., R., & Beverly, G. (2017). Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen. In J. Nevid, R. Spencer A., & G. Beverly, Psychiatrie: een inleiding (pp. 248-289). Amsterdam: Pearson Benelux.

Neygen, C. V. (2014-2015). Een kijk op verslaving in de gerschreven pers van 1995 tot nu. Gent: Universiteit Gent.

Nijhuis, N., van Beek, I., Taris, T., & Schaufeli, W. (2012). De motivatie en prestatie van werkverslaafde, bevlogen en opgebrande werknemers. Gedrag en Organisatie, 25(4), 325. Opgehaald van file:///C:/Users/User/AppData/Local/Packages/Microsoft.MicrosoftEdge_8wekyb3d8bbwe/TempState/Downloads/75%20(1).pdf

Peeters, K. (2012). Houdende het stimuleren en subsidiëren van een lokaal sportbeleid (stuk 1582 nr1) Opgehaald van Het Vlaams Parlement:  https://kics.sport.vlaanderen/Regelgeving/Gedeelde%20%20documenten/Sportdiensten/120427_Decreet_lokaal_sportbeleid_memorie_van_toelichting.pdf

Regenmortel, T. V. (2002). Empowerment en maatzorg: een krachtgerichte psychologische kijk op armoede. Leuven/Leusden: Acco.

Roosenbrand, M., Fard, N. M. (2012-2013). Self-efficacy beliefs van leraren. Geraadpleegd op file:///C:/Users/User/AppData/Local/Packages/Microsoft.MicrosoftEdge_8wekyb3d8bbwe/TempState/Downloads/PGO%20Neda%20en%20Marc%20(1).pdf

Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2008). Self-determination theory and the role of basic psychological needs in personality and the organization of behavior. Handbook of personality: Theory and research, 3, 654-678.

Schrooten, J. (2018, Februari 9). Het Drugwiel, een nieuw model voor productinformatie. Opgehaald van Vlaams Expertisecentrum voor Alcohol en Drugs: http://www.vad.be/artikels/detail/het-drugwiel--een-nieuw-model-voor-pr…

Schwarzer, R. (1992). Self-efficacy: Thought control of action. United States: Hemisphere Publishing Corporation.

Skårderud, F., & Nøkleby, H. (2013). Body Practices Among Male Drug Abusers. Meanings of Workout and use of Doping Agents in a Drug Treatment Setting. International journal of mental health and education, 490-502.

Smith, M., & Lynch, W. (2012). Exercise as a potential treatment for drug abuse: evidence from preclinical studies. Frontiers in Psychiatry, 82. doi:10.3389/fpsyt.2011.00082

Sport en bewegen De Sleutel. (2015). Op Facebook [Community page]. Geraadpleegd op 14 april, 2019, op https://www.facebook.com/sportenbewegendesleutel/

Stel, J. v. (2017). Verslavingsstoornissen. In J. v. Stel, Wat elke professional over verslaving moet weten? (pp. 17-26). Springer Media B.V.

Tytgat, J. (2007). Illegale drugs. In J. Casselman, Het gebruik van illegale drugs: multidimensionaal bekeken (pp. 27-55). Kortrijk-Heule: UGA.

Van den Broeck, A., Vansteenkiste, M., De Witte, H., Lens, W., & Andriessen, M. (2009). De Zelf-Determinatie Theorie: kwalitatief goed motiveren op de werkvloer. Gedrag & Organisatie, 22(4), 316-335. Opgehaald van file:///C:/Users/User/AppData/Local/Packages/Microsoft.MicrosoftEdge_8wekyb3d8bbwe/TempState/Downloads/Van%20den%20Broeck%20et%20al%20ZDT%20G&O-2009-4%20(1).pdf

 

Vansteenkiste, M., Soenens, B., Sierens, E., Lens, W., Vansteenkiste, M., Soenens, B., ... & Lens, W. (2005). Hoe kunnen we leren en presteren bevorderen? Een autonomie-ondersteunend versus controlerend schoolklimaat. Caleidoscoop, 17(4), 18-25. Opgehaald van https://www.kennisdelingtaalbeleid.org/wp-content/uploads/2018/01/vfost…

Vansteenkiste, M., & Soenens, B. (2015). Vitamines voor groei: ontwikkeling voeden vanuit de Zelf-Determinatie Theorie. Leuven: Acco.

Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD). (2012). Wegwijs in de drughulpverlening. Opgehaald van https://free-clinic.be/wp-content/uploads/2012/10/Wegwijs-in-de-drughul…

Vlaamse Federatie voor Sport en Recreatie in de Geestelijke Gezondheidszorg (Psylos). (2009). Als sporter onder sporters. Mensen met een psychische beperking in beweging. Geraadpleegd van file:///C:/Users/User/AppData/Local/Packages/Microsoft.MicrosoftEdge_8wekyb3d8bbwe/TempState/Downloads/tekst%20Op%20pad%20met%20A4%2020-11-09%20(1).pdf

Walraet, H. (1996). De mogelijke therapeutische waarde van sport in de behandeling van drugsverslaafden. Gent: Universiteit Gent.

West, R. (2006). Theory of addiction. Oxford: Blackwell Publishing Ltd.

Wilken, J. (2006). Herstel van schizofrenie, een hoopvol perspectief. Maandblad geestelijke volksgezondheid 3, pp. 208-217.

World Health Organization. (2019). Management of substance abuse. Opgehaald van World Health Organization : https://www.who.int/substance_abuse/terminology/who_lexicon/en/

Zimmerman, M. A. (2000). Empowerment theory. In J. Rappaport, & E. Seidman, Handbook of Community Psychology (pp. 43-63). New York: Kluwer Academic/ Plenum Publishers.

Zschucke, E., Heinz, A., & Ströhle, A. (2012). Exercise and physical activity in the therapy of substance use disorders. The Scientific World Journal, 2012. doi: 10.1100/2012/901