Non-State rules as the applicable law in contracts - Harmonisation of contract law in the European Union
Een Belg wandelt een bar binnen...
Stel dat u uw smartphone wil verkopen, zodat u de nieuwste iPhone kan aanschaffen. In een café doet een uitwisselingsstudent een bod, maar deze persoon woont aan de andere kant van de Europese Unie! U weet dus niet wat er zou gebeuren bij problemen, bijvoorbeeld als de koper niet zou betalen. Gaat u op het aanbod in?
Een korte achtergrond
Onderzoek heeft aangetoond dat taalverschillen, de kosten van buitenlandse advocaten, onzekerheid over het recht… obstakels zijn voor de handel binnen de EU. Daarom dat Europa er aan denkt het toepasselijke recht, het recht dat de rechter zal toepassen als u de uitwisselingsstudent voor de rechter zou dagen, gelijk te maken.
Zo’n gelijkmaking noemt men harmonisatie en kan op twee manieren gebeuren. Een top-down harmonisatie houdt in dat de EU zelf verplichte regels oplegt aan de lidstaten. Bottom-up harmonisatie is vrijwillige harmonisatie, bijvoorbeeld wanneer de contractspartijen zelf een neutraal recht kiezen als toepasselijk recht en de rechtsstelsels van de lidstaten zo op een natuurlijke wijze naar elkaar toegroeien.
Niet-statelijk recht is een goed voorbeeld van neutraal recht. Niet-statelijke regels zijn geschreven door academici, los van een bepaald land. Voorbeelden zijn de Principles of European Contract Law (PECL), de Draft Common Framework of Reference (DCFR) en de UNIDROIT Principles.
Is harmonisatie aangeraden?
De eerste vraag die dit doet rijzen is of zo’n harmonisatie wel een goed idee is. Tenslotte zou harmonisatie de rijkdom aan verschillende rechtsregels in Europa kunnen wegvagen en misschien zijn de rechtstelsels van de EU zo uiteenlopend dat harmonisatie onmogelijk is.
Anderen zeggen dan weer dat harmonisatie erg voordelig zou zijn voor de Europese interne markt. Het zou ook een gevoel van samenhorigheid creëren. De academici die niet-statelijke regels hebben geschreven, geven bovendien aan dat er veel gelijkenissen zijn tussen de verschillende rechtstelsels, zodat harmonisatie wél mogelijk is.
Is harmonisatie haalbaar?
De tweede vraag die zich stelt is: harmoniseren we van de top down of de bottom up? Top-down harmonisatie zou de hele problematiek snel oplossen maar zou de juridische diversiteit in de EU wegvagen. Daarbij zou het kunnen dat de Europese leiders zo’n regels niet eens mogen of willen aannemen.
Bottom-up harmonisatie daarentegen is dynamisch en vrijwillig. Belangrijk in dit kader, is de Rome I Verordening. Rome I is een soort wet op het niveau van de EU, dat het toepasselijke recht voor contracten regelt. Rome I zegt dat mensen zelf het toepasselijke recht kunnen kiezen.
Dus als je met de uitwisselingsstudent afspreekt dat het Belgische recht, of zelfs het Zweeds, het Nederlandse… recht van toepassing is, kan dat perfect! Ook niet-statelijke regels kunnen (in zekere mate) gekozen worden als toepasselijk recht voor contracten.
So what’s the issue?
Wat is het probleem dan? Als je met de uitwisselingsstudent afspreekt dat het Belgische recht van toepassing is, kan je beter inschatten wat er gaat gebeuren als de koper niet betaalt. Toch, dan is de buitenlandse student in het nadeel, want hij kent het Belgisch recht niet.
Daarom zijn niet-statelijke regels zo interessant. U kan ze gemakkelijk online vinden, er zijn honderden pagina’s uitleg over hoe u ze moet interpreteren en er is veel rechtspraak als u ergens onzeker over bent. Door niet-statelijke regels als toepasselijk recht te kiezen, zijn geen van beide partijen benadeeld en brengt men langzaam de rechtsstelsels naar elkaar toe.
De derde vraag is dan ook of contractspartijen vandaag al werken met zo’n niet-statelijke regels. Met andere woorden: kiezen zijn voor de PECL, de DCFR of de UNIDROIT Principles als toepasselijk recht? Is er sprake van bottom-up harmonisatie?
Een stand van zaken
In een onderzoek werden 7 advocaten over de hele Europese Unie bevraagd. En zij deelden mee dat niet-statelijke regels zelden gebruikt worden als toepasselijk recht. Daar zijn verschillende redenen voor. De meeste mensen en zelfs advocaten kennen niet-statelijke regels niet, of zijn er niet mee vertrouwd. Zeker juridische adviseurs kennen hun eigen recht beter en zullen dat recht ook aanraden aan hun cliënten.
Toch zijn er drie situaties waar niet-statelijke regels wél worden gebruikt. Vooreerst kunnen de contractspartijen een compromis sluiten. U kan met de uitwisselingsstudent overeenkomen dat de PECL van toepassing zijn, mochten er problemen zijn bij de uitvoering van de verkoop. Ten tweede stellen niet-juridisch geschoolde mensen soms contracten op, zonder goed te weten wat de gevolgen zijn van de termen die ze gebruiken. Tot slot zijn er soms advocaten die hun cliënten aanraden niet-statelijke regels te gebruiken, omdat dat nu eenmaal voordeliger is voor in specifieke geval.
Afoot and lighthearted, I take to the open road…
Wat betekenen deze resultaten voor harmonisatie in Europa? 6 van de 7 participanten van het onderzoek willen meer harmonisatie. Toch zijn ze het haast allemaal eens dat top-down harmonisatie onhaalbaar is, omdat de meeste lidstaten van de EU hun eigen recht niet willen vernietigen. Bottom-up harmonisatie zal dan weer geen echte impact hebben, zolang niemand de niet-statelijke regels gebruikt.
Dus wat moet de Europese Unie wel doen? Ten eerste moeten (toekomstige) advocaten en rechters niet-statelijk recht worden gedoceerd langs hun eigen nationale recht, zodat zij beiden kunnen gebruiken. Ten tweede moeten de Europese leiders het gemakkelijker maken om niet-statelijke regels te gebruiken als toepasselijk recht. Tot slot zou een Europees Contractenrecht kunnen creëren, dat alleen van toepassing is in contracten met een buitenlands element. Contractspartijen zouden de mogelijkheid hebben dat Europese Contractenrecht weer uit te sluiten of een ander recht te kiezen. In contracten die zich volledig binnen één lidstaat afspelen, zou het statelijke recht van toepassing zijn, tenzij partijen daar weer van afwijken. Dit voorstel is een haalbaar, gunstig vooruitzicht voor de harmonisatie van contractenrecht binnen Europa. Als de Europese leiders het juridische landschap werkelijk willen veranderen, dan is dit dé manier voorwaarts.
En wie weet… Misschien kan je binnenkort je oude smartphone verkopen aan een buitenlander die je toevallig tegenkomt op café, zonder je zorgen te moeten maken over wat er gaat gebeuren als de man niet betaalt…
Bibliography
Treaty of the 2nd of February 1993 of the European Union, C191 29 July 1992.
Treaty of 30th of December 2007 on the Functioning of the European Union, C 326 26 October 2012.
Regulation (EC) No 593/2008 of the European Parliament and of the Council of 17 June 2008 on the law applicable to contractual obligations (Rome I), OJ L 177 4 August 2008, p. 6-16.
United Nations Convention of 11 April 1980 on Contracts for the International Sale of Goods (CISG).
Court of Justice 12 December 2006, 'Tobacco Advertising II', C-380/03, https://www.navigator.nl/document/id280020061212c38003admusp/ecli-eu-c-….
Arbitration Court of the Lausanne Chamber of Commerce and Industry 31 January 2003, http://www.unilex.info/case.cfm?id=862.
Arbitration Institute of the Stockholm Chamber of Commerce 2001, No. 117/1999, http://www.unilex.info/principles/case/793.
Foreign Trade Court of Arbitration attached to the Serbian Chamber of Commerce 23 January, T-9/07, ‘Crystal white sugar case’, http://cisgw3.law.pace.edu/cases/080123sb.html.
ICC International Court of Arbitration 26 October 1979, No. 3131, https://www.trans-lex.org/203131/_/icc-award-no-3131-rev-d-arb-1983-at-….
ICC International Court of Arbitration 1982, No. 3572.
ICC International Court of Arbitration 5 June 1996, No. 7375, http://www.unilex.info/case.cfm?id=625.
ICC International Court of Arbitration 2000, No. 10422, http://www.unilex.info/case.cfm?id=957.
ICC International Court of Arbitration 3 October 1980, No. 3540, https://www.trans-lex.org/203540/_/icc-award-no-3540-yca-1982-at-124-et….
Alpa, G., « The Principles of European Contract Law and the Italian Civil Code: Some Preliminary Remarks », Tulane European & Civil Law Forum, 2000-2001, pp. 81‑94.
American Law Institute, « Annual Report 2016-2017 », 2017, p. 43.
Andersen, C.B., « Defining Uniformity in Law », Uniform Law Review, 2007, vol. 12, pp. 5‑56.
Antoniolli, L., Fiorentini, F. and Gordley, J., « A Case-Based Assessment of the Draft Common Frame of Reference », The American Journal of Comparative Law, 2010, vol. 58, n° 2, pp. 343‑358.
Baarda, B., Hulst, M. van der and Goede, M.P.M. de, Basisboek interviewen: handleiding voor het voorbereiden en afnemen van interviews, Groningen/Houten, Noordhoff Uitgevers, 2015, p. 142.
Banakas, E., « European Tort Law: Is It Possible? », European Review of Private Law, 2002, vol. 10, pp. 363‑375.
Basedow, J., « Worldwide Harmonisation of Private Law and Regional Economic Integration - General Report », Uniform Law Review, January 2003, vol. 8, n° 1‑2, pp. 31‑49.
Beale, H., « English Law Reform and the Impact of European Private Law », in Vogenauer, S. and Weatherill, S. (eds.), The Harmonisation of European Contract Law: Implications for European Private Laws, Business and Legal Practice, Studies of the Oxford Institute of European and Comparative Law, Oxford, Hart Publishing, 2006, pp. 31‑38.
Beale, H., « The Development of European Private Law and the European Commission’s Action Plan on Contract Law », Juridica International, 2005, pp. 4‑16.
Beale, H.G., Cases, materials and text on contract law, Common law of Europe casebooks series, Oxford England, Hart Publishing, 2010, p. 1358.
Berger, K.P., « Harmonisation of European Contract Law The Influence of Comparative law », International Comparative Law Quarterly, October 2001, vol. 50, n° 4, pp. 877‑900.
Berger, V.W. and Zhang, J., « Simple Random Sampling », in B.S. Everitt and D.C. Howell (eds.), Encyclopedia of Statistics in Behavioral Science, Chichester, UK, John Wiley & Sons, Ltd, 2005, available on http://doi.wiley.com/10.1002/0470013192.bsa619 (Consulted on 30 March 2019).
Blase, F., « Leaving the Shadow for the Test of Practice – On the Future of the Principles of European Contract Law », Vindobona Journal of International Commercial Law and Arbitration, 1999, vol. 3, p. 12.
Boele-Woelki, K., Grosheide, F.W. and Hondius, E.H. (eds.), The future of European contract law, Alphen aan den Rijn, Wolters Kluwer Law & Business, 2007, p. 434.
Bogdan, M., « International Commercial Contracts Book Review », Nordic Journal of International Law, 2015, vol. 84, pp. 127‑129.
Bogdan, M., Concise introduction to EU private international law, Groningen, Europa Law Publishing, 2016, p. 230.
Böhringer, C. and Rutherford, T.F., « Combining bottom-up and top-down », Energy Economics, March 2008, vol. 30, n° 2, pp. 574‑596.
Bonell, M.J. and Peleggi, R., « UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts and Principles of European Contract Law: A Synoptical Table », Uniform Law Review, 2004, vol. 9, pp. 315‑396.
Bonell, M.J., « The CISG, European Contract Law and the Development of a World Contract Law », The American Journal of Comparative Law, January 2008, vol. 56, n° 1, pp. 1‑28.
Bonell, M.J., « The law governing international commercial contracts and the actual role of the Unidroit Principles », Uniform Law Review, March 2018, vol. 23, n° 1, pp. 15‑41.
Bonell, M.J., « The law governing international commercial contracts and the actual role of the Unidroit Principles », Uniform Law Review, March 2018, vol. 23, n° 1, pp. 15‑41.
Bonell, M.J., « The UNIDROIT Principles in Practice: The Experience of the First Two Years », Uniform Law Review, 1997, vol. 2, pp. 34‑45.
Bonell, M.J., « The UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts and the Principles of European Contract Law: Similar Rules for the Same Purposes », Uniform Law Review, 1996, vol. 1, pp. 229‑246.
Bowker, A., « Towards a European contract code: Harnessing the Gradual Convergence To Solve the Economic Problems of Divergent Contract Laws », Edinburgh Student Law Review, 2009, n° 1, pp. 19‑47.
Briggs, A., The Conflict of Laws, Clarendon Law Series, Oxford/New York, Oxford University Press, 25 April 2013, p. 448.
Busch, D., Indirect representation in European contract law: an evaluation of articles 3: 301-304 of the principles of European contract law concerning some contractual aspects of indirect representation against the background of Dutch, German and English law, Principles of European contract law 3, The Hague, Kluwer law international, 2005, p. 403.
Bussani, M. and Mattei, U. (eds.), The common core of European private law, Private law in European context series, n° 1, The Hague, Kluwer Law International, 2002, p. 221.
Carcary, M., « The Research Audit Trial - Enhancing Trustworthiness in Qualitative Inquiry », Electronic Journal of Business Research Methods, 2009, vol. 7, n° 1, pp. 11‑24.
Carey, J., « Uncitral: Its Origins and Prospects », The American Journal of Comparative Law, July 1966, vol. 15, n° 3, pp. 626‑639.
Cauffman, C., « The principles of European Contract Law », Tijdschrift voor Privaatrecht, January 2001, vol. 3, n° 38, pp. 1231-1309.
Cho, J. and Trent, A., « Validity in qualitative research revisited », Qualitative research, 2006, vol. 6, n° 3, pp. 319-340.
Clive, E., « Commentary on the Unidroit Principles of International Commercial Contracts (PICC) », Edinburgh Law Review, 2016, vol. 20, n° 2, pp. 249-251.
Collins, H., The European contract code: the way forward, Cambridge, UK, Cambridge University Press, December 2008, p. 288.
Commission on European Contract Law, Principles of European Contract Law: Parts I and II, The Hague, Kluwer Law International, 2000, p. 561.
Decorte, T. and Zaitch, D., Kwalitatieve methoden en technieken in de criminologie, Leuven/The Hague, Acco, 2010, p. 574.
DiMatteo, L.A., « Contract Talk: Reviewing the Historical and Practical Significance of the Principles of European Contract Law Recent Developments », Harvard International Law Journal, 2002, vol. 43, pp. 569‑582.
Emerson, R.W., « Convenience Sampling, Random Sampling, and Snowball Sampling: How Does Sampling Affect the Validity of Research? », Journal of Visual Impairment & Blindness Huntington, April 2015, vol. 109, n° 2, p. 164.
Emmert, F., The Draft Common Frame of Reference (DCFR) - The Most Interesting Development in Contract Law Since the Code Civil and the BGB, Rochester, NY, Social Science Research Network, 2012, available on https://papers.ssrn.com/abstract=2025265 (Consulted on 30 March 2019).
Faria, J.A.E., « Future Directions of Legal Harmonisation and Law Reform : Stormy Seas or Prosperous Voyage ? », Uniform Law Review, January 2009, vol. 14, n° 1‑2, pp. 5‑34.
Fauvargue-Cosson, B., « Faut-il un Code civil européen? », RTDCiv, 2002, pp. 463‑480.
Firestone, W.A., « Alternative Arguments for Generalizing from Data as Applied to Qualitative Research », Educational Researcher, 1993, vol. 22, n° 4, pp. 16‑23.
Fountoulakis, C., « The Parties’ Choice of Neutral Law in International Sales Contracts », European Journal of Law Reform, 2005, vol. 7, pp. 303‑330.
Gandolfi, G., « Pour un code européen des contrats », Revue trimestrielle de droit civil, 1992, p. 707.
Garoupa, N. and Ogus, A., « A Strategic Interpretation of Legal Transplants », The Journal of Legal Studies, June 2006, vol. 35, n° 2, pp. 339‑363.
Goldman, B., « Les conflits de lois dans l’arbitrage international de droit privé », Collected Courses of the Hague Academy of International Law, 1963, n° 109, pp. 351‑483.
Goode, R., « International Restatements of Contract and English Contract Law », Uniform Law Review, 1997, vol. 2, pp. 231‑248.
Gordon, M.W., « Part II - Some Thoughts on the Receptiveness of Contract Rules in the CISG and UNIDROIT Principles as Reflected in One State’s (Florida) Experience », American Journal of Comparative Law Supplement, 1998, vol. 46, pp. 361‑378.
Gruber, U.P., « International Institute For The Unification Of Private Law », in A. Brouder and C. Tietje (eds.), Handbook of Transnational Economic Governance Regimes, Leiden, Brill, 14 October 2009, pp. 169‑176, available on http://booksandjournals.brillonline.com/content/books/10.1163/ej.9789004163300.i-1081.122 (Consulted on 30 March 2019).
Grundmann, S. and Schauer, M., The architecture of European codes and contract law, Alphen aan den Rijn, Kluwer Law International, 2006, p. 374.
Grundmann, S., « The Future of Contract Law », European Review of Contract Law, January 2011, vol. 7, n° 4, available on https://www.degruyter.com/view/j/ercl.2011.7.issue-4/ercl.2011.490/ercl.2011.490.xml (Consulted on 26 April 2019).
Grundmann, S., « The Optional European code on the Basis of the Acquis Communautaire-Starting Point and Trends », European Law Journal, November 2004, vol. 10, n° 6, pp. 698‑711.
Hardy, R.R.R., « Harmonisatie van het overeenkomstenrecht in Europa en artikel 95 van het EG-Verdrag als rechtsbasis daarvoor », Vermogensrechtelijke Analyses, 2005, vol. 2, pp. 40‑60.
Hartkamp, A.S., « Modernisation and Harmonisation of Contract Law : Objectives, Methods and Scope », Uniform Law Review, January 2003, vol. 8, n° 1‑2, pp. 81‑89.
Hesselink, M.W. and de Vries, G.J.P., Principles of European contract law, Vereniging voor Burgerlijk Recht. Preadviezen, Deventer, Kluwer, 2001, p. 189.
Hesselink, M.W., « An optional instrument on EU contract law: can it increase legal certainty and foster cross-border trade? », in M.W. Hesselink e.a. (eds.), Het groenboek Europees contractenrecht, naar een optioneel instrument?, The Hague, Boom Juridische Uitgevers, 2011, pp. 9‑24.
Hesselink, M.W., « The Politics of a European contract code », European Law Journal, November 2004, vol. 10, n° 6, pp. 675‑697.
Hesselink, M.W., « The Principles of European Contract Law: Some Choices Made by the Lando Commission », Global Jurist, 2001, vol. 1, p. 1-68.
Hesselink, M.W., The new European legal culture, Deventer, Kluwer, 2001, p. 103.
Hesselink, M.W., The New European Private Law: Essays on the Future of Private Law in Europe, Private law in European context series 3, The Hague, Kluwer law international, 2002, p. 283.
Hondius, E., « Beginselen van het Europees overeenkomstenrecht », Tijdschrift voor Privaatrecht, 1994, n° 31, pp. 1455‑1459.
Hondius, E., « De rode bundel, het groenboek en de blauwe knop - Optioneel instrument: optie of niet? », in M.W. Hesselink e.a. (eds.), Het groenboek Europees contractenrecht, naar een optioneel instrument?, The Hague, Boom Juridische Uitgevers, 2011, pp. 53‑82.
Hondius, E., « European Contract Law: The Contribution of the Dutch », in H.-L. Weyers and Gesellschaft für Rechtsvergleichung (eds.), Europäisches Vertragsrecht: Referate und Sitzungsbericht der Arbeitssitzung der Fachgruppe Zivilrecht der Gesellschaft für Rechtsvergleichung auf der Tagung vom 20. - 22. März 1996 in Jena, Baden-Baden, Nomos Verl.-Ges, 1997, pp. 45‑79.
Hondius, E., « The Protection of the Weak Party in a Harmonised European Contract Law: A Synthesis », Journal of Consumer Policy, September 2004, vol. 27, n° 3, pp. 245‑251.
Honnold, J., « The Uniform Law for the International Sale of Goods: The Hague Convention of 1964 », Law and Contemporary Problems, 1965, vol. 30, n° 2, p. 326.
Howells, G. and Weatherill, S., Consumer Protection Law, England, Ashgate, 2017, p. 679.
Hull, N.E.H., « Restatement and Reform: A New Perspective on the Origins of the American Law Institute », Law and History Review, 1990, vol. 8, n° 1, p. 55-96.
International Institute for the Unification of Private Law (ed.), UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts, Rome, UNIDROIT, 2017, p. 460.
Kadner Graziano, T., « Does Europe Need a Contract Code? - A Case for Coexistence », in Comparative contract law: cases, materials and exercises, Cheltenham, UK, Edward Elgar Publishing, 2019, pp. 569‑590.
Kadner Graziano, T., Comparative contract law: cases, materials and exercises, Cheltenham, UK, Edward Elgar Publishing, 2019, p. 640.
Karadayi, A.N., The interpretation and gap filling in international commercial contracts in the light of the CISG, Unidroit Principles, PECL, DCFR and related case-law, Antwerp, University of Antwerp, 2017, p. 256.
Kessedjian, C., « Party Autonomy and Characteristic Performance in the Rome Convention and the Rome I Proposal », in J. Basedow e.a. (eds.), Japanese and European Private International Law in Comparative Perspective, Heidelberg, Mohr Siebeck, 2008, pp. 105‑125.
Korenke, T., « Gemeinsames Privatrecht in der Europäischen Gemeinschaft », Integration, 1992, vol. 15, n° 3, pp. 177‑183.
Koschaker, P., Europa und das römische Recht, München, Biederstein, 1947, p. 378.
Kötz, H., « Gemeineuropäisches Privatrecht », Festschrift für Konrad Zweigert, Mohr Tübingen, 1981, pp. 479‑534.
Kötz, H., European Contract Law, Oxford, Oxford University Press, 2017, p. 401.
Kull, A., « Three Restatements of Restitution », Wash. & Lee Law Review, 2011, vol. 68, pp. 867‑880.
Lando, O., « How the Principles of European Contract Law (PECL) Were Prepared Shorter Articles and Commentaries », European Journal of Law Reform, 2006, vol. 8, pp. 477‑484.
Lando, O., « Optional or Mandatory Europeanisation of Contract Law », European Review of Private Law, January 2000, vol. 8, n° 1, pp. 59‑69.
Lando, O., « Principles of European Contract Law - A First Step toward a European contract code », International Business Law Journal, 1997, vol. 1997, pp. 189‑202.
Lando, O., « Principles of European Contract Law: An Alternative to or a Precursor of European Legislation Symposium: Contract Law in a Changing World: Regional Harmonization », American Journal of Comparative Law, 1992, vol. 40, pp. 573‑586.
Lando, O., « Salient Features of the Principles of European Contract Law: A Comparison with the UCC », Pace International Law Review, 2001, vol. 13, pp. 339‑370.
Lando, O., « The Common Core of European Private Law and the Principles of European Contract Law », Hastings International and Comparative Law Review, 1998 1997, vol. 21, pp. 809‑824.
Lando, O., « The Lex Mercatoria in International Commercial Arbitration », The International and Comparative Law Quarterly, 1985, vol. 34, n° 4, pp. 747‑768.
Lando, O., « Why codify the European Law of contract? », European Review of Private Law, January 1997, vol. 5, n° 4, pp. 525‑536.
Legrand, P., « Against a European contract code », The Modern Law Review, January 1997, vol. 60, n° 1, pp. 44‑63.
Legrand, P., « The Impossibility of ‘Legal Transplants’ », Maastricht Journal of European and Comparative Law, June 1997, vol. 4, n° 2, pp. 111‑124.
Legrand, P., Le droit comparé, Que sais-je, Paris, Presses universitaires de France, 1999, p. 127.
Lehmann, M., « Auf dem Weg zu einem europäischen Vertragsrecht: Die „Feasibility Study“ der Expert Group on European Contract Law », Zeitschrift für Gemeinschaftsprivatrecht, January 2011, vol. 8, n° 5, available on https://www.degruyter.com/view/j/gpr.2011.8.issue-5/gpr.2011.8.5.218/gpr.2011.8.5.218.xml (Consulted on 26 April 2019).
Lenaerts, K. and Van Nuffel, P., « Hoofdstuk 3. De interne markt », in Europees recht, 6de ed (hardcover), Mortsel, Intersentia, 2017, pp. 129‑211, available on https://www.jurisquare.be/en/book/9789400008830/2/hoofdstuk-3-de-interne-markt/.
Lequette, Y., « Toward a European Civil Code? », Pouvoirs, 2003, n° 4, pp. 97‑126.
Leung, L., « Validity, reliability, and generalizability in qualitative research », Journal of Family Medicine and Primary Care, 2015, vol. 4, n° 3, pp. 324‑327.
Lipstein, K., « One Hundred Years of Hague Conferences on Private International Law », The International and Comparative Law Quarterly, 1993, vol. 42, n° 3, pp. 553‑653.
Lookofsky, J., « Chapter 3. Convention Scope and General Provisions », in J.H. Herbots, R. Blanpain and F. Hendrickx (dirs.), Contracts, International encyclopaedia of laws, The Hague/ New York, Kluwer Law International, 2016, pp. 37‑74.
Lookofsky, J., « The Limits of Commercial Contract Freedom: Under the UNIDROIT “Restatement” and Danish Law », The American Journal of Comparative Law, 1998, vol. 46, n° 3, p. 485.
Loos, M., « Naar een optioneel instrument », in M.W. Hesselink e.a. (eds.), Het groenboek Europees contractenrecht, naar een optioneel instrument?, The Hague, Boom Juridische Uitgevers, 2011, pp. 157‑176.
Lord Justice Kennedy, « The Unification of Law », Journal of the Society of Comparative Legislation, 1910, vol. 10, n° 2, pp. 212‑219.
Macaulay, S. (ed.), Contracts: law in action, New Providence, NJ, LexisNexis, 2010, p. 724.
Mak, C., « Instrumentalisme, legitimiteit en de onderstroom van het Europese contractenrecht », in M.W. Hesselink e.a. (eds.), Het groenboek Europees contractenrecht, naar een optioneel instrument?, The Hague, Boom Juridische Uitgevers, 2011, pp. 41‑52.
Mak, V., « Hoe meer keus, hoe beter? », in M.W. Hesselink e.a. (eds.), Het groenboek Europees contractenrecht, naar een optioneel instrument?, The Hague, Boom Juridische Uitgevers, 2011, pp. 95‑104.
Malterud, K., « Qualitative research: standards, challenges, and guidelines », The Lancet, August 2001, vol. 358, n° 9280, pp. 483‑488.
Manko, R., Compétence de l’Union européenne en droit privé: cadre du droit privé européen établi par les traités and problèmes de cohérence : analyse approfondie, Brussels, The European Parliament, 2015, available on http://bookshop.europa.eu/uri?target=EUB:NOTICE:QA0215005:FR (Consulted on 30 March 2019).
Markesinis, B., « Why a Code is Not the Best Way to Advance the Cause of European Legal Unity », European Review of Private Law, 1997, vol. 5, pp. 519‑524.
Marrella, F., « Choice of Law in Third-Millennium Arbitrations: The Relevance of the UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts », Vanderbilt Journal of Transnational Law, 2003, vol. 36, pp. 1137‑1188.
Matteucci, M., « The History of Unidroit and the Methods of Unification », Law Library Journal, 1973, vol. 66, pp. 286‑289.
McKendrick, E., « Harmonisation of European Contract Law : The State We Are In », in S. Vogenauer and S. Weatherill (eds.), The Harmonisation of European Contract Law : Implications for European Private Laws, Business and Legal Practice, Oxford, Hart Publishing, 2006, pp. 5‑30.
McKendrick, E., The creation of a European law of contracts: the role of standard form contracts and principles of interpretation, Serie Onderneming en recht, Deventer, Kluwer, 2004, p. 53.
Merrett, L., « Dicey, Morris & Collins on the Conflict of Laws », British Yearbook of International Law, 2007, vol. 77, n° 1, pp. 455‑457.
Meslin, E.M., « The Value of Using Top-Down and Bottom-Up Approaches for Building Trust and Transparency in Biobanking », Public Health Genomics, 2010, vol. 13, n° 4, pp. 207‑214.
Meyer, L., « Soft Law for Solid Contracts - A Comparative Analysis of the Value of the UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts and the Principles of European Contract Law to the Process of Contract Law Harmonization Sutton Colloquium », Denver Journal of International Law and Policy, 2006, vol. 34, pp. 119‑144.
Michaels, R., « The Re-State-ment of Non-State Law: The State, Choice of Law, and the Challenge from Global Legal Pluralism Symposium », Wayne Law Review, 2005, vol. 51, pp. 1209‑1260.
Micklitz, H.-W. and Cafaggi, F. (eds.), European private law after the Common Frame of Reference, Cheltenham & Northampton, MA, Edward Elgar, 2010, p. 231.
Nie, Y., The Application of the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods Uniformity Interpretation Principle in U.S., Indiana, University of Indiana Maurer School of Law, January 2018, p. 81.
Örücü, E. and Nelken, D., Comparative Law: A Handbook, Oxford, Bloomsbury Publishing, 2007, p. 480.
Pace International Law Review, Review of the Convention on Contracts for the International Sale of Goods (CISG) 2002-2003, The Hague, Kluwer Law International, 2004, p. 333.
Poole, J., Merkin, R.M. and Devenney, J. (eds.), Essays in memory of Professor Jill Poole: coherence, modernisation, and integration in contract, commercial, and corporate laws, Abingdon, Oxon/New York, NY, Informa Law from Routledge, 2019, p. 259.
Pryles, M., « Choice of law issues in international arbitration », Arbitration: the journal of the Chartered Institute of Arbitrators Arbitration, 1997, vol. 63, n° 3, pp. 200‑209.
Riedl, K., « The Work of the Lando-Commission from an Alternative Viewpoint », European Review of Private Law, January 2000, vol. 8, n° 1, pp. 71‑83.
Rosett, A., « Unification, Harmonization, Restatement, Codification, and Reform in International Commercial Law Symposium: Contract Law in a Changing World: Conclusions », American Journal of Comparative Law, 1992, vol. 40, pp. 683‑698.
Rosett, A.I., « Part I - The UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts: A New Approach to International Commercial Contracts Section III », American Journal of Comparative Law Supplement, 1998, vol. 46, pp. 347‑360.
Rutgers, J., « Het (a)sociale gezicht van Europa: kanttekeningen bij het optioneel instrument », in M.W. Hesselink e.a.. (eds.), Het groenboek Europees contractenrecht, naar een optioneel instrument?, The Hague, Boom Juridische Uitgevers, 2011, pp. 125‑132.
Sacco, R., « The System of European Private Law. Premises for a European code », Italian Studies in Law, 1992, pp. 70‑96.
Samoy, I. and Loos, M., The Position of Small and Medium-Sized Enterprises in European Contract Law: An Introduction, Cambridge, Intersentia, 2014, p. 162, available on https://juracampus.kluwer.be/secure/documentview.aspx?id=dn300158595&bron=doc (Consulted on 30 March 2019).
Schlechtriem, P., « Requirements of Application and Sphere of Applicability of the CISG Symposium: CISG », Victoria University of Wellington Law Review, 2005, vol. 36, pp. 781‑794.
Schnader, W.A., « A Short History of the Preparation and Enactment of the Uniform Commercial Code », University of Miami Law Review, 1967, vol. 22, pp. 1‑12.
Schulze, R., « Problèmes et perspectives du droit européen des contrats - introduction », in H.C. Sigman and E.-M. Kieninger (eds.), Cross-border security over receivables, GPR Praxis, Munich, Sellier European Law Publishers, 2009, pp. 5‑16.
Schulze, R., « Vergleichende Gesetzesauslegung und Rechtsangleichung », Zeitschrift für Rechtsvergleichung, 1997, pp. 183‑201.
Smits, J. and Calomme, C., « De herziening van het Franse verbintenissenrecht: les jeux sont faits », Ars Aequi, 2016, pp. 726‑733.
Smits, J., « Over de ongekende legitimiteit van een optionele code », in M.W. Hesselink e.a. (eds.), Het groenboek Europees contractenrecht, naar een optioneel instrument?, The Hague, Boom Juridische Uitgevers, 2011, pp. 157‑176.
Somma, A. (ed.), The politics of the Draft common frame of reference, Private law in European context series, , Alphen aan den Rijn, The Netherlands, Wolters Kluwer Law & Business, 2009, p. 216.
Staudenmayer, D., « European Contract Law - What Does It Mean and What Does it Not Mean? », in S. Vogenauer and S. Weatherill (eds.), The Harmonisation of European Contract Law : Implications for European Private Laws, Business and Legal Practice, Oxford, Hart Publishing, 2006, pp. 235‑244.
Storme, M., « De totstandkoming van overeenkomsten (inbegrepen vertegenwoordiging) in de beginselen van Europees overeenkomstenrecht en het Belgische recht », in Liber Amicorum Jacques Herbots, Deventer, Kluwer, 2002, pp. 423‑441.
Storme, M., « Mogelijkheden en algemene kenmerken van beginselen van eenvormig overeenkomstenrecht », Jura Falconis, 1995, pp. 491‑504.
Study group on a European contract code, Principles, definitions and model rules of European private law: draft common frame of reference (DCFR), Munich, Sellier European Law Publishers, 2009, p. 649.
Tavernier, P.C.J., « Is Europa bevoegd een gemeenschappelijk kooprecht uit te vaardigen? », Maandblad voor Vermogensrecht, 2012, pp. 204‑209.
Terryn, E., The Common Frame of Reference: an optional instrument?, Brussel, 2010, p. 20, available on http://hdl.handle.net/11245/1.337758 (Consulted on 30 March 2019).
Tilmann, W., « Eine Privatrechtskodifikation für die Europäische Gemeinschaft? », in P.-C. Müller-Graff (ed.), Gemeinsames Privatrecht in der Europäischen Gemeinschaft, Schriftenreihe des Arbeitskreises Europäische Integration, Baden-Baden, Nomos, 1993, pp. 485‑500.
Tomas, G., « Harmonisation of European Contract Law: Slowly but Surely? », Lex and Scientia; Bucharest, 2013, n° 1, pp. 7‑15.
Traest, M., « Harmonisatie en wederzijdse erkenning in het kader van een Europees overeenkomstenrecht: een grondslagenonderzoek », Tijdschrift voor Privaatrecht, 1996, n° 33, pp. 409‑470.
Unberath, H. and Johnston, A., « The double-headed approach of the ECJ concerning consumer protection », Common Market Law Review, October 2007, vol. 44, n° 5, pp. 1237‑1284.
Van Calster, G., European private international law, Oxford, Portland, Oregon, Hart Publishing, 2016, p. 520.
Van Gerven, W., « Harmonization of Private Law: Do We Need It? », Common Market Law Review; Cambridge, April 2004, vol. 41, n° 2, pp. 505‑532.
Viscasillas, M. del P.P., « The Formation of Contracts & the Principles of European Contract Law », Pace International Law Review, 2001, vol. 13, n° 2001, pp. 371‑398.
Vogenauer, S. and Weatherill, S., « The European Community’s Competence for a Comprehensive Harmonisation of Contract Law - An Empirical Analysis », European Law Review, December 2005, vol. 30, n° 6, pp. 821‑837.
Vogenauer, S. and Weatherill, S., The Harmonisation of European Contract Law: Implications for European Private Laws, Business and Legal Practice, Oxford, Hart Publishing, 2006, p. 288.
Vogenauer, S., « The Spectre of a European Contract Law », in Harmonisation of European Contract Law: Implications for European Private Law, Business & Legal Practice, Oxford, Hart Publishing, 2006, pp. 1‑4.
Wallart, M. and Wechem, T.H.M. van, « Artikel: Rome I: nieuw IPR voor de contractenrechtpraktijk », Contracteren, 2008, vol. 4, pp. 81‑88.
Watson, A., Legal transplants : an approach to comparative law, Athens, Georgia, University of Georgia Press, 1993, p. 121, available on https://trove.nla.gov.au/version/27851938 (Consulted on 30 March 2019).
Weatherill, S., « Constitutional Issues-How Much is Best Left Unsaid? », in Harmonisation of European Contract Law: Implications for European Private Law, Business & Legal Practice, Oxford, 2006, pp. 89‑103.
Wilhelmsson, T., « The Legal, the Cultural and the Political - Conclusions from Different Perspectives on Harmonisation of European Contract Law », European Business Law Review, 2002, vol. 13, n° 6, pp. 541–555.
Zimmermann, R., « Savigny’s Legacy: Legal History, Comparative Law, and the Emergence of a European Science », Law Quarterly Review, 1996, vol. 112, pp. 576–605.
Zimmermann, R., « The Present State of European Private Law », The American Journal of Comparative Law, April 2009, vol. 57, n° 2, pp. 479‑512.
Commission on European Contract Law, « Introduction to the Principles of European Contract Law », 1996, available on https://www.cisg.law.pace.edu/cisg/text/peclcomments.html (Consulted on 30 March 2019).
European Commission, « Communication on European Contract Law », 2001, available on https://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/ALL/?uri=CELEX%3A52001DC0398 (Consulted on 30 March 2019).
European Commission, « A More Coherent European Contract Law - An Action Plan », 2003, available on http://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/ALL/?uri=CELEX:52003DC0068 (Consulted on 30 March 2019).
Richardson, L., « The DCFR, anyone? », 20 January 2014, available on http://www.journalonline.co.uk/Magazine/59-1/1013494.aspx (Consulted on 30 March 2019).
X, « 90th ANNIVERSARY », 2017, available on http://www.unidroit.org//about-unidroit/overview (Consulted on 30 March 2019).
X, « CISG: Table of Contracting States », 14 December 2018, available on http://iicl.law.pace.edu/cisg/page/cisg-table-contracting-states (Consulted on 30 March 2019).
X, « Development of European Private Law », 2005, available on http://www.juridicainternational.eu/public/pdf/ji_2005_1_4.pdf (Consulted on 30 March 2019).
X, « HCCH | About HCCH », 15 January 2018, available on https://www.hcch.net/en/about (Consulted on 30 March 2019).
X, « Principles of European Contract Law - Research database - University of Groningen », 2013, available on https://www.rug.nl/research/portal/publications/principles-of-european-contract-law(8f9923be-6ddc-487d-96cb-3a027ee30248)/export.html (Consulted on 30 March 2019).
X, « Purposive Sampling », in The SAGE Dictionary of Social Research Methods, London, SAGE Publications, 2006, available on http://methods.sagepub.com/reference/the-sage-dictionary-of-social-research-methods/n162.xml (Consulted on 30 March 2019).
X, « Theoretical Saturation », in The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods, California, SAGE Publications, 2008, pp. 875‑876, available on http://sk.sagepub.com/reference/research/n456.xml (Consulted on 30 March 2019).
X, « UNIDROIT », 21 September 2018, available on https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=UNIDROIT&oldid=860571125 (Consulted on 30 March 2019).
Institute of International Commercial Law, « CSIG Database », http://iicl.law.pace.edu/cisg/cisg (Consulted on 30 March 2019).
University of Basel, « CSIG-online », http://www.cisg-online.ch (Consulted on 30 March 2019).
Unilex, « UNILEX Database by Arbitral Tribunal », http://www.unilex.info/dynasite.cfm?dssid=2377&dsmid=13620 (Consulted on 30 March 2019).
Unilex, « UNILEX Database by Court », http://www.unilex.info/dynasite.cfm?dssid=2377&dsmid=13620 (Consulted on 30 March 2019).
Unilex, « UNILEX Database by Date », http://www.unilex.info/dynasite.cfm?dssid=2377&dsmid=13618 (Consulted on 30 March 2019).