Hulpverleningstraject van transgenderjongvolwassenen uit België en Nederland. Een vragenlijststudie naar de belemmerende en bevorderende factoren in eerstelijns-, tweedelijns- en transgenderzorg.

Anke Struyven
Persbericht

Hulpverleningstraject bij jongvolwassen transgenderpersonen. wat gaat er goed? Wat kan er beter? Wat moet veranderen?

Regenboogvlag

Welke uitdagingen, moeilijkheden en krachten ervaren transgender personen in de Belgische en Nederlandse hulpverlening? Wat betekent de term transgender? Zijn er kleine aanpassingen van hulpverleners dat voor transgender personen een grote hulp kunnen zijn? Dit zijn vragen waarop seksuologe Anke Struyven een antwoord zocht in haar onderzoek. Honderd transgender personen tussen de 18 en 25 jaar namen deel aan de vragenlijst.

Veel mensen denken bij het woord transgender automatisch aan Sam Bettens of Bo van Spilbeeck. De term transgender omvat meer dan de meeste mensen weten. Het is een paraplubegrip dat staat voor een grote variatie aan binaire en non-binaire genderidentiteiten. Onder binaire identiteiten is er de opdeling transmannen en transvrouwen, waarbij het geboortegeslacht niet overeenkomt met de gewenste genderidentiteit. Verder wordt er gesproken over non-binaire personen waarbij de genderidentiteit van een persoon kan tussen of buiten de typische man vrouw indeling vallen. Een andere mogelijkheid is dat een persoon zich het ene moment man voelt en op een ander moment vrouw.

Overwegend tevreden

Het grootste deel van de transgender personen is over het algemeen tevreden over de hulpverlening in België en Nederland. Toch zijn er enkele negatieve ervaringen waarmee transgender personen te maken krijgen in de hulpverlening. De meest voorkomende negatieve ervaring is het moeten informeren van de hulpverlener, met verkeerde namen en voornaamwoorden aangesproken worden en een ongepaste nieuwsgierigheid vanuit hulpverleners. Ongeveer een op de vijf personen kreeg te maken met een vorm van discriminatie of stigmatisering in de hulpverlening. Een gevolg van discriminatie en stigmatisering kan zijn dat personen zorg gaan vermijden of uitstellen, wat bij een op vier personen voorkwam. Elke vorm van discriminatie tegenover een persoon, is er een te veel.

Transgender personen voelen zich regelmatig ongemakkelijk in hulpverleningssituaties doordat er ongepaste vragen en fascinaties zijn voor de genderidentiteit. Het komt regelmatig voor dat er uitleg gegeven moet worden over het thema aan hulpverleners. Hierin zit dus een belangrijk verbeterpunt in de hulpverlening. Hulpverleners moeten meer kennis, inzicht en supervisie krijgen rond het transgenderthema zodat er een breder maatschappelijk draagvlak komt.

Wachten, wachten, wachten op transgenderzorg

Onder transgenderzorg valt een genderbevestigende behandeling met hormonen, operaties en psychologische ondersteuning om het uiterlijk beter te laten aansluiten bij de gewenste genderidentiteit. Wachttijden blijven in de transgenderzorg het grootste knelpunt, dit gaf meer dan de helft van de personen aan. Verder zoeken personen geen hulp omdat ze niet goed weten wat te verwachten en financiële redenen vormen regelmatig een drempel. Wederom zijn transgender personen over het algemeen tevreden over de transgenderzorg.

Wat kan er beter in de transgenderzorg? Het verkorten van de wachtlijst, het verhogen van het aantal gespecialiseerde hulpverleners en meer rekening houden met individuele behoeften en zorgen zouden kleine veranderingen kunnen zijn om de transgenderzorg te verbeteren.

Goede band met een hulpverlener

Een goede band met een hulpverlener is een zeer grote kracht in het hulpverleningstraject van transgender personen. Er zijn enkele specifieke kenmerken bij hulpverleners die zij zien als een grote meerwaarde. Daarbij vermelden ze behulpzaamheid, respectvol, een open houding, serieus nemen en kennis over het thema.

Als hulpverlener, maar ook als mens, is het belangrijk om een transvriendelijke houding aan te nemen. De maatschappij staat steeds meer aanvaardend tegenover transgender personen. Toch zijn mensen zich nog niet helemaal bewust van de uitdagingen die deze personen kunnen tegen komen binnen het dagelijks leven. Probeer daarom transgender personen steeds correct aan te spreken en zeg geen sorry maar bedankt als ze jou corrigeren. Dit zijn kleine dingen die voor hen zo belangrijk kunnen zijn. Als hulpverlener kan je aandacht schenken aan een genderneutrale infrastructuur, bewustzijn van gevoeligheden bij onderzoeken, het correct gebruiken van aanspreekwoorden,…

Wil je graag meer informatie over hulpverlening voor transgender personen? Neem dan zeker eens een kijkje op volgende sites: https://transgenderzorg.be/ en https://transgenderinfo.be/  

Bibliografie

American Psychological Association. (2012). Guidelines for psychological practice with lesbian, gay, and bisexual clients. American Psychologist, 67(1), 10–42. https://doi.org/10.1037/a0024659

American Psychiatric Association (2014). Beknopt overzicht van de criteria (DSM-5). Nederlandse vertaling van de Desk Reference to the Diagnostic Criteria from DSM-5. Amsterdam: Boom.

Austin, A. & Goodman, R. (2018) Perceptions of transition-related health and mental health services among transgender adults. Journal of Gay & Lesbian Social Services, 30(1), 17-32, DOI: 10.1080/10538720.2017.1408515

Bockting, W.O., Robinson, B., Benner, A., & Scheltema, K. (2004). Patient satisfaction with transgender health services. Journal of Sex & Marital Therapy, 30(4), 277-294. DOI: 10.1080/00926230490422467

Bränström, R., & Pachankis, J. E. (2020). Toward rigorous methodologies for strengthening causal inference in the association between gender-affirming care and transgender individuals’ mental health: response to letters. The American Journal of Psychiatry, 177(8), 769-772. DOI: 10.1176/appi.ajp.2020.2005059

Burke, S.M., Manzouri, A.H., & Savic, I. (2017). Structural connections in the brain in relation to gender identity and sexual orientation. Scientific Reports, 7(1), 17954-12. DOI: 10.1038/s41598-017-17352-8

Cavanaugh, T., Hopwood, R., & Lambert, C. (2016). Informed consent in the medical care of transgender and gender-nonconforming patients. AMA journal of ethics, 18(11), 1147-1155. DOI: 10.1016/j.cps.2018.03.016

Coleman, E., Bockting, W., Botzer, M., Cohen-Kettenis, P., Decuypere, G., Feldman, J., … Zucker, K (2012). Standards of care for the health of transsexual, transgender, and gender-nonconforming people, version 7. International Journal of Transgenderism, 13(4), 165-232. DOI: 10.1080/15532739.2011.700873

Dessens, A., & Cohen-Kettenis, P. (2004). Problemen op het gebied van de genderidentiteit en genderrol. Kind En Adolescent Praktijk, 3(3), 65-72. doi:10.1007/BF03059513

Dhejne, C., Van Vlerken, R., Heylens, G., & Arcelus, J. (2016). Mental health and gender dysphoria: A review of the literature. International Review of Psychiatry: Gender Dysphoria and Gender Incongruence, 28(1), 44-57. DOI: 10.3109/09540261.2015.1115753

Dolan, I., Strauss, P., Winter, S., & Lin, A. (2020). Misgendering and experiences of stigma in health care settings for transgender people. Medical Journal of Australia, 212(4), 150-151.e1. DOI: 10.5694/mja2.50497

Eyssel, J., Koehler, A., Dekker, A., Sehner, S. & Nieder, T.O. (2017). Needs and concerns of transgender individuals regarding interdisciplinary transgender healthcare: A non-clinical online survey. PLoS ONE 12(8): e0183014. https://doi. org/10.1371/journal.pone.0183014

Federale Overheidsdienst Justitie. (2018). Je voornaam en geslachtsregistratie aanpassen bij de burgerlijke stand. Geraadpleegd op 28 april 2019 van https://justitie.belgium.be/sites/default/files/downloads/brochure_tran…

Fife-Shaw, C. (2012). Questionnaire design. In G.M. Breakwell, J.A. Smith, & D.B. Wright (eds), Research Methods in Psychology (4th edition, 112-139). Sage Publications LTD: Los Angeles.

Goldberg, A. E., Kuvalanka, K. A., Budge, S. L., Benz, M. B., & Smith, J. Z. (2019). Health care experiences of transgender binary and nonbinary university students. The Counseling Psychologist, 47(1), 59-97. DOI: 10.1177/0011000019827568

Grant, J., Mottet, L., Tanis, J., Herman, J. L., Harrison, J., & Keisling, M. (2010). National transgender discrimination survey report on health and health care. DC: National Center for Transgender Equality and National Gay and Lesbian Task Force.

Güldenring, A. (2015). A critical view of transgender health care in Germany: Psychopathologizing gender identity – Symptom of ‘disordered’ psychiatric/ psychological diagnostics?. International Review of Psychiatry, 27(5), 427-434. DOI: 10.3109/09540261.2015.1083948

Heng, A., Heal, C., Banks, J., & Preston, R. (2018). Transgender peoples' experiences and perspectives about general healthcare: A systematic review. International Journal Of Transgenderism, 19(4), 359-378. DOI: 10.1080/15532739.2018.1502711

IBM Corp. (2017). IBM SPSS Statistics for Windows (Version 26.0). Armonk, NY: IBM Corp.

James, S. E., Herman, J. L., Rankin, S., Keisling, M., Mottet, L., & Anafi, M. (2016). The Report of the 2015 U.S. Transgender Survey. Washington, DC: National Center for Transgender Equality.

Jones, B., Bouman, W.P., Haycraft, E., & Arcelus, J. (2019). Mental health and quality of life in non-binary transgender adults: A case control study. International Journal of Transgenderism: Non-binary and Genderqueer Genders, 20(2-3), 251-262. DOI: 10.1080/15532739.2019.1630346

Kosenko, K., Rintamaki, L., Raney, S., & Maness, K. (2013). transgender patient perceptions of stigma in health care contexts. Medical Care, 51(9), 819-822. DOI: 10.1097/mlr.0b013e31829fa90d

Kuyper, L. & Wijsen, C. (2014). Gender identities and gender dysphoria in the netherlands. The Official Publication of the International Academy of Sex Research, 43(2). 377-385. DOI: 10.1007/s10508-013-0140-y

Matsuno, E., & Budge, S. (2017). Non-binary/genderqueer identities: a critical review of the literature. Current Sexual Health Reports, 9(3), 116-120. DOI: 10.1007/s11930-017-0111-8

Meyer, I. H. (2003). Prejudice, social stress, and mental health in lesbian, gay, and bisexual populations: Conceptual issues and research evidence. Psychological Bulletin, 129, 674–697. DOI: 10.1037/0033-2909.129.5.674

Miller-Perusse M., Horvath, K.J., Chavanduka, T., & Stephenson, R. (2019) recruitment and enrollment of a national sample of transgender youth via social media: experiences from project moxie. Transgender Health, 4(1), 157-161. DOI: 10.1089/trgh.2018.0062

Motmans, J., Nieder, T.O., & Bouman W P. (2017) Special issue of the international journal of transgenderism: nonbinary and genderqueer genders. International Journal of Transgenderism, 18:2, 239. DOI: 10.1080/15532739.2017.1314152.

Motmans, J., Nieder T.O., & Bouman, W.P. (2019) Transforming the paradigm of nonbinary transgender health: A field in transition. International Journal of Transgenderism, 20:2-3, 119-125, DOI: 10.1080/15532739.2019.1640514

Motmans, J., T’Sjoen, G., & Meier, P. (2015). Geweldervaringen van transgender personen in België. Gent/Antwerp: University of Gent/University of Antwerp.

Motmans J., Wyverkens, E., & Defreyne, J. (2017) Being transgender in Belgium: ten years later. brussels: institute for the equality of women and men. Geraadpleegd op 27 november 2019 van https://igvm-iefh.belgium.be/sites/default/files/118_-_being_transgende…

Principle 17. (2016). rapport transzorg in Nederland. Geraadpleegd op 27 november 2019 van http://www.principle17.org/sites/default/files/rapport%20p17_web.pdf

Richards, C., Bouman W P., Seal, L., Barker, M G., Nieder T.O., & T’Sjoen, G. (2016) Non-binary or genderqueer genders. International Review of Psychiatry, 28:1, 95-102. DOI: 10.3109/09540261.2015.1106446

Ross, K. A.E, Law, M.P, & Bell, A. (2016). Exploring healthcare experiences of transgender individuals. Transgender Health, 1(1), 238-249. DOI: http://doi.org/10.1089/trgh.2016.0021

Samenwerkingsinitiatieven Eerstelijnsgezondheidszorg. (z.d.). Eerstelijnsgezondheidszorg. Opgevraagd op 14 februari 2020 van http://www.vlaamsesels.be/drupal/?q=node/2

Schuster, M., Reisner, S., & Onorato, S. (2016). Beyond bathrooms — meeting the health needs of transgender people. The New England Journal of Medicine, 375(2), 101-103. DOI: 10.1056/nejmp1605912

Steensma, T., T’Sjoen, G., Bouman, B. & Heylens, G. (2018) Genderdysforie. In: L. Gijs, L. Aerts,    M. Dewitte, P. Enzlin, J. Georgiadis, B. Kreukels & E. Meuleman (Red.). Leerboek Seksuologie          (3de herziene druk, 387 – 405). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

Testa, R., Michaels, M., Bliss, W., Rogers, M., Balsam, K., & Joiner, T. (2017). suicidal ideation in transgender people: gender minority stress and interpersonal theory factors. Journal of Abnormal Psychology, 126(1), 125-136. DOI: 10.1037/abn0000234

Transgender Europe. (2019). Guidelines to human rights-based trans-specific healthcare. Geraadpleegd op 6 augustus 2020 van https://tgeu.org/wp-content/uploads/2019/12/TGEU-Guidelines-to-Human-Ri…

Transgender Infopunt. (2018, 18 maart). Transgender Zorgpad [Foto]. Geraadpleegd van https://transgenderinfo.be/m/zorg/zorgpad/

Transgender Infopunt. (2018). Transgender zorgpad. Geraadpleegd op 17 april 2019 van http://transgenderinfo.be/wp-content/uploads/transgender-zorgpad-15-03-…

Transgender Infopunt. (2020). Lange wachtlijsten voor transgenderzorg. Geraadpleegd op 9 juni 2020 van https://transgenderinfo.be/lange-wachtlijsten-voor-transgenderzorg/

Transgender Infopunt. (z.d.). Identiteit: Genderontwikkeling. Geraadpleegd op 9 juni 2020 van http://transgenderinfo.be/m/identiteit/genderontwikkeling/

Transgenderzorg. (z.d.). Hormoontherapie. Opgevraagd op 18 juli 2020 van https://transgenderzorg.be/transgenderzorg/hormoontherapie

T'Sjoen, G., Van Trotsenburg, M., & Gijs, L. (2013). Transgenderzorg. Leuven: Acco.

van Hove, H. (2018). Transgender personen in België die een wijziging van de officiële geslachtsvermelding aanvragen – 2018. Geraadpleegd op 30 april 2019 van  https://igvm-iefh.belgium.be/sites/default/files/trans_cijfers_rijksreg…

van Lanen, B. & van der Donk, C. (2016). Praktijkonderzoek in zorg en welzijn (Tweede, herziene druk 2015). Bussum: Coutinho.

Vance, S.R., Ehrensaft, D., & Rosenthal, S.M. (2014). Psychological and medical care of gender nonconforming youth. Pediatrics (Evanston), 134(6), 1184-1192. DOI: 10.1542/peds.2014-0772

Vincent, B. W. (2018). Studying trans: recommendations for ethical recruitment and collaboration with transgender participants in academic research. Psychology & Sexuality, 9(2), 102-116. DOI: 10.1080/19419899.2018.1434558

Weir, C., & Piquette, N. (2018). Counselling transgender individuals: issues and considerations. Canadian Psychology/Psychologie Canadienne, 59(3), 252-261. DOI: 10.1037/cap0000129

White Hughto, J., Rose, A., Pachankis, J., & Reisner, S. (2017). barriers to gender transition-related healthcare: identifying underserved transgender adults in massachusetts. Transgender Health, 2(1), 17-118. DOI: 10.1089/trgh.2017.0014

Wiepjes, C., Nota, N., De Blok, C., Klaver, M., De Vries, A., Wensing-Kruger, S., . . . Den Heijer, M. (2018). The Amsterdam Cohort of gender dysphoria study (1972–2015): trends in prevalence, treatment, and regrets. The Journal of Sexual Medicine, 15(4), 582-590. DOI: 10.1016/j.jsxm.2018.01.016

World Health Organization. (2018). International classification of diseases for mortality and morbidity statistics (11th Revision). Geraadpleegd op 18 juni 2020 van https://icd.who.int/browse11/l-m/en

Wylie, K., Knudson, G., Khan, S., Bonierbale, M., Watanyusakul, S., & Baral, S. (2016). Serving transgender people: Clinical care considerations and service delivery models in transgender health. The Lancet, 388(10042), 401-411. DOI: 10.1016/S0140-6736(16)00682-6

Zorgvuldig Advies & Principle 17. (2019). Onderzoeksrapport ervaringen en behoeften van transgenders in de zorg. Geraadpleegd op 21 juni 2020 van https://zorgvuldigadvies.nl/wp-content/uploads/2019/11/Onderzoeksrappor…

Zucker, K. J. (2017). Epidemiology of gender dysphoria and transgender identity. Sexual Health, 14(5), 404. DOI: 10.1071/sh17067

Zucker, K. J. & Lawrence, A. A. (2009). epidemiology of gender identity disorder: recommendations for the standards of care of the world professional association for transgender health. International Journal of Transgenderism, 11(1), 8-18. DOI: 10.1080/15532730902799946.

Yogyakarta Principles. (2007). The Yogyakarta Principles. Principles on the Application of International Human Rights Law in Relation to Sexual Orientation and Gender Identity. Geraadpleegd op 26 mei 2020 van http://yogyakartaprinciples.org/principle-18/

Universiteit of Hogeschool
Master Seksuologie
Publicatiejaar
2020
Promotor(en)
Erick Janssen, Luk Gijs, Els Elaut
Kernwoorden
Share this on: