This is ME traject -Preventieve holistische workshops op de werkvloer voor medewerkers van ZNA met verhoogde stress en/of angst en/of spierpijnen in tijden van COVID- 19

Marie Ernalsteen
Persbericht

Wat doe jij met je tijd op aarde?

Leid jij je leven of lijd jij je leven? Zit je aan het stuur of ben je passagier? Ben je aan het leven of aan het overleven? Beweeg jij je verder op automatische piloot of sta je wel eens stil en schakel je naar manuele piloot? Weet jij écht wat je wil in je leven of denk jij dit te weten door de patronen die steeds terugkomen? Heb je je wel eens afgevraagd wie jij écht bent? Waarom doe je de dingen die je doet? 

Al deze vragen kwamen bij mij naar boven nadat ik in 2018 een verkeersongeval heb meegemaakt. Ik was op dat moment 36 jaar en had een goede job als ergonoom bij een externe dienst bescherming en preventie op het werk. Het fysiek welzijn proactief aanpakken was mijn stokpaardje. Voorheen had ik jaren expertise in de fysieke revalidatie. Ik zag daar hoezeer mensen konden lijden. Mijn ambitie werd daarom de mensen proactief bewust te maken om zo fysieke klachten te voorkomen.

Maar plots, door het ongeval, had ikzelf nek- en rugpijn. Plots werd ik van hulpverlener gekatapulteerd naar hulpvrager. Van de éne dag op de andere veranderde mijn wereld. Ik werd gedwongen om stil te staan bij mijzelf. Buiten de fysieke klachten kwamen er ook allerlei mentale ongemakken. Deze ongemakken zorgde ervoor dat ik mij op allerlei gebieden onbewust begon tegen te werken.

Stress, niet- helpende gedachten, onaangename gevoelens het passeerde allemaal de revue. Waarom deed ik wat ik deed? Want wat ik deed was vaak niet helpend. Het zette mij aan het denken. Ik las vele vele boeken over mindfulness, meditatie, acceptance and commitment therapy en het psycholichamelijk welzijn. Niet alleen het lezen maar het ook effectief toepassen zorgde ervoor dat ik stilaan uit de negatieve spiraal kwam. Het fascineerde mij zodanig dat ik besloot een opleiding toegepaste psychologie te gaan studeren. Ik wou nog meer onderzoeken hoe het mentaal welzijn een impact heeft op het fysiek welzijn en visa versa.

Door Covid -19 werd het stressniveau in de ziekenhuizen opgedreven. Stress veroorzaakt allerlei chemische reacties in het lichaam en we schakelen over op het reptielen brein. Dit ervoor zorgt dat het zenuwstelsel wordt aangestuurd om te vechten, vluchten en/of te bevriezen. Als dit systeem chronisch wordt dan kunnen we uitgeput geraken en allerlei klachten ontwikkelen.

Het idee ontstond om een preventief traject uit te werken voor de medewerkers van het Ziekenhuis Netwerk Antwerpen die nog werkzaam waren maar wel verhoogde stress, angst en spierpijnen ervoeren.

Het doel was om deze mensen bewust te maken van wat ze doen tijdens een stressvolle gebeurtenis en om zichzelf beter te leren kennen. Als je jezelf beter kent heb je meer keuzevrijheid. We hebben niet altijd vat op de gebeurtenissen in ons leven maar we hebben wel vat op hoe we ermee kunnen omgaan.

image-20211003154151-1In het This is ME traject zijn we, via Mind Exploration, op zoek gegaan naar onszelf om meer zicht te krijgen op hoe we omgaan met een stressvolle gebeurtenis. Wat doet dit met mij, wat doet dit met mijn lichaam? En staat lichaam en geest in verbinding met elkaar? Hoe kunnen we ons lichaam terug tot rust brengen? Welke gedachten, gevoelens, behoeften houden deze processen in gang?

Het traject bestond uit 4 workshops van telkens 3u. We hadden workshops: gebeurtenis, gedachten, gevoelens, gedrag/gevolg. In dit traject bood ik allerlei ervaringsgerichte oefeningen aan die ervoor zorgde dat de deelnemers uit de comfortzone kwamen. Hierdoor konden ze ervaren wat dit met ze deed. Het was de bedoeling om jezelf te observeren zonder iets te veranderen of jezelf te beoordelen. Alle gevoelens en gedachten mochten er zijn maar we lieten ons er niet door meeslepen en onderzochten wat dit met het lichaam deed.

Mildheid en een accepterende houding werd aangeleerd alsook kregen de deelnemers concrete informatie en handvaten om hiermee om te gaan.

Gedurende het traject deed ik als coach mee met de deelnemers omdat ik geloof dat ik van daaruit meer in verbinding kon komen. Ik deelde ook mijn kwetsbaarheden, dit zorgde voor laagdrempeligheid. De deelnemers hebben dit als erg aangenaam bevonden en konden zich sneller openstellen.

Om de resultaten te meten hebben we 3 vragenlijsten voor -en na het traject afgenomen. Deze vragenlijsten peilden naar de psycholichamelijke klachten, hoe ze met stress omgaan en hoe mindful de houding is. Tijdens elke workshop werd voor en na een stressbarometer en een pijnmeting afgenomen. Op een schaal van 0-10 gaven de deelnemers aan hoeveel stress en pijn ze op dat moment hadden.

Dit praktijkonderzoek was relatief kort en toch zagen we enkele opvallende positieve resultaten. Zo rapporteerde alle mensen na het traject minder psycholichamelijke klachten, konden ze beter met stress omgaan en hadden ze een meer mindful houding.

Bovendien zagen we ook dat de mensen die een score hadden van een bovengemiddelde mindful houding dat bij deze mensen de stress en de pijn nog sneller verminderde dan bij de mensen die een minder mindful houding aannamen. De mensen met de mindful houding hadden algemeen ook minder psycholichamelijke klachten.

Mindfulness heeft in de curatieve zorg al meermaals zijn effecten bewezen maar dit onderzoek werd op preventief vlak gevoerd. Bovendien was dit traject niet enkel mindfulness maar gebaseerd op jezelf beter te leren kennen doormiddel van mindfulness, meditatie en creatieve oefeningen. Op basis van deze onderzoeksresultaten kunnen we zeggen dat hoe bewuster je bent hoe beter je met stress kan omgaan en dat dit ook een impact heeft op de psycholichamelijke klachten.

Het was een kleine steekproef zonder controlegroep dus we kunnen deze resultaten niet generaliseren naar de gehele populatie. Verder onderzoek is aangewezen.  

Doch kunnen we stellen dat jezelf beter kennen en zicht krijgen op de eigen patronen een positief gevolg kan hebben op de stresservaring en het psycholichamelijk klachtenpatroon.

Wat maakt dat lichaam en geest onlosmakelijk verbonden zijn.

Je kan niet meer dan jezelf worden maar je kan wel meer jezelf worden!”

Vrijheid is het kunnen schrijven van je eigen levensverhaal.”

Behandel je tijd als goud want deze komt niet terug!

Bibliografie
  1. Literatuurlijst

 

ACT (2021). Wat is ACT.

Geraadpleegd van: https://act-academie.be/

 

Arrindell, W.A. & Ettema, J.H.M. (1975, 1986, 2005). Symptom checklist: handleiding bij multidimensionale psychopathologie-indicator. Amsterdam: Pearson Assessment and Information B.V

 

Arnold, J., Hardig, H., Ingram, L., Mellor, N.J. & Van Huizen, M. (13 june 2016). Mindfulness training and employee well-being.

 

Barnier, A., J., Burns, j., Day, M.A., Ehde, D.M., Jensen, M.P., Mattingley, J., B., Thorn, B.E.& Ward, L.C., Clin J. Pain (2020 oct). Mechanisms of Mindfulness Meditation, cognitive therapy, and Minfulness-based cognitive Therapy of chronic low Back Pain.

 

Belgisch kenniscentrum over welzijn op het werk. (2021). Psychosociale risico’s. Geraadpleegd van:

https://www.beswic.be/nl

 

Boersma, K., Crombez, G., Goossens, M.E.J.B., Leeuw, M., Linton, S., J. & Vlaeyen, J., W.S. (20 december 2006). The Fear-Avoicance Model of Musculoskeletal Pain: Current State of Scientific Evidence

 

Bohlken, J., Schömig, F., Lemke, M.R., Pumberger, M. & Riedel-Heller, S.G. (april 2020). COVID- 19 Pandemic: Stress Experience of healthcare workers – a short current review.

 

 

Chödrön, P. (2008). Als je wereld instort, adviezen in moeilijke tijden

 

Curtin, K.B., Norris, D., (2017). The relationship between chronic musculoskeletal pain, anxiety and minfulness: adjustments to the Fear-Avoidance Model of Chronic Pain

 

 

De Boeck, M., Puls magazine (mei 2021). Welzijn op het werk, aantal langdurige zieken door psychosociale klachten blijft toenemen.

Geraadpleegdvan:https://www.pulsmagazine.be/2021/05/03/aantal-langdurig-zieken-door-psychosociale-klachten-blijft-toenemen/

 

Dekker, C. (2011). Minder stress door aandacht, gerandomiseerde, gecontroleerde studie naar het effect van mindfulness op angst- en depressieve klachten en het bevorderen van de geestelijke gezondheid binnen een preventieve interventie

 

De Ridder D.T.D. & Van Heck G.L., (2004). CISS, Coping Inventory for stressful situations. Amsterdam: Pearson Assessment and Information B.V

 

Harris, R. (2020). ACT in de praktijk, een heldere en toegankelijke introductie op Acceptatie-en commitmenttherapie

 

Horen, J. (2014). Journal of social intervention, Grip op werkstress. Mindfulness ontstresst maatschappelijk werkers, pp.107 - 121

 

IDEWE. (Maart 2021). Ziekteverzuim/cijferinzichten/zorg.

Geraadpleegd van: https://www.idewe.be/-/ziekteverzuim-zorg

 

Kabat-Zinn, J. (1990). Using the wisdom of your body and mind to face stress, pain and illness

 

Kersemaekers, W.M. & Van Ravensteijn, H. (2018). Preventie van burn-out door stresshantering. Mindfulness? 382 - 390

 

Laureys, S. (2021). Het no-nonsense meditatie boek, over hoe bewust zijn je mentale en fysieke gezondheid kan versterken

 

Laureys, S. (2021). Het no-nonsense meditatie oefenboek

 

Maex, E. & Kabat-Zinn, J. (2006). MINDFULNESS, In de Maalstroom van je leven

 

Minton, K., Ogden, P.& Pain, C. (2020). Trauma en het lichaam, een sensomotorische benadering van psychotherapie

 

NRS pijnschaal (2021).

Geraadpleegd van: https://best.ugent.be/BEST3_NL/download/pijn_tekst/NRSpijntekst_NL.pdf

 

Nyklïcek, I., Schroever, M.J., & Topman, R., (2008) Validatie van de Nederlandstalige versie van de Mindful Attention Awareness Scale (MAAS)

Preece, M., Rees, C., Schütze, M.& Schütze R., (2010). Mindfulness predicts pain catastrophizing in a fear- avoidance model of chronic pain

 

Putrano, R., Shatri, H. & Widjaja F.F. (2020). Health issues among healthcare workers during COVID-19 Pandemic: A psychosomatic approach 25(2):172-176

 

Psychfysio (2021). Recente ontwikkelingen in pijn gerelateerde vrees.

Geraadpleegd van: https://www.psychfysio.nl/6_09_3/

 

RIZIV FGOV (2021). Publicaties, studies van ongeschiktheid.

Geraadpleegd van: https://www.riziv.fgov.be/nl/publicaties/Paginas/studie_ongeschiktheid_du.aspx

 

Schroevers, M., Nykliček, I., & Topman, R. (2008). Validatie van de Nederlandstalige versie van de Mindful Attention Awareness scale

 

Shamash, A. & Adams, J., (2017). De kleinste mindfulness op het werk voor dummies

 

Stressbarometer. (2021).

Geraadpleegd van:http://www.phantasiereisen.de/stressmanagement-mit-zehn-punkte-skala.html

 

Style, C. (2011). Positieve psychologie, Focus op je positieve eigenschappen en ervaringen om het maximum uit jezelf en je leven te halen

 

Valkeneers, G. & Vanhoornissen, T. (achtste herwerkte druk, 2018). Inleiding in de statistiek voor de gedragswetenschappen, met ondersteuning van SPSS, 4de editie

 

Valkeneers, G. & Vanhoornissen, T. (vierde editie, 2019). Inductieve statistiek voor gedragswetenschappen, toegepaste hypothesetoetsing met SPSS

 

Vlaeyen, J. W., & Linton, S. J. (2012). Fear-avoidance model of chronic musculoskeletal pain: 12 years on. Pain, 153(6).

 

Van den Broeck, A., Ferris, D. L., Chang, C. H., & Rosen, C. C. (2016). Review of Self-Determination Theory’s Basic Psychological Needs at Work. Journal of Management, 42(5), 1195-1229.

 

Van der Donck, C. & Van Lanen, B. (2017). Praktijkonderzoek in zorg en welzijn

 

Veehof, M.M., Trompetter, R.H., Bohlmeijer, E.T. & Schreurs K.M.G. (2016). Acceptance -en mindfulness-based interventions for the treatment of chronic pain: a meta-analytic review

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Universiteit of Hogeschool
Toegepaste Psychologie
Publicatiejaar
2021
Promotor(en)
Lien De Rijdt
Kernwoorden
Share this on: