Scriptiebank overzicht

Literatuur en censuur tussen het schieten doorDe Groote Oorlog was een verwarrende periode. Terwijl iedereen ervan overtuigd was dat het conflict slechts enkele weken zou duren, draaide het uit op een uit de kluiten gewassen marathon. Ook de literaire wereld kreeg het hard te verduren. Dat wordt al wel eens vergeten, aangezien de aandacht bij een gewapend conflict steevast naar het vechten gaat.Ondanks dat de focus bij een oorlog op het geweld ligt, gaat het leven voort.

De Leuvense wederopbouw na de Eerste Wereldoorlog: niet gewoon een kwestie van bakstenen en betonLeuven kreeg in 1914 wereldwijde aandacht toen het Duitse leger de stad en haar befaamde universiteitsbibliotheek in lichterlaaie zette. De stad figureerde prominent in propagandacampagnes, die de boodschap van Brave Little Belgium en Duitse barbarij verspreidden. Gezien de symbolische waarde van de vernieling van deze stad, werd in deze thesis gekeken naar de berichtgeving over haar wederopbouw.

Cinema Zoologie: Publiek geheim uit de geschiedenis van de KMDAWie vandaag de dag een bezoek brengt aan de Antwerpse binnenstad en het majestueuze Centraal Station verlaat richting het Koningin Astridplein, is meteen getuige van de omvangrijke verbouwingswerken aan de Koningin Elisabethzaal.  Waar deze Antwerpse parel momenteel een upgrade krijgt en weldra de klinkende naam Elisabeth Center Antwerp zal dragen, zette de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen 100 jaar geleden haar eerste stappen in de cinematografische wereld.

‘Poor Little Belgium’: de juridische verwerking van de Duitse oorlogsmisdaden in België na de Eerste Wereldoorlog“De menschen zijn opgewonden, Er dreigt geen revolutie, maar als zij de attendu’s van het vonnis lezen, dan kookt hun bloed.” – Een reactie op het proces tegen Max Ramdohr in Leipzig, De Standaard (13 juni 1921) ‘The Rape of Belgium’Wat zeggen de strafprocessen van Leipzig u? De kans is groot dat u op deze vraag ‘niets’ moet antwoorden.

« La guerre continue dans ta tête, mais c’est fini ! » [1] De ‘gueule cassée’ van roman naar film in La chambre des officiersLandschappen gevuld met littekens van kraters, prikkeldraad en verdord gras. Moedige, maar vermoeide soldaten in vochtige loopgraven. Verbeten gevechten, die vaak op voorhand al verloren zijn. Het zijn maar enkele van de beelden die de Eerste Wereldoorlog bij ons oproept. Minder zichtbaar dan deze verschrikkingen zijn echter de gewonden: in de hospitalen zijn honger, koude en modder immers voorgoed verleden tijd.

Schrijven tegen de vijandVlaamse verzetskranten tijdens de Eerste WereldoorlogBrussel – Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakte Duitse censuur het voor de Belgische bevolking erg moeilijk aan betrouwbaar nieuws te komen. Verschillende verzetsgroepen richtten daarom ondergrondse kranten op in het bezette België. Maar ook die kranten hielden zich vooral bezig met het verspreiden van propaganda.

Golf van diefstallen overspoelt België tijdens de Eerste WereldoorlogRien de plus immoralisant que la Guerre?“Er zijn geen kolen meer. De bomen worden allemaal afgezaagd en gestolen. Wat gaat er nog allemaal gebeuren in deze wrede oorlog?”Waar Cortvrindt, april 1917.Diefstal. Het is een fenomeen dat altijd en overal voorkomt. In oorlogssituaties nog net dat tikkeltje meer dan in vredestijd, zo blijkt.

Met deze scriptie werd een bijdrage geleverd aan het historisch onderzoek aangaande kinderen tijdens de Eerste Wereldoorlog in onbezet België. Aan de hand van het bespreken van de jeugddelinquentie werd een beeld geschetst van de kinderen en hun dagelijks leven tijdens deze voor hen ongeziene omstandigheden. Het werd duidelijk dat de oorlog niet alleen inwerkte op het wel en wee van de bevolking in het door het Duitse Rijk bezette landsdeel, maar dit ook het geval was voor de bevolking achter het front.

2014 stond centraal voor de honderdjarige herdenking van de Eerste Wereldoorlog. Heel wat herdenkingstoeristen zakten af naar de Westhoek. 774 500 om precies te zijn (Westtoer, 2015). Toch begon de Eerste Wereldoorlog in de Martelaarsteden, een vaak vergeten onderdeel van de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog (Serrien, 2012; Bauwens, 2013). Daarom is het een interessant gegeven om onderzoek te voeren naar de ‘underdog’ steden.

Oorlog in een speelgoedkoffer“To prevent things like this from happening. To make people think twice before resorting to violence to resolve issues.” (Historic Royal Palaces, 2014)De Groote Oorlog is geen onbekend begrip in de basisschool. Elk schooljaar komt wel een aspect uit dit thema aan bod. Zeker nu, met de herdenking van honderd jaar Eerste Wereldoorlog, worden heel wat leerlingen in dit thema ondergedompeld. Zeer vaak worden de leerlingen met grote historische feiten, diverse data en belangrijke personen uit deze oorlog geconfronteerd.

De link tussen de Landmeter en de Eerste WereldoorlogU zou zich kunnen afvragen: “Waarom schrijft een student Landmeten zijn eindwerk over de Eerste Wereldoorlog? Waar ligt hier de link tussen zijn opleiding en de oorlog honderd jaar geleden?”Alle periodes uit de geschiedenis bevatten boeiende gebeurtenissen en interessante ontwikkelingen. Aangezien ik opgegroeid ben in Ieper, is de Eerste Wereldoorlog voor mij één van de interessantste periodes.

De Nederlandse leger en vloot film (1917)In een tijd waarin we via YouTube en Twitter het bewegende beeld letterlijk in onze broekzak hebben, lijkt het bijna ondenkbaar dat het nog maar honderd jaar geleden is dat de eerste Nederlandse overheidsfilm in de bioscopen verscheen.De leger en vloot film Holland Neutraal draaide in de eerste helft van 1917, enwas, voor zover bekend, de eerste poging van de Nederlandse regering om via bewegend beeld naar haar bevolking te communiceren.

De Blauwe soldaten van Haller: strijders, patriotten, volkshelden.We schrijven het jaar 1917. Al drie lange jaren houdt een bloedig conflict de wereld in een nietsontziende wurggreep. De relatieve politieke stabiliteit van de laatste decennia lijkt meer dan ooit een vaag idee uit het verleden. Bondgenootschappen van weleer zijn verbroken en van vrede is er nog lang geen sprake. Het Europese continent is het belangrijkste strijdtoneel van deze ‘Groote oorlog’. Aan het westelijk front heeft het conflict al zeer snel het karakter van een vastgeroeste stellingenoorlog verworven.

WOI: EEN VERHAAL VAN "WILSKRACHTIGE MANNEN EN MEDELIJDENDE VROUWEN”?De officiële herdenking van de Eerste Wereldoorlog ging in België van start op 4 augustus 2014, honderd jaar na de Duitse inval. Toch worden we al meer dan een jaar overladen met stapels boeken over de Eerste Wereldoorlog, affiches van musea die hun erfgoed voor de gelegenheid in een “Eerste Wereldoorlog-jasje” hebben gestoken, uitnodigingen voor musicals, reclame voor TV-series, tot zelfs interactieve websites en apps.

In de zomer van 1916 luisterde een Amerikaanse vrouw begeesterd naar een toespraak van kardinaal Mercier in de kathedraal van Brussel. Als vertegenwoordiger van de internationale Commission for Relief in Belgium (CRB of kortweg Commissie) had zij enkele dagen eerder de oversteek naar bezet België gemaakt. Charlotte Kellogg is de eerste en enige Amerikaanse vrouw die voor de Commissie in België verbleef. Op zoek naar lokale liefdadigheidsinstellingen trok zij zes maanden lang door Vlaamse en Waalse gemeenschappen.

 “En, hoe was het op school vandaag?” Het beeld van de Eerste Wereldoorlog in schoolboeken 
Niemand kan nog de straat oplopen zonder ergens de symbolische datum ’14-’18 op te merken. Ook het onderwijs zet de Eerste Wereldoorlog, zeker nu het zijn honderdste verjaardag viert, in om jongeren een grote mate van moraliteit bij te brengen. De herinnering aan de ‘Groote Oorlog’ laat de scholieren bewust nadenken over hun eigen houding ten opzichte van andere in de huidige samenleving.

Wat een oorlogsmuseum met je doet: de Groote Oorlog in bezoekersperspectief Eén keer binnen krijg ik een heleboel indrukken tegelijk: ik merk dat er erg weinig in de ruimte aanwezig is. Ik bedoel: ik kan alles in quasi één oogopslag zien. (…) Het gebouw is heel modern en dat voelt goed aan: er is licht van buiten en er is plaats om te zitten. Wanneer ik me op de bankjes zet, kijk ik aan de ene kant uit op foto’s van soldaten en (…) aan de overkant [op] een gedicht van Erwin Mortier. Ik probeer me erop te concentreren en het te lezen, maar begrijp nog niet goed wat er staat.

Performing the past: Vlaanderen voert de Eerste Wereldoorlog op!1. InleidingVandaag anno 2014 is het bijna onmogelijk dat u als Vlaming nog niets heeft vernomen van de herdenkingen die de volgende 4 jaar zullen georganiseerd worden in het kader van 100 jaar Eerste Wereldoorlog. Praktisch elke dag hoort of ziet u wel ergens een element van deze herdenking.

 Een stapel soldatenlijken, vergezeld van vier mannen die strak in de camera staren. Je kan er niet naast kijken. Evenmin kon het lezerspubliek van het Franse magazine Le Miroir dat tijdens de Eerste Wereldoorlog, waarin bovenstaande foto toen verscheen. En hoewel de zwarte kant van de oorlog duidelijk naar voor komt, omschreef Le Miroir de foto niet als een gruwelbeeld. De titel boven de foto vertelde de Franse lezer immers dat de Duitsers enorme verliezen hadden geleden. Het doel was dus niet om de lezer dus niet choqueren, maar te overtuigen van de Franse overwinning.

Op zoek naar het evenwicht tussen toerisme en herdenkingIn 2014, het startjaar van de 100 jarige herdenking van de Groote Oorlog, lijkt de belangstelling voor deze eerste wereldoorlog niet meer weg te denken. Naar aanleiding van deze 100 jarige herdenking leeft ook het battlefield toerisme meer dan ooit tevoren in de Westhoek. Met als gevolg dat deze battlefield sites uitgroeien tot heuse toeristische trekpleisters. Deze toenemende popularisering en commercialisering verloopt uiteraard niet zonder enige controverse.

De Vlaamse diasporasamenleving zorgt ervoor dat er niet enkel aandacht is voor het televisiegebruik van autochtonen, maar ook voor dat van etnische minderheden. Vooral diasporajongeren bevinden zich in een moeilijke positie, aangezien ze tussen twee culturen balanceren. Ook in bestaand kwantitatief media-onderzoek wordt nadruk gelegd op het dichotome televisiegebruik van etnische minderheden.In dit onderzoek stappen wij af van die dichotomie en trachten wij het televisiegedrag van diasporajongeren te onderzoeken zonder de individuele situatie van elke jongere uit het oog te verliezen.

Het verhaal van een populaire drank en haar bijzondere grondstof in de Groote Oorlog“C’est la seule industrie encore en vie sur la territoire belge.” Meer woorden had Jean-François Maes (1873-1957), Commissaris-Generaal van de Regering voor de Burgerlijke Bevoorrading in het Onbezette België, niet nodig om de productie, de handel en de consumptie van bier tijdens de Eerste Wereldoorlog te omschrijven.

Op 16 december 2013 gaf Mélanie Bost een redevoering over de invulling van de Vlaamse oorlogsherdenking in Framing Memory. National Perspectives of Remembering World War One. Ze stelde dat de herdenking van de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen doorspekt is met toeristische belangen. De minister van Toerisme, Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering en Vlaamse Rand, Geert Bourgeois, is aangesteld als hoofd van deze vier jaar durende herdenking.

De mythe van de francs-tireurs: De Belgisch-Duitse historicicommissie te Leuven van 1956 tot 1958.Als u in Leuven bent, bezoekt u zeer waarschijnlijk de grote universiteitsbibliotheek op het Ladeuzeplein. Hoewel dit gebouw eeuwenoud oogt, dateert de bouw pas van de jaren twintig van de vorige eeuw. Deze bibliotheek verving namelijk de in 1914 afgebrande universiteitsbibliotheek in de Naamsestraat. De brand die de toenmalige bibliotheek aan de Naamsestraat tijdens de Eerste Wereldoorlog verwoestte (1914-1918), is tot op de dag van vandaag nog onderdeel van de Leuvense herinnering.

Herdenking 14-18 in de kleuterklasIn het kader van hun bachelorproef gingen Margot Declercq en Delphine De Hulsters, twee derdejaarsstudenten aan VIVES Tielt, op zoek naar een zinvolle manier om de Eerste Wereldoorlog in de kleuterklas aan bod te laten komen. Geen simpele opdracht, maar zeker haalbaar.‘Is de Eerste Wereldoorlog een kleuterthema?’ zal rond deze tijd van het jaar wel een veel gestelde vraag zijn in vele leraarskamers in België. Dat onderzochten Margot en Delphine dan ook. Het resultaat? Zeker en vast!

 EEN DOEKJE VOL… CONFLICT, WOI EN VREDE IN DE KLASDit jaar is er heel wat te doen rond de herdenking van WOI. Het is dan ook honderd jaar geleden dat deze gruwel plaatsvond. Het is belangrijk dat er reeds op jonge leeftijd aandacht wordt besteed aan deze gebeurtenis, want deze mag nooit vergeten worden. De kleuterklas mag hierbij niet over het hoofd gezien worden.WOI is een gebeurtenis die heel wat losmaakt bij mensen, zowel jong als oud.

Tussen Congreskolom en IJzertoren: conflicterende herdenkingen van de Groote OorlogDe Eerste Wereldoorlog was een conflict dat op nooit eerder geziene schaal de gehele burgerbevolking bij een oorlog betrok. Na afloop begon de zoektocht naar een manier om om te gaan met het extreme verlies dat alle betrokkenen tekende. Of het nu ging om winnaars of verliezers, iedereen had in deze oorlog dierbaren verloren. Daarom zocht men een gepaste wijze om deze ‘Groote Oorlog’ en haar slachtoffers te gedenken.

 Opa is mijn held!Wij zijn Sybe Vandemeulebroucke, Jolien Sinnaeve en Thalissa Casier en wij ronden in juni onze opleiding ‘Bachelor Kleuteronderwijs’ af aan de Hogeschool Vives campus Tielt.Als laatstejaarsstudenten dienden wij een bachelorproef uit te werken. Wij kozen voor ‘Kunst als hefboom voor herinneringseducatie’, waarbij de Eerste Wereldoorlog centraal staat.

 WO I door de ogen van een kind.Vrijdag 31 juli 1914"Het is een warme zomeravond met de belofte van een zonnig weekend.Het valt zelfs ons, de kinderen, op dat er onrust is.De mensen komen op straat om in groepjes besprekingen te houden. We horen ze spreken over oorlog, soldaten, mobilisatie. Onze aandacht gaat naar iets anders: de grote vakantie die we op 1 augustus krijgen, wat ons op voorhand zielsgelukkig maakt." (Alfons Vander Heyden, 9 jaar)Om een 'complex' thema als WO I aan te brengen bij lagere schoolkinderen moet je enkele belangrijke zaken in acht nemen.

XX or XY …  Who cares?Attitudeonderzoek naar gendernormen, homofobie en transfobie.Naar aanleiding van een zeer agressieve transfobe geweldpleging die plaats vond op 15 Oktober 2012, wilden we met dit onderzoek peilen naar hoe het echt gesteld is met de attitudes van de Vlaamse bevolking naar holebi’s en transgenders toe. Eerdere onderzoeken stelden al vast dat transgenders niet vanzelfsprekend kunnen rekenen op sociale en maatschappelijke acceptatie (Hammerberg, 2009; Kuyper, 2012; Human Rights Watch, 2011).