Onder invloed van neoliberalisme worden regio's steeds meer autonomoom. Deze ontwikkeling geeft aanzet tot het ontpoppen van steeds meer burgerbewegingen. Het Oosterweeldossier, als casestudy, blijkt voort te komen uit het botsen van de belangen van twee verschillende schalen, wat in de theorie wordt beschreven als het nieuwe stedelijk vraagstuk na Castells.

Publieke ruimte als motor voor duurzame stadsontwikkelingHoe willen we dat onze steden evolueren? Kantoordistricten die niets teruggeven aan de stad buiten een weerspiegeling van de wolken zijn vaak nog het gevolg van stoffige 20e-eeuwse concepten. Stadsvernieuwing moet telkens opnieuw herdacht worden in het licht van veranderende contextuele en maatschappelijke factoren. Desalniettemin bepaalt het in een steeds meer individuele en digitale wereld de ruimte die verschillende partijen fysiek kan samenbrengen.

De tram als ruimtelijke en economische ontwikkelaar?Het verkeer op de ring rond Antwerpen staat vaak stil. De oorzaken zijn talrijk, de symptomen hardnekkig en het lijkt er niet onmiddellijk op dat de files op korte termijn zullen verdwijnen. Niet enkel in Antwerpen, maar ook in de rest van Vlaanderen zijn files en toenemende verkeersonveiligheid al langer dan vandaag een enorme uitdaging waartegen allerlei grote masterplannen ontwikkeld werden. Ook in Antwerpen kregen alternatieven voor de auto zoals nieuwe tramverbindingen en fietsinfrastructuur duidelijk een plaats.

Van burgerlijke ongehoorzaamheid tot ontwerppraktijkBrusselse inwoners maken de stadEen self-made park aanleggen op een braakliggend terrein. Feestjes organiseren op het dak van een oud parkeergebouw. Guerilla acties op promblematische mobiliteitsknopen. Protest picknicks voor een autovrij stadscentrum. Nachtelijke artistieke interventies met afvalhout. En nog veel meer. Steeds meer verrijzen dergelijke spontane acties in de stedelijke ruimte. Stedelingen lijken de behoefte te voelen om zelf het heft in handen te nemen. Dat doen ze bovendien verdomd goed.

GEEN BUURTPARKING MAAR BUURTPARK.Het ‘boerenhof’ in Gent, een klein maar dappere alternatieve stadsontwikkeling.TijdlijnFebruari 2014, het ‘boerenhof’ in het Gentse Rabot ligt er verlaten en troosteloos bij. Een braakliggend terrein wacht op asfalt en auto’s.Maart 2014, enkele geëngageerde buurtbewoners en een masterstudent architectuur planten er samen een boom. Ze willen geen asfalt maar natuur.Juni 2014, het stadsbestuur, eigenaar van dit binnengebied, komt kijken en ziet een kleurrijke en levendige ontmoetingsplek.

Stadsontwikkeling in post-apartheid Zuid-Afrika: de universiteit als stedelijke actor? Wie vandaag een luchtfoto van Kaapstad bekijkt, ziet een uitdijend landschap waarin dichtbevolkte woongebieden en onontgonnen niemandsland elkaar afwisselen. Dit vreemde patchwork is het resultaat van de jarenlange ideologie van rassenscheiding, die niet alleen het dagelijks leven in Zuid-Afrika bepaalde, maar zich ook in het landschap aftekende. Stadsplanning werd het middel bij uitstek om de scheiding van bevolkingsgroepen ook ruimtelijk te consolideren.