Scriptiebank overzicht

Candida albicans: als een vis in het waterHad u ooit gedacht dat een minuscuul visje het leven van duizenden mensen zou kunnen veranderen? Wel, de wetenschap is goed op weg om dit gegeven waar te maken. Zo is de zebravis in staat om zijn eigen hart te genezen en bij nader onderzoek, kan dit misschien een therapie vormen voor mensen met een hartaanval. De zebravis is echter meer dan alleen een onderzoeksobject voor hartziektes. Het is namelijk ook een ideale gastheer om infecties mee te onderzoeken. Infectieziektes zijn de leidende doodsoorzaak bij kinderen en adolescenten.

Bonobo Black FridayWat gebeurt er als je een groep mensapen gelijktijdig laat grabbelen in een hoop pinda’s? Een recente studie neemt onder de loep hoe verdraagzaam bonobo’s zijn als er lekker eten in de buurt is. Daaruit blijkt dat de ene bonobo de andere niet is.Stel je voor: na een lange lezing ben je eindelijk op de receptie aanbeland. Iedereen heeft honger, maar tot in de verste hoeken van de zaal valt geen eten te bespeuren. Plots is hij daar. De reddende engel in zwart-wit, een zilveren plateau vol lekkers hoog boven het hoofd geheven.

Een fenomeen dat heel wat wetenschappers in de informatica, fysica, biologie en ingenieurswetenschappen reeds decennia bezig houdt, is een proces waaraan ze hun eigen leven op aarde te danken hebben: zelfreplicatie. Algemeen gezien is het de mogelijkheid voor organismen, machines en programma’s om een kopie van zichzelf te maken. De natuur is er al lang mee bezig: genetisch materiaal en eiwitten kopiëren zich in elk levend wezen. Het doel van deze thesis was om een computationele manier te ontwikkelen om zelfreplicatie te bestuderen.

Tumor geasscocieerde Macrofagen: de achillespees van een tumorInleidingWe zijn in staat het oppervlak van pluto te fotograferen, dodelijke infectieziektes uit te roeien met een simpel vaccinspuitje en nog steeds sterven jaarlijks 8.2 miljoen mensen aan kanker. Is kanker de onoverkomelijke prijs die we betalen als multicellulair organisme of is het gewoon tijd voor een andere aanpak?Kanker en het immuunsysteemKankercellen zijn lichaamseigen cellen die de controle over hun celdeling verloren zijn.

De sexy alfaman… feit of fictie?We zitten in het broedseizoen. Een groot hert dat met zijn prachtig gewei op een grasland staat; heeft zojuist een jong en onervaren mannetje verdreven. Hij bruist van de testosteron en brult het uit naar de vrouwtjes die nu vast en zeker tot hem aangetrokken zijn. Zo horen we het maar al te vaak in een natuurdocumentaire en vele biologen zullen dit ook beamen. Maar is dit altijd de realiteit? Wordt de meest dominante man steeds verkozen als partner? Is de stoere, macho alfaman wel immer zo aantrekkelijk?

KEIZERSNEDE ALS MODEGRIL?Wanneer bekeek u laatst uw stoelgang na een bezoek aan het kleine kamertje? Hopelijk antwoordde u daarop volmondig “daarnet, zoals gewoonlijk” en keek u niet beschaamd weg. Het taboe kan maar beter snel doorprikt worden, aangezien onze stoelgang eigenlijk de spiegel vormt van onze gezondheid. Het is immers een reflectie van wat zich afspeelt in onze darmen.Menselijke minderheidAangezien een mens ongeveer tien keer meer cellen van micro-organismen meedraagt dan menselijke, mag hun bijdrage niet onderschat worden.

 Zijn nieuwsgierige muizen vatbaarder voor virussen?Dat mensen over persoonlijkheden beschikken hoeft U niet te verbazen, maar nu blijkt dat de Homo sapiens niet het enigste zoogdier is waarbij dit voorkomt. Zo heeft recent onderzoek uitgewezen dat ook enkele eekhoornsoorten persoonlijkheden hebben en zelfs verschillende vogelsoorten zoals de koolmees, maar ook bij sommige reptielen- en insectensoorten! Aangezien dit een wijdverspreid fenomeen is, kunnen we dan nog over persoonlijkheden spreken zoals we dat bij de mens kennen?

Ziektes opsporen via temperatuurmetingen: weg met die koortsthermometer !Aan de hand van de evolutie van de temperatuur in de tijd kunnen ziektes gedetecteerd worden. De warmte dat wordt toegevoegd aan het lichaam, waardoor de temperatuur verandert, geeft voor gezonde en zieke mensen een verschillend patroon weer. Het vergelijken van beide patronen wijst op de aanwezigheid van een bepaalde ziekte, waardoor verdere stappen kunnen ondernomen worden in de juiste richting om de patiënt te genezen. Het patroon vertelt de patiënt onmiddellijk met welke ziekte hij te kampen heeft.

Kunnen essentiële oliën de kwaliteit van ons voedsel verbeteren?Voedselproducenten doen iedere dag hun uiterste best om de kwaliteit van ons voedsel te garanderen. Stel dat de bacteriële kwaliteit van ons voedsel verbeterd kan worden via een natuurlijke weg? Essentiële oliën, die voornamelijk gewonnen worden uit planten, kunnen hiervoor gebruikt worden omdat ze over antimicrobiële eigenschappen beschikken. Kan via deze eigenschap ons voedsel veiliger gemaakt worden voor ons, de consument?

De digitale strijd tegen bacteriënBacteriën hebben een zeer sterk aanpassingsvermogen waardoor ze steeds nieuwe manieren vinden om te overleven. De mens moet daardoor steeds nieuwe geneesmiddelen zoeken om ze te bestrijden, maar de bronnen raken stilaan uitgeput.

Help, mijn conciërge is een theoretische fysicus  Beeld je een enorm appartementsgebouw in, met allemaal dezelfde appartementen, gang na gang, verdieping na verdieping. Er zijn schilderwerken gepland en de conciërge moet voor elke flat achterhalen in welke kleur de bewoners hun keuken het liefst laten schilderen. Stel nu dat de bewoners bepaalde regels volgens die afhangen van de keuze van de buren, bijvoorbeeld: als de bovenbuur een lichte kleur neemt, dan wil de onderbuur een donkere, en omgekeerd.

Virussen in het wild: gevaarlijk voor (n)u en voor morgenMaar liefst 60.3% van de opkomende infectieziekten in de wereld (de zogenaamde ‘Emerging Infectious Diseases’) is afkomstig van dieren. Het merendeel daarvan is afkomstig van dieren in het wild. Hun opmars is te wijten aan toenemende mondialisering en veranderende sociaaleconomische factoren. Ook ecologische problemen, zoals houtontginning en opwarming van de aarde, hebben tot gevolg dat wilde dieren steeds minder beschikken over een geschikte habitat, waardoor het aantal contacten tussen mensen en dieren toeneemt.

Invasieve soorten zijn al de organismen die zich buiten hun natuurlijke soortverspreiding bevinden en een negatieve invloed hebben op zowel de biodiversiteit als de mens zelf. Zulke negatieve invloeden zijn bijvoorbeeld de introductie van nieuwe ziekten, competitie aangaan met natuurlijk voorkomende soorten, schade aan landbouw, etc. Het identificeren van factoren die niet-inheemse soorten toestaan om zelfvoorzienende populaties te ontwikkelen buiten hun natuurlijk distributiegebied is één van de hoofddoelen van invasieve biologie.

BRAND OP DE KALMTHOUTSE HEIDE: EEN RAMP VOOR BROEDVOGELS? Eind mei 2011 woedde een enorme brand over het natuurgebied ‘de Kalmthoutse Heide’. Meer dan 400 hectare heidegebied ging in de vlammen op. De timing van de brand viel midden in het broedseizoen. Verschillende vogelnesten met eieren of jongen gingen verloren in het vuur. Vooral soorten die op de grond of laag in de begroeiing nestelen, werden zwaar getroffen. Het getroffen gebied bleef achter als een troosteloze vlakte met zwartgeblakerde bomen. De media omschreef deze heidebrand als ‘de grootste ecologische ramp ooit in Vlaanderen’.

Ook hommels hebben een allatotropine receptorNeuropeptiden zijn kleine hormonen die afgescheiden worden door de hersenen. Ze kunnen gezien worden als signalen die de hersenen gebruiken om te communiceren met de rest van het lichaam. Bij dieren sturen deze neuropeptiden diverse fysiologische reacties zoals bijvoorbeeld het hongergevoel of paargedrag.

Wapenwedloop op moleculair niveauHoe kunnen we het resistent worden van Leishmania voorblijven?Leishmaniasis, een verwaarloosde tropische ziekteWereldwijd is het leven van 1 op 6 mensen een nachtmerrie omdat ze lijden aan een  ’Neglected Tropical Disease’ (NTD). Het betreft hier allerlei parasieten zoals wormen van de huid, darmen of lymfevaten, maar ook eencellige organismen zoals bacteriën. NTD’s zijn vaak eenvoudig op te lossen met geneesmiddelen of hygiënemaatregelen. Deze oplossingen dringen echter niet door tot bij de armste mensen in afgelegen gebieden of krottenwijken.

Honingbij Royalactine – Bron van de eeuwige jeugd?In de bijenkolonie zwaait de koningin de scepter over enkele duizenden vrouwelijke werksters. Maar hoe komt deze bijenkoningin aan de macht? De sleutel tot een lang en gelukkig leven op de troon zit niet in haar genen, maar wel in de voeding die ze voorgeschoteld krijgt. Royalactine speelt hierin een centrale rol. Enkel larven die voortdurend gevoed worden met dit eiwit ontwikkelen tot koninginnen en kunnen zo tot tien maal langer leven dan werksterbijen.

Bacteriën in de lucht: schadelijk interessant!Krachtige samenvatting:De mens is er zich vaak niet van bewust dat de lucht een leefwereld is voor diverse organismen. Zo zijn bacteriën in de lucht vaak overvloedig aanwezig en kunnen binnen één kubieke meter lucht honderdduizenden microben teruggevonden worden. De interactie menselijke gezondheid versus bacteriën in de lucht kan zowel positief als negatief zijn. Over de ecologie, de diversiteit, de verspreiding en de interacties van bacteriën in de lucht is nog maar weinig geweten.

Onderwijs en de samenhang tussen denken en voelenOp school krijgen leerlingen wiskunde, muziek, fysica, biologie, Frans… Een breed en vol programma. Maar is dit aanbod wel volledig? Zou bijvoorbeeld aandacht voor de innerlijke gevoelswereld, meditatie- en relaxatietechnieken niet even belangrijk kunnen zijn als een vak wiskunde? Of waarom niet eens de aandacht richten op buitenzintuiglijke ervaringen en niet-klassieke geneeswijzen? Hoe denken andere jongeren tussen 12 en 18 jaar hierover? Hoe denken docenten hierover?

Nematoden zijn er in veel maten en gewichten. M. graminicola, die bestudeerd werd in deze masterthesis, ziet er onder de microscoop uit als een doorzichtig wormpje, maar is met het blote oog amper waar te nemen. Deze nematode is een parasiet: hij vestigt zich in planten en leeft van de voedingsstoffen die hij in zijn gastheer vindt. Is de gastheer een landbouwgewas, dan is dit synoniem voor minder opbrengst. Daarbij komt nog dat de nematode zijn gastheer verwondt. Een plant waarin nematoden huizen is een zieke plant.

Verzinnebeelding van tijd: zorg dat het vluchtige heden je nu niet ontsnapt!In een tijd van toogfilosofen, internetse wijsheid en wetenschappelijke wonderen, lijkt iedereen die wat nagedacht heeft, bekroond te worden met de titel ‘filosoof’. Een modewoord dat te pas en te onpas gehanteerd wordt in ons jachtige leven, waar kennis en feitjes door de cyberspace zweven. Wat zouden die zogenaamde ‘filosofen’, omgeven door boekenstof, ons kunnen leren over ons –letterlijk - huidige bestaan?

 Analyse helpt recyclage bacteriën beter te werken in de ruimteBij SCK-CEN (studiecentrum voor kernenergie, Mol) is een nieuwe analyse gebouwd om sneller de resultaten van DNA onderzoek te vergelijken met reeds gekende DNA sequenties. Met behulp van deze nieuwe methode kan het onderzoek nu sneller bepalen of de bacterie Rhodospirillum rubrum geschikt is voor lange bemande ruimtereizen, als deel van het recyclage systeem (MELliSA).De nieuwe analyse is ontwikkeld met het oog op de nieuwe DNA sequencing technologie, de zogenaamde next-generation sequencing technologie.

 Grote stappen voorwaarts in de wetenschap gebeuren niet altijd door steeds dieper in te gaan op een steeds smaller wordend onderzoeksdomein - dit is wat we bedoelen met het begrip specialisatie. Vaak is het echter zeer nuttig door een stap terug te nemen en verschillende takken van de wetenschap met elkaar te combineren. Verschillende disciplines kunnen elkaar helpen en kunnen dezelfde problemen op een andere maar even juiste manier benaderen.Het werk in de Masterthesis van D.

Afgelopen schooljaar heb ik meegewerkt aan “Hearing of Sound”, een internationaal project dat kadert binnen het Europese Pathway Project. Dit laatste heeft als doel het stimuleren van onderzoeksgericht leren in het Europese wetenschappelijke onderwijs. Hiervoor werken ze samen met heel wat Europese didactische en wetenschappelijke experts. Daarnaast betrekken ze ook een aantal grote wetenschappelijk bedrijven in hun project.“Hearing of Sound” zelf is een onderzoeksproject dat bestudeert of onderzoeksgericht leren de leerlingen een uitgebreidere kennis geeft van de materie.

Blauwe bananen
Genetisch gemodificeerde aardappelen worden in ‘t rond gegooid, Frankenstein-maïs spookt doorheen de velden en nu zou je geliefkoosde vrucht ook nog eens de kleur van een smurf krijgen! Waar gaat het toch naartoe met de wetenschap!  Of hebben deze ‘monsterlijke’ organismen een andere kant die we nog niet kennen?
 
De mogelijkheden van de plantenbiotechnologie
Het begon allemaal rond 1980, niet in het grote Amerika, maar dichter bij huis in ons klein België. Bent je verrast?

 “Later als je groot bent…”: Seksuele Educatie in Egypte“Als je groot bent, zul je ’t weten[1],” dat is vaak het antwoord dat kinderen in Egypte te horen krijgen, wanneer ze zich afvragen waar ze vandaan komen en hoe dat allemaal in z’n werk gaat. Het moment waarop je ‘groot’ genoeg bent, wordt echter steeds uitgesteld. Met het idee dat informatie over veilig vrijen en seksualiteit jongeren aanzet om seksueel actief te zijn, wordt er zowel binnen het gezin als op school nauwelijks informatie gegeven over de puberteit, reproductie en seksualiteit.

 Mangroven: ‘levendbarende’ bomen op de grens tussen land en zeeBehalve de bossen zoals we ze hier kennen en de regenwouden in tropische regio’s zijn er ook de minder bekende mangrovebossen, die groeien op de grens tussen land en zee in tropische en subtropische streken. In deze kustgebieden zorgen de getijden voor regelmatige maar vaak grote schommelingen in waterniveau en zoutgehalte van het voor de boom beschikbare water.

 
Meer aandacht voor borstvoeding
 
Inleiding
Uit onderzoek blijkt dat de voedingssituatie van baby’s en peuters in Vlaanderen redelijk goed is (Lenaers, Goffin, Alliët, Raes & Vinck, 2002). Toch kan het nog beter, zeker wat betreft de borstvoedingscijfers. Er starten nog steeds te weinig vrouwen met borstvoeding. Bovendien krijgt slechts 16 % van de baby’s nog borstvoeding op de leeftijd van 6 maanden. Dat is bijzonder weinig, zeker in vergelijking met Scandinavische landen en Nederland.

 
 Céline Vaneeckhaute
Evi Michels (Tutor), Erik Meers & Filip M.G. Tack (Promotoren)
 
Van mest tot herbruikbaar water:
mythe of realiteit ?
 
Toenemende intensifiëring van de veeteelt en inkrimpende landbouwarealen confronteren geïndustrialiseerde regio’s wereldwijd met een lokale overproductie van dierlijke mest. Dit heeft in Vlaanderen in de loop der jaren geleid tot overbemesting, wat vervolgens aanleiding gaf tot verontreiniging van grond- en oppervlaktewater. België werd in 2005 dan ook veroordeeld door het Europees Hof van Justitie voor inbreuken op de Nitraatrichtlijn.

 
De botten van Sabine Hagedoren
 
Ooit al eens iets gebroken? Dan herinner je je vast nog de pijn, het gips en vooral het lange genezingsproces. In 10 procent van de gevallen geneest de breuk echter niet…
Wat dan? Gelukkig is er sinds enkele jaren een wetenschap ontstaan tussen geneeskunde en ingenieurswetenschappen. Artsen en ingenieurs bundelen hun kennis en samen proberen zij nieuw weefsel te maken wanneer het lichaam dat niet meer zelf kan.
 
Weefselengineering
Het menselijk skelet bestaat uit wel 206 botten die het lichaam ondersteunen en ervoor zorgen dat we kunnen bewegen.