Betaalbare ouderenzorg? Gooi dure opleidingen overboord en investeer in duurzame en veilige werkrelaties

De vergrijzing in Vlaanderen gaat sneller dan verwacht. Onder deze druk wordt van zorgverleners verwacht dat zij snel weg zijn met nieuwe tendensen, dat zij zich flexibel opstellen naar veranderende takenpakketten toe. Want willen we niet allemaal de beste zorg voor onze vaders of grootmoeders? Betaalbaar ook, als het even kan. Bij die betaalbaarheid denkt men niet meteen aan opleiding van personeel. Toch is dit een onderdeel van het al krappe budget waar woonzorgcentra het de dag van vandaag mee moeten stellen. Doeltreffend omspringen met vormingsbudgetten is dus aan de orde.

Hanne Verbraeken, student aan Universiteit Antwerpen, ging op zoek naar doeltreffende vormen van leren bij werknemers. Ze stootte op enkele opmerkelijke conclusies van voorgaande onderzoekers. Blijkt dat bijscholing in een opleidingssetting niet de meest doelgerichte manier van opleiden is. De overdracht van wat men leert in de opleiding naar de werkplaats scoort ondermaats. Blijkbaar leren werknemers wel veel tijdens de uitvoering van de job zelf. Ze leren daarbij het meest van hun collega’s. Dat doen ze onderandere door bij elkaar te rade te gaan wanneer ze een probleem hebben. Dat proces heet ‘hulpzoekgedrag’. Hulpzoekgedrag stimuleert het leren van werknemers en verbetert de prestaties. Recent onderzoek toont aan dat bepaalde werkrelaties hulpzoekgedrag zelfs uitlokken. Daarnaast blijkt ook dat sommige relaties kwaliteitsvollere hulp opleveren dan andere. In functie van haar masterproef vroeg Hanne zich af wat er dan zo speciaal is aan die relaties, dat ze het hulpzoekgedrag en de kwaliteit van de geboden hulp verbeteren. Op basis van wat ze in voorgaande onderzoeken terugvond, testte ze bij 85 zorgverleners of ze meer hulp zoeken bij iemand waarbij ze zicht hebben op wat die persoon allemaal weet. Daarnaast onderzocht ze ook of vertrouwen hebben in iemand of makkelijk toegang hebben tot iemand meer hulpzoekgedrag oplevert. Tot slot vroeg ze de zorgverleners of ze vaker hulp vragen aan iemand die een hogere, gelijke of lagere positie inneemt. Hierop aanvullend testte ze ook of diezelfde kenmerken een invloed hebben op de kwaliteit van de geboden hulp. Resultaten tonen aan dat collega’s inderdaad veel hulp vragen aan elkaar, maar niet zomaar bij de eerste de beste. Uit haar onderzoek blijkt dat werknemers vaker hulp vragen aan iemand waar ze vertrouwen in hebben en waar ze makkelijk toegang toe hebben. Deze hulp levert daarnaast ook meer kwaliteitsvolle hulp op. Verder bleek dat werknemers niet zozeer meer hulp vragen aan collega’s die hoger op de ladder staan, maar wel dat ze de hulp van die personen als kwaliteitsvoller inschatten. Tot slot blijkt het voor werknemers belangrijk om te weten wie wat weet. Als ze daar een goed zicht op hebben, dan hebben ze het gevoel dat de hulp die ze krijgen van die personen nuttiger is. Als werkgever investeren in duurzame en veilige werkrelaties waar kennis zichtbaar is en collega’s en leidinggevenden toegankelijk zijn, is dus duidelijk de moeite waard.