The Economics of Acting White

Waarom Mohamed geen ASO volgt

Inleiding

In een onderzoek in 2009 kwam aan het licht dat er een groot verschil is in het leesniveau tussen
autochtone en allochtone leerlingen. Bij autochtone leerlingen haalt 1 op de 10 niet het vereiste
basisniveau, terwijl dit getal oploopt tot 4 op 10 bij allochtone leerlingen. Niet alleen bij lezen, maar
ook bij wiskunde en wetenschappen zien we dat er een etnische onderwijskloof bestaat.
Ook in de Verenigde Staten bestaat deze etnische onderwijskloof. Een gemiddelde zwarte 17-jarige
leest er op het niveau van een gemiddelde blanke 13-jarige. Een economieprofessor uit Harvard,
Roland Fryer, stelde dat zwarte leerlingen hun slimmere zwarte medeleerlingen beschuldigen van
zich te blank te gedragen ( oftewel van acting white) wanneer deze laatstgenoemden bijvoorbeeld
meewerken in de klas, correct Engels spreken of veel in de bib zitten. Ons onderzoek gaat na of deze
vorm van groepsdruk ook in België een oorzaak kan zijn van de etnische onderwijskloof. Uniek in
deze paper is het objectief meten van populariteit dat we gedaan hebben in 3 Vlaamse secundaire
scholen.

Acting White

Om te kijken of acting white een rol speelt in de etnische onderwijskloof moeten we kijken wat voor
invloed een inzetwijziging heeft op de populariteit van leerlingen. Oorspronkelijk waren er reeds in
1997 onderzoeken waarin er geen etnische verschillen waarneembaar waren. De manier echter
waarop ze populariteit maten was niet erg koosjer. Ze vroegen of de leerlingen zich ‘helemaal niet /
een beetje / heel’ populair inschatten. Dit is een klassieke meetfout. Mensen geven namelijk niet
graag informatie vrij die hun imago kan schaden. In een onderzoek in 1964 kwam bijvoorbeeld aan
het licht dat 27% van de Amerikaanse niet-stemmers beweerden wel gestemd te hebben. Dit lossen
we op door deze subjectieve manier van populariteit te meten te vervangen door een objectieve
manier. Elke leerling wordt gevraagd om maximaal 5 beste vrienden per geslacht te noteren.
Hiermee kunnen we op elke leerling een bepaalde populariteit plakken.

Statistische discriminatie

Acting white is ook te begrijpen in het kader van statistische discriminatie. Stel dat Achmed en Jan
twee identieke jongemannen zijn die enkel van huidskleur verschillen. Ze hebben beiden dezelfde
richting gestudeerd aan dezelfde universiteit en ze houden zelfs beiden van het liedje Poker Face van
Lady Gaga. Wanneer bedrijfseigenaar Karel moet kiezen tussen Achmed en Jan weet het op
voorhand niet wie van deze twee het hardst werkt, dus wie het bedrijf het meeste opbrengt. Karel zal
zich dus baseren op bepaalde kenmerken van deze twee sollicitanten. Ze hebben echter dezelfde
diploma dus hier schiet hij verder niets mee op. Ook qua muzieksmaak zal hij geen keuze kunnen
maken. Karel heeft echter gehoord van een kameraad dat bij deze kameraad op het werk een
Marokkaan veel te lange pauzes neemt en trager werkt wanneer er niemand in de buurt is. Hierdoor
gaat Karel eerder geneigd zijn om Jan aan te nemen, omdat hij de kans dat Jan harder werkt dan
Achmed hoger inschat dan de kans dat Achmed harder werkt dan Jan. Rasechte Vlamingen zijn nu
eenmaal bekend voor hun hardwerkende aard. Hierdoor gaat Achmed echter zeer moeilijk werk
kunnen vinden, want de meeste andere bedrijfseigenaars denken net zoals Karel. Wanneer
Mohamed, het broertje van Achmed, ziet dat zijn broer nauwelijks werk vindt met een hoge diploma
zal Mohamed geen ASO volgen. Hij gaat TSO of zelfs BSO volgen omdat hij hierdoor makkelijker werk
zal vinden. Dus de opbrengst van hoge studies is lager voor Achmed dan voor Jan.

Groepsdrukmodel

Het signaleringsmodel van Spence (waarvoor hij een Nobelprijs kreeg) gaat uit van de
veronderstelling dat een diploma een signaal is naar werkgevers toe. Werkgevers zijn meer bereid te
betalen voor goede werknemers maar weten op voorhand niet welke werknemers productief zijn en
welke niet. Werknemers met een lage productiviteit hebben hier baat bij aangezien ze hierdoor een
hoger loon kunnen krijgen. Maar hoogproductieve werknemers weten dat ze recht hebben op een
hoger loon dan laagproductieve werknemers en gaan dus een signaal zenden naar de arbeidsmarkt
via een diploma. Zelfs als het onderwijs niet bijdraagt aan de productiviteit gaan gemotiveerde en
getalenteerde individuen toch een diploma behalen om hun waarde te signaleren naar de
werkgevers. Aangezien laagproductieve werknemers minder getalenteerd en minder gemotiveerd
zijn gaan ze meer moeite en tijd moeten steken in onderwijs om hun studies af te ronden. Dus
onderwijs is kostelijker voor laagproductieve werknemers dan dat het is voor hoogproductieve
werknemers. Als gevolg hiervan gaan de laagproductieve werknemers een lager loon accepteren in
plaats van te investeren in het relatief dure onderwijs. Als gevolg hiervan bieden ondernemingen
hogere lonen aan werknemers met een hogere onderwijsinvestering, aangezien deze investering de
productiviteit voorspelt. Zo bekomen we dus een evenwicht waarin individuen met een diploma
meer verdienen dan individuen zonder een diploma.

Het groepsdrukmodel voegt , naast een individu en een beperkt aantal bedrijven, de gemeenschap
als derde speler toe in het model. De diploma wordt nu zowel naar de arbeidsmarkt als naar de
gemeenschap gesignaleerd. Terwijl de arbeidsmarkt een diploma waardeert, staat de gemeenschap
hier negatief tegenover omdat een hoge diploma een manier is om de groep te verlaten. Tijdens de
rassensegregatie in de Verenigde Staten werden zwarte Amerikanen namelijk verplicht om samen te
leven in afgescheiden buurten. Hierdoor woonden rechters, arbeiders, winkeliers,… door elkaar.
Wanneer de segregatie opgeheven werd kregen de hooggetalenteerde zwarten de kans om te
migreren naar betere buurten. Om de getalenteerde leden te behouden tot de groep is er als reactie
hierop een sociale norm ontstaan dat een hoge diploma afdoet als de wens om de groep te verlaten
en dus als het verraden van de eigen gemeenschap.

De superslimme leerlingen zullen sowieso de groep verlaten omdat ze hiermee een superjob kunnen
bekomen. Middelmatig slimme leerlingen zullen echter zo geen superjob kunnen bekomen. Ze gaan
dus liever wat minder studeren om niet buitengesloten te worden. Ze geven dus hun diploma op
zodat ze op vlak van onderwijs niet verschillen van de rest van hun vrienden.

Conclusie

We hebben 737 leerlingen in 3 Vlaamse secundaire scholen bevraagd. We vonden dat over het
algemeen een hogere schoolinzet de populariteit verhoogt bij autochtone leerlingen. Bij allochtone
leerlingen zien we een tegengesteld effect; zij verliezen aan populariteit wanneer ze meer voor
school gaan doen. Wanneer Jan dus veel meewerkt in de klas zal hij populairder worden terwijl
Mohamed vrienden verliest wanneer hij hetzelfde doet.