Namaakgeneesmiddelen: hoe dit probleem aanpakken?

Weet U nog wat U slikt ?                                                                                                                Karlien Hollanders
 
Dat er namaak Nike® schoenen en valse Louis Vuitton® handtassen op de markt zijn, zal u waarschijnlijk al niet meer verbazen. Maar bent u er zich bewust van dat ook valse antibiotica en namaak antikanker geneesmiddelen tot bij u zouden kunnen geraken?
 
Namaakgeneesmiddelen zouden maar liefst 5 tot 7% van de globale farmaceutische markt uitmaken (1). Geschat wordt dat de verkoop van namaakgeneesmiddelen in 2010, 75 miljard US$ zal bedragen, wat een stijging van 92% ten opzichte van 2005 zou betekenen (2).
Namaakgeneesmiddelen strekken zich uit van random mengsels van schadelijke toxische stoffen tot inactieve onbruikbare preparaten. Af en toe komen namaakgeneesmiddelen van “hoge kwaliteit” voor, welke wél het juiste bestanddeel bevatten. Echter in alle gevallen is de inhoud van dergelijke geneesmiddelen onbetrouwbaar daar de oorsprong ervan vaak onbekend en steeds illegaal is (3).
Het probleem doet zich voornamelijk voor in ontwikkelingslanden. In Nigeria bv. zou 50% van de verkochte medicijnen niet conform zijn (1). Maar ook binnen de Europese Unie (EU) is er een sterke groei waar te nemen in het aantal inbeslagnames van namaakgeneesmiddelen. Statistieken van de EU geven aan dat er in 2006 aan de douanegrenzen van de Europese Unie 2 711 410 medische producten in beslag zijn genomen. Dit is een stijging van 384% ten opzichte van 2005. Voorts wordt een shift van “lifestyle” geneesmiddelen, zoals vermageringspillen en geneesmiddelen voor erectiestoornissen, naar “life-saving” geneesmiddelen, zoals geneesmiddelen ter behandeling van kanker, hartaandoeningen, psychiatrische ziektes en infecties waargenomen. Wat bovendien nog meer verontrustend is, is dat de vervalsers meer en meer de weg zoeken naar infiltratie in de klassieke distributieketens, om zo het afzetvolume te vergroten (4).
De EU beweert dat binnen de Europese Unie minstens 3% van de farmaceutische markt vervalst is. Alle Europese landen zijn erbij betrokken, hetzij door productie, via transit of als afzetmarkt (1). Onafhankelijke rapporten van de Europese Commissie melden dat 80% van de namaakgeneesmiddelen die Europa binnenkomen, afkomstig zijn uit India, de Verenigde Arabische Emiraten of China (5). Dit veroorzaakt een risico voor de volksgezondheid, oneerlijke concurrentie, brengt schade toe aan de merknaam en de interesse van de legitieme producenten en ondermijnt de werkgelegenheid en de belastingsinkomsten (1).
 
Verschillende technologieën werden reeds ontwikkeld ter beveiliging van medicijnen. Geen enkel van de voorgestelde systemen of methoden is echter volledig bestendig tegen vervalsing. Bovendien lijkt het onwaarschijnlijk dat één technologie over gans de wereld toepasbaar zou kunnen zijn.
 
Het internet vormt een belangrijk medium waarlangs namaakgeneesmiddelen verkocht worden. Maar liefst meer dan 50% van de geneesmiddelen aangeboden via het internet zijn namaak (3). De controle op internethandel is erg moeilijk daar een nationale inspectie in haar toezicht beperkt is tot de landsgrenzen (6). Bovendien kan een frauduleuze website die men blokkeert, de volgende dag al weer heropend zijn (7). Achter deze websites schuilen vaak internationale criminele netwerken, die graag gebruik maken van de anonimiteit, de flexibiliteit en de grote afzetmarkt die het internet hen biedt. Bovendien valt er met namaakgeneesmiddelen veel geld te verdienen terwijl de kans op veroordeling en boete relatief klein is.
 
Verscheidene nationale en internationale organisaties zijn erg begaan met de problematiek van namaakgeneesmiddelen. Gezien het complementair karakter van hun acties, zou ver doorgedreven samenwerking de efficiëntie van hun werk sterk kunnen bevorderen. Tot op heden bestaat er echter nog steeds geen overkoepelend internationaal netwerk uitgerust met de vereiste juridische instrumenten om het bestrijden van de handel in namaakgeneesmiddelen aan te pakken.
 
De handel in namaakgeneesmiddelen is een hedendaags en reëel probleem dat bovendien een potentiële bedreiging op het leven en de volksgezondheid vormt. Weet dat het niet enkel voorkomt in ontwikkelingslanden, ook U kan er vandaag of morgen met geconfronteerd worden...