Wieltjeszuigers betrapt

Artikel

drafting

De camera detecteert de dichtstbijzijnde fietser (foto Simon Van den Bossche)

Wanneer je vlak achter iemand anders fietst, daalt de luchtweerstand en moet je minder inspanningen leveren om vooruit te komen. Dit effect heet draften. In het triatlon zijn er strikte regels over wanneer en hoe lang je mag draften – maar die regels zijn moeilijk te controleren. Ingenieur Simon Van den Bossche (UGent) ontwikkelde daarom een slim camerasysteem.


Wielrenners, duatleten of triatleten proberen tijdens wedstrijden zo snel mogelijk de finish te bereiken. Ze trainen zo veel mogelijk, rusten voldoende en eten zo gezond mogelijk, maar er is meer. Deze renners kunnen beter en sneller fietsen als de luchtweerstand laag is. Daarom zullen ze ook minder energie verbruiken als ze tijdens een wedstrijd kort achter de voorligger fietsen. Zo vormt de fietser voor hen een soort windscherm. Deze techniek wordt drafting, slipstreaming of stayeren genoemd.

89 % van de triatleten vindt dat drafting strenger gecontroleerd moet worden

Wielrenners maken handig gebruik van dit effect, maar triatlon en duatlon zijn individuele sporten. Zo is in peloton rijden niet toegestaan. De draftingregels zijn officieel vastgelegd: atleten mogen, in het geval van non-draftingwedstrijden, niet langer dan 20 seconden in de draftingzone achter een andere atleet blijven. En die zone meet volgens het reglement exact 10 meter op 3 meter.

Scheidsrechters op motors

triatleetUit een enquête van Simon Van den Bossche blijkt dat 89 % van de triatleten vindt dat drafting strenger gecontroleerd moet worden. Van den Bossche: “Vandaag wordt de toegelaten afstand op triatlonwedstrijden gecontroleerd door scheidsrechters op motors. Maar er zijn te weinig scheidsrechters en bovendien zijn hun beslissingen subjectief, aangezien ze de afstanden tussen de atleten alleen ruwweg kunnen schatten. Daarnaast leidt hun aanwezigheid mogelijks tot gevaarlijke situaties op het parcours.”

“Door het lawaai van de motors waarop de scheidsrechters rijden, hoor je ze bovendien al van ver aankomen. Zo kunnen ze minder renners op heterdaad betrappen.”
En uiteraard is het voor de atleten zelf niet altijd gemakkelijk om de afstand goed in te schatten: “45 % van de ondervraagde sporters vermoedde dat hij of zij wel eens onbewust gedraft heeft.”

Draftcam

In een vroeger onderzoek werd een draftingdetectiesysteem voorgesteld op basis van gps. Maar gps is slechts tot 5 meter nauwkeurig, wat niet voldoende is voor een professionele wedstrijd. Van den Bossche: “Om drafting gemakkelijker en nauwkeuriger op te sporen hebben we daarom de draftcam ontwikkeld. De draftcam werkt niet met gps maar analyseert camerabeelden: een camera gemonteerd onder het zadel van een atleet neemt videobeelden op.”

Door het lawaai van de motors hoor je scheidsrechters al van ver aankomen

Om de afstand te kunnen meten, moet het systeem eerst de dichtstbijzijnde fietser herkennen. Niet eenvoudig: “Fietsers of medefietsers zijn vaak moeilijk te onderscheiden van de achtergrond of van toeschouwers. Soms beweegt de fiets veel of is het wegdek niet vlak genoeg, zodat er trillingen of schommelingen in het beeld optreden.”
“Daarna bepalen we uit de grootte en positie van die fietser de afstand tussen de camera en de dichtste renner. Uitgebreide en herhaaldelijke testen tonen aan dat de draftcam tot op 0,47 meter nauwkeurig detecteert in een gesimuleerde wedstrijd. Veel accurater dus dan een gps-gebaseerd systeem.”

Signaal

Renners mogen in het triatlon maar een beperkte tijd draften: in de ene situatie is 20 seconden toegestaan, in de andere 5 seconden. Daarom wordt ook de duur van het draften gecontroleerd. “Wanneer de sporter de aanvaardbare tijdsspanne overschrijdt, wordt een signaal zichtbaar. Er zal bijvoorbeeld een ledlamp knipperen of er wordt een foto van de overtreder genomen.”

De draftcam maakt automatisch een foto van de overtreder

Vandaag wordt het systeem verder onderzocht en uitgewerkt. “De laatste jaren hebben verschillende sporten voordeel gehaald uit de introductie van slimme technologie, zoals de videoscheidsrechter of de Video Assisted Refere (VAR) bij het voetbal. In het triatlon is er tot op vandaag geen uitgewerkt systeem op de markt dat drafting detecteert tijdens het fietsen. Hopelijk zal dit systeem hier verandering in brengen.”

Promotoren: prof. dr. ir. Peter Veelaert, prof. dr. ir. Wilfried Philips, ing. Gianni Allebosch

Lees de scriptie


 

Share this on: