Zijn voetbalscheidsrechters neutraal?

“De scheidsrechters fluiten altijd in ons nadeel!” Elke voetbalsupporter is er heilig van overtuigd dat zijn ploeg benadeeld wordt door de scheidsrechters. Hebben de supporters het bij het rechte eind? Met andere woorden, zijn voetbalscheidsrechters neutraal? Een neutrale scheidsrechter heeft geen voorkeur voor een bepaalde partij en zal dus ook geen acties ondernemen om een partij te bevoordelen. Wij onderzochten of dit in België wel degelijk het geval is. Het onderzoek richt zich op alle wedstrijden van de seizoenen 2010-2011 tot en met 2014-2015 in de Jupiler Pro League. Als bron werden de wedstrijdverslagen van Sporza gebruikt.

Thuisvoordeel

Er wordt vaak gesuggereerd dat scheidsrechters het voordeel geven aan de thuisploeg. Wij vonden dat een thuisploeg omwille van diverse redenen meer situaties in haar voordeel ziet uitdraaien. Thuisploegen krijgen immers beduidend minder kaarten en meer strafschoppen dan uitploegen.Dit wijst echter niet noodzakelijk op partijdige scheidsrechters. Door de grotere aanvalsdrang van thuisploegen kunnen uitploegen immers genoodzaakt zijn meer te verdedigen en bijgevolg meer overtredingen te maken.

Het valt verder ook op dat arbiters het vaker nalaten om een kaart te geven dan dat ze er één onterecht geven. Dit kan er op wijzen dat scheidsrechters niet streng genoeg optreden. Echter, er worden ook meer penalty’s onterecht niet gegeven dan dat er onterecht toegekend worden. Waarschijnlijk willen scheidsrechters bij twijfel de beslissing nemen die de minst zware gevolgen heeft, in dit geval wil dit zeggen dat ze geen kaarten of penalty’s geven.

Meer foute beslissingen bij grote ploegen?

In het algemeen merken we dat scheidsrechters de meeste foute beslissingen nemen in wedstrijden waaraan een grote ploeg, zoals Club Brugge, Anderlecht of Standard, deelneemt. Een reden hiervoor is het feit dat arbiters meer druk ondervinden in deze wedstrijden. Deze bevinding kan echter ook deels beïnvloed zijn door de gebruikte bron: de wedstrijden van de grote ploegen werden meer in detail beschreven.

Foute beslissingen van de scheidsrechters kunnen zowel in het voordeel als in het nadeel van een ploeg uitdraaien. Bijgevoegde grafiek illustreert dat de meeste foute beslissingen in het voordeel van Standard gemaakt zijn. Toch kunnen we niet zeggen dat topploegen systematisch bevoordeeld worden door de scheidsrechters. In tegendeel, Club Brugge is de ploeg die veruit de meeste foutieve belissingen in haar nadeel gefloten ziet. We bemerken wel dat er geen enkele scheidsrechter systematisch in het nadeel van Club Brugge fluit. Dit wijst erop dat alle scheidsrechters foute beslissingen in het nadeel van Club Brugge maken en niet enkele individuen.

Wat met de individuele scheidsrechters?

Alexandre Boucaut maakte gemiddeld de meeste foute beslissingen per wedstrijd, Christof Virant het minst. Dit zegt echter nog niets over de neutraliteit van deze arbiters, het zegt enkel iets over hun prestaties. De scheidsrechters die uit dit onderzoek als neutraal naar boven komen, zijn Alexandre Boucaut, Bart Vertenten, Christof Dierick, Christophe Delacour, Johan Verbist, Jonathan Lardot, Jurgen Brinckman, Luc Wouters, Sebastien Delferiere, Serge Gumienny en Tim Pots. Verder merken we op dat Claude Bourdouxhe eerder een ‘thuisfluiter’ is en Jérôme Efong Nzolo een ‘uitfluiter’.

Rekening houdend met het tijdstip in de wedstrijd waarop een scheidsrechter een foute of betwistbare beslissing neemt, kunnen we besluiten dat Christof Dierick op minder cruciale momenten fouten maakt en Claude Bourdouxhe, Jonathan Lardot, Jérôme Efong Nzolo, Laurent Colemonts en Wim Smet op meer cruciale momenten. Gent ondervindt meer voordeel aan de tijdstippen waarop de beslissingen genomen worden, Club Brugge en Standard minder.

Nuance

Er moet voorzichtig omgesprongen worden met de gemaakte conclusies. Toeval en andere niet opgenomen factoren kunnen een belangrijke rol spelen in de beslissingen van de scheidsrechters. Het gebeurt allemaal heel snel en een referee heeft geen videobeelden en herhalingen ter beschikking om de beslissingen te ondersteunen. De journalisten die de verslaggeving verzorgen hebben dit wel en kunnen dus gemakkelijker een fase beoordelen. Uiteindelijk is voetbal een sport waarbij heel veel zaken voor interpretatie vatbaar zijn en men dus moeilijk een beslissing kan nemen die voor iedereen als correct aanschouwd wordt. Al werden dezelfde resultaten bekomen als we enkel de flagrante scheidsrechterlijke fouten in beschouwing namen. We bemerken ook dat de gebruikte bron, de wedstrijdverslagen van Sporza, geen scheidsrechtersverslagen zijn. Bijgevolg werden niet alle acties van de referees beschreven en kan dit tot een vertekend beeld leiden.

Er kan besloten worden dat er veel verschillende factoren zijn die een invloed uitoefenen op de beslissingen van de scheidsrechter. Het is dus moeilijk te zeggen of de arbiters bewust foute beslissingen nemen of als deze omwille van andere redenen de fase niet juist kunnen beoordelen. Op basis van dit onderzoek kunnen we niet verwerpen dat de scheidsrechters ter goeder trouw handelen, dus geven we hen het voordeel van de twijfel.

Besluit

Op basis van onze data stellen we vast dat er wel degelijk significante verschillen zijn tussen ploegen wat betreft foutieve scheidsrechterlijke beslissingen in hun voor- of nadeel, al is het niet zo dat alle topploegen een streepje voor hebben. Ook tussen scheidsrechters onderling zijn er verschillen, al zijn die minder uitgesproken. We hebben niet kunnen vaststellen dat bepaalde scheidsrechters systematisch bepaalde ploegen zouden bevoordelen/benadelen, en moeten dus besluiten dat scheidsrechters inderdaad neutraal zijn.