De verbinding Ieper - Veurne anders bekeken: Het geconstrueerde debat als onderzoekstool

Debat het [-ten] uitwisseling van argumenten, discussie

(Bron: Prisma woordenboek)

Het boeiende aan een debat is de confrontatie van diverse betrokkenen, waarbij iedere actor zijn mening kan verdedigen. Het is net in deze debatten dat tal van informatie verscholen zit. Dat meningen dichter bij elkaar liggen dan men in eerste instantie zou vermoeden, is afgeleid uit een studie over de verbinding Ieper – Veurne (N8); ook wel ‘de oorspronkelijke doortrekking van de A19’ genoemd.

 Kaart 1: Mobiliteitsknelpunten in de Westhoek

Het project ‘verbinding Ieper – Veurne’ in de Westhoek (zoals de naam al doet vermoeden: in het uiterste westen van West-Vlaanderen) is een project dat al meer dan 50 jaar aansleept. De logische vraag die hierop volgt is: “Waarom duurt dit allemaal zolang?” Het antwoord op die vraag kan een aanzet zijn om een nieuw inzicht te krijgen op de problematiek. De informatie die voorhanden is, bestaat voornamelijk uit reeds gevoerde studies, waarbij een tracé – vaak voorgesteld en ontworpen door politici – theoretisch werd onderzocht. Daarnaast zijn tal van krantenartikels gepubliceerd omtrent de verbinding Ieper – Veurne. Deze informatie gaf mij een inzicht in het historische verloop van het project, maar bood echter geen antwoord op mijn vragen over de lange aansleep van het project en hoe de communicatie tussen de verschillende actoren is verlopen. Daarnaast geven ze geen inzicht in de huidige standpunten van de verschillende actoren. Ook werden tal van actoren slechts minimaal betrokken bij de totstandkoming van die studies. Om een juist antwoord te vinden op mijn vragen was een nieuw onderzoek vereist waarbinnen de verschillende actoren een centrale rol spelen.

In tegenstelling tot het traditionele debat, bestond de onderzoeksmethodiek uit een confrontatie van verschillende actoren zonder dat deze fysiek een debat met elkaar hebben gevoerd. Er is met andere woorden een fictief debat geconstrueerd tussen de diverse actoren aan de hand van citaten. Deze citaten werden afgeleid uit individuele dieptegesprekken die ik heb gevoerd omtrent overeenkomstige thema’s, gerelateerd aan het project ‘verbinding Ieper – Veurne’. Deze methodiek had als voordeel dat de actoren onafhankelijk van elkaar uitgebreid hun mening konden geven omtrent diverse thematieken. De confrontatie in de geconstrueerde debatten gaf mij inzicht in overeenkomstige standpunten alsook argumenten bij discussiepunten.

Het hoe van een geconstrueerd fictief debat

In juli 2015 werd mijn onderzoek gestart met de vraag aan diverse actoren om een gesprek aan te gaan omtrent ‘de verbinding Ieper – Veurne’. In eerste instantie waren dit de burgemeesters van de gemeentes langsheen en rond de N8 tussen Ieper en Veurne, maar al snel werd ik doorverwezen naar tal van andere actoren betrokken binnen het beleid. Daarnaast kwam ik in contact met verschillende adviesorganen en belangengroepen. Dit leidde tot een 40-tal dieptegesprekken. Na het uittypen van deze gesprekken maakte ik een schema om de posities van de verschillende actoren ten opzichte van elkaar weer te geven. Hierdoor werden in eerste instantie al verschillende machtsverhoudingen bloot gelegd. De aangehaalde thema’s werden geordend en vormden uiteindelijk de leidraad van de thesis. Alle thema’s samen boden een antwoord op de onderzoeksvragen. Vervolgens werden de verschillende gesprekken gelezen en de belangrijkste citaten aangeduid en ingedeeld volgens de verschillende thema’s. Dit gebeurde door de uitgetypte gesprekken te verknippen, te coderen en onder te brengen in mapjes die samen de verschillende hoofdstukken en thema’s van de masterproef vormden. Hierna werden fictieve debatten tussen de verschillende actoren geconstrueerd aan de hand van de verknipte citaten, die dienst deden als puzzelstukken van het debat. Het construeren van de debatten startte telkens binnen één map van een bepaald thema. Daarbinnen trachtte ik een logisch opbouwend verhaal te maken. De verschillende meningen van de actoren gaan in interactie met elkaar. Daaruit kon ik dan conclusies trekken. Als onderzoeker fungeerde ik in dit debat als neutrale moderator die de discussie in goede banen leidde. Daarnaast sta ik zelf ook kritisch tegenover de argumenten die aangehaald werden. Deze reflectie is meegenomen op het einde van elk debat.

Vaststellingen

Zoals in de eerste alinea al aangegeven liggen de verschillende meningen van de actoren veel dichter bij elkaar dan men  zou denken. Zo heeft iedere actor een belang aangekaart of een knelpunt uitgelicht, waarbij we kunnen concluderen dat al deze elementen het toekomstverhaal binnen de Westhoek moeten gaan vormen. De ‘problematiek’, die in zekere mate genuanceerd moet worden, moet in een breder kader geplaatst worden, meerbepaald in dat van de Westhoek. Vervolgens kunnen we met het onderzoek vaststellen dat er binnen het huidige verhaal geen sprake meer is van een missing link tussen Ieper en Veurne, zoals de problematiek op vandaag benoemd wordt, maar eerder over verschillende knelpunten verspreid in de Westhoek (zie kaart 1). Naast een verbreding in schaal, dient ook een verbreding in thematiek te gebeuren bij een toekomstige aanpak. Zo dient niet enkel gekeken te worden op vlak van verbindend motorisch verkeer, maar moeten ook alle elementen die stedenbouw omvat samen ontwikkeld worden. Deze zijn onder andere woonuitbreiding, economische ontwikkeling, vrijwaren van de open ruimte, de identiteit van de streek, openbaar vervoer, landschapsontwikkeling, enz.  Op die manier kunnen we komen tot een samenhangend verhaal voor de Westhoek waar mobiliteit een onderdeel van is maar niet het enige criterium is.

Toekomst?

Toekomst gericht lijkt deze bredere aanpak in schaal en in thematiek enkel te zullen werken indien de deskundigen een plaats in het begin van het proces gaan krijgen. Dit staat in fel contrast met de voormalige aanpak, waarbij politici fungeerden als ontwerper en de deskundigen pas later werden ingezet. Deze laatsten hadden nog weinig impact op de inhoud van het dossier. Binnen dit verhaal is mijn masterproef geen einde, maar eerder een begin. Het kan een aanloop zijn naar een ontwerpmatig onderzoek op schaal van de Westhoek die gevoerd wordt door deskundigen in overleg met de bewoners.