Eens een uitkering, altijd een uitkering voor uw ex-echtgenoot?

EENS een UITKERING, altijd een uitkering VOOR UW EX-ECHTGENOOT?

Hebt u schrik dat uw ex-echtgenoot na de scheiding deeltijds zal blijven werken, zodat hij of zij steeds een beroep kan blijven doen op uw financiële steun? Of hoopt u na uw huwelijk een nieuwe partner te ontmoeten, maar bent u bang dat uw ex-echtgenoot teveel geld van u zal blijven vragen? Echtgenoten die van elkaar willen scheiden, zijn soms bang dat ze financieel van elkaar afhankelijk zullen blijven. Want allebei zult u een nieuw leven willen opbouwen, en goede afspraken over de uitkering zullen u daarbij helpen.

Uitkering na echtscheiding door onderlinge toestemming

Bij een echtscheiding door onderlinge toestemming (afgekort: EOT) moeten de partijen op voorhand in onderling overleg een EOT-overeenkomst opstellen, eventueel met de hulp van een advocaat of notaris. De kans is groot dat u voor de EOT hebt gekozen om een lange en kostelijke procedure te vermijden. Maar wat moet daar zoal instaan als uw ex-echtgenoot een uitkering vraagt?

Als het loonsverschil tussen beide echtgenoten groot is, kan men in de EOT-overeenkomst afspreken dat de ene echtgenoot een uitkering betaalt aan de andere, die minder geld verdient. Dit is een som geld van gemiddeld 588,00 euro die de schuldenaar elke maand op de rekening van de andere stort. Maar wat gebeurt er als de schuldenaar dit na verloop van tijd niet meer kan betalen? Of wat als de schuldeiser al dat geld niet meer nodig heeft? De kern van al deze vragen is of de afspraken over de uitkering achteraf nog gewijzigd kunnen worden wanneer de levensomstandigheden van een ex-echtgenoot veranderen.

Geen voorafgaande controle door de rechter

Een goede EOT-overeenkomst verzekert de partijen dat ze in goede verstandhouding hun relatie kunnen beëindigen. Wanneer de ex-echtgenoten zelf achter hun overeenkomst staan, is dit zowel bevorderlijk voor het welbevinden van henzelf als van hun kinderen. Het is immers niet de bedoeling dat u na uw echtscheiding telkens naar de rechter moet stappen, omdat er wat mis is met de EOT-overeenkomst. Een eerste bescherming tegen een oneerlijke uitkering kan gerealiseerd worden door de rechter, die de EOT-overeenkomst kan controleren wanneer hij de echtscheiding uitspreekt. Dit is in België echter nog niet het geval, waardoor onze aandacht vooral moet gaan naar de inhoud van de EOT-overeenkomst zelf.

Het is aangeraden dat de overeenkomst een oplossing bevat voor het geval de betaling van de uitkering moet veranderen of stoppen. Maar al te vaak beperkt men zich tot één enkele standaardzin, die helemaal geen zekerheid geeft over wat er werkelijk gebeurt bij latere problemen. En dat terwijl er zoveel verschillende mogelijkheden zijn.

Nieuw akkoord tussen de partijen

Allereerst kunnen de ex-echtgenoten na de scheiding altijd een nieuw akkoord op papier zetten dat het vorige vervangt. Dit is een eenvoudige oplossing, waarbij het wel nodig is dat beide partijen nog samen rond de tafel willen gaan zitten. Om zulke nieuwe onderhandelingen te vermijden, kunnen de partijen in de EOT-overeenkomst een regeling opnemen die automatisch werkt wanneer de levensomstandigheden van één van beiden wijzigen.

Automatische regeling in de EOT-overeenkomst

Enerzijds nemen de echtgenoten best een regeling op voor wanneer de schuldenaar werkonbekwaam wordt, wanneer hij op pensioen gaat, of wanneer zijn inkomen daalt, zodat hij zichzelf dan niet blut betaalt. Bovendien kunnen ze afspreken dat de betaling stopt als de schuldeiser opnieuw werk vindt of een nieuwe partner vindt, omdat deze dan gemakkelijker zelf kan instaan voor zijn eigen kosten.

Anderzijds kunnen de echtgenoten afspreken voor welke duur de uitkering betaald moet worden. U bent niet verplicht om de uitkering levenslang aan uw ex-echtgenoot te betalen. De echtgenoten kunnen bijvoorbeeld opnemen dat de betaling stopt als de schuldeiser opnieuw gaat samenwonen met een andere partner of als hij hertrouwt, en dat de betaling sowieso stopt na bijvoorbeeld vijf jaar. Zij kunnen bijvoorbeeld ook afspreken dat de uitkering maar loopt gedurende tien jaar met daarbinnen trapsgewijze verminderingen om de twee jaar.

Aanpassing door de rechter na de echtscheiding

Daarnaast kunnen de partijen ook een beroep doen op de rechter om de uitkering te laten herzien. In België bepaalt de wet dat de rechter de uitkering kan aanpassen als het bedrag niet meer eerlijk is. De rechter kan de uitkering niet alleen verminderen of afschaffen, maar hij kan ze ook verhogen. In welke richting de rechter zal beslissen is dus onvoorspelbaar. Deze ruime bevoegdheid van de rechter kan in de EOT-overeenkomst wel beperkt worden. Dan zeggen de echtgenoten dat zij de wet terzijde schuiven en dat zij willen dat de rechter de uitkering enkel kan verlagen en niet kan verhogen. Deze oplossing biedt hen dan meer zekerheid over wat de rechter kan beslissen.

Buitenlandse regelingen

Deze oplossingen zijn zeker belangrijk als een echtgenoot in het buitenland gescheiden is, en daarna in België is komen wonen. Wanneer deze ex-echtgenoot in het verleden verhuisd is naar België en de uitkering vandaag wil veranderen, is de vraag of de hier besproken Belgische regeling daarop van toepassing is. Omgekeerd kunnen er ook problemen zijn als echtgenoten in België scheiden, maar in de toekomst naar Nederland of Frankrijk willen verhuizen. Het Belgisch, Frans en Nederlands recht hebben immers een verschillende regeling, die de gemaakte afspraken zou kunnen ondermijnen.

Tal van mogelijke afspraken

Aldus zijn veel mogelijkheden denkbaar om het bedrag van de uitkering te verminderen, als u zelf minder verdient of de andere het geld niet meer nodig heeft. Iedereen weet dat ex-echtgenoten pas in alle vrijheid een nieuw leven kunnen opbouwen, als zij weten dat zij voor het heden én voor de toekomst goede afspraken gemaakt hebben. Het belang van een duidelijke EOT-overeenkomst blijft cruciaal, en ook de afspraken over de uitkering moeten op maat opgesteld zijn voor de situatie van beide partijen. Onthoud: u bent nooit verplicht om bij gewijzigde omstandigheden levenslang dezelfde uitkering te betalen.