Techniek, een saaie boel?! Een nieuwe leerlijn techniek.

Techniek, een saaie boel?! Een nieuwe leerlijn techniek

Boutsen E., Sluismans I.

De papa van Jan is in de weer met hamer, zaag, hout en wat nageltjes, en opeens heeft hij een mooi nestkastje gemaakt. Dat wil Jan ook kunnen!

De mama van Lies verbindt enkele draden en ineens brandt de lamp weer. Lies vraagt zich af hoe dat kan.

Inleiding

Wij kozen voor dit onderwerp omdat er in de eerste plaats vraag was vanuit de stagescholen. In de meeste scholen staan de lessen techniek nog op een laag pitje, hoewel deze lessen meestal variatie in het leerstofpakket brengen.

Leerlingen doen ook graag aan zelfontdekkend leren en deze lessen lenen zich daartoe. Dit hebben wij ondervonden bij de uitwerking van ons eindwerk in onze stage door te werken met ontdekdozen, hoekenwerk, ontdektafels…

Probleemstelling

Kinderen willen net als de papa van Jan een nestkastje kunnen maken. Vaak zitten ze ook met vragen zoals Lies. In de lagere school merken de leerkrachten wel dat de kinderen gefascineerd zijn door techniek, maar ze voelen zich niet echt geroepen om dit vak te geven. Hiervoor zijn verschillende redenen:

Ten eerste is het vrij moeilijk om een degelijke leerlijn op te stellen omdat de doelen uit het leerplan een slordige vertaling zijn van de eindtermen, die dan ook nog eens moeilijk geformuleerd zijn. Hierdoor is het onduidelijk wat er precies wel en niet gegeven moet worden. Bovendien zijn er in de verschillende onderwijsnetten andere leerplannen  waarin er voor dezelfde eindtermen andere doelen zijn opgenomen. Het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs, wil er echter voor zorgen dat er een gemeenschappelijk leerplan komt voor de verschillende onderwijsnetten met daarin duidelijkere eindtermen en doelen die hierbij aansluiten.

Ten tweede vergen deze lessen een overvloed aan materialen die vaak niet aanwezig zijn in de scholen.

In de handleidingen vinden de leerkrachten zelden voldoende uitgewerkte lessen rond techniek.

De kinderen ondervinden hier ook hinder van onder andere bij de overgang naar het secundair onderwijs. Hier krijgen ze ineens te maken met moeilijke lessen technologische opvoeding, maar de basiskennis die ze hierbij nodig hebben ontbreekt. Vooral bij het technisch denkproces ontbreken essentiële schakels. Ze vinden de manier waarop techniek gegeven wordt ook vaak een afknapper.

Werkmethode

Toen we begrepen wat het probleem was, hebben we eerst grondig nagedacht over hoe we hier wat konden aan doen. We besloten een leerlijn te maken die makkelijk hanteerbaar zou zijn voor leerkrachten. Op die manier zouden ze duidelijk weten wat ze moeten geven en hoe ze dit kunnen geven.

Hoe zijn we te werk gegaan?

We hebben op basis van de eindtermen een nieuwe leerlijn opgesteld die is ingedeeld per graad. We hebben ons niet gebaseerd op de leerplandoelen, omdat deze een slordige vertaling zijn van de eindtermen. In de eerste kolom vindt men de eindterm die moet bereikt worden. In de tweede kolom hebben we van deze eindterm een concreet doel gemaakt. Zo weten leerkrachten wat ze kunnen doen om deze eindterm te bereiken. In de derde kolom staan tips om de lessen te vergemakkelijken, materialen die men kan gebruiken en lessuggesties. Er hoeft niet in elke graad rond elke eindterm gewerkt te worden. Ook dit is aangeduid in de leerlijn.

Wat het inhoudelijke betreft, kan men voldoende terugvinden in boekjes rond techniek. Dit hebben we dus ook niet opgenomen in onze leerlijn, maar we hebben wel enkele nuttige bronnen vermeld in de bibliografie.

De praktijk

Nadat de leerlijn af was, zijn we eens gaan kijken of deze wel haalbaar was in de praktijk. We hebben vervolgens voor elke graad een onderdeel van de leerlijn uitgewerkt. We hebben in de eerste graad gewerkt rond elektriciteit, het technisch denkproces en ijzerdraad. In de tweede en derde graad hebben we gewerkt rond hout en het maken van constructies in hout, zoals een houten puzzel, een weefraam…

Besluit

Na onze lessenreeksen kwamen we samen met de leerkrachten tot de volgende besluiten:

onze voorstelling van de leerlijn vereenvoudigt voor de leerkrachten de omgang met de lessen techniek. Dankzij deze eenvoudige voorstelling weten ze beter wat er binnen de basisschool verwacht wordt in de lessen techniek.

het kostenplaatje vormt meestal wel nog een probleem. Wanneer je voldoende, degelijk gereedschap wil aankopen, kom je al vlug aan een prijskaartje van €300. Dan heb je nog geen materialen, grondstoffen…

onze mentoren beschikken nu over een pakketje uitgewerkte lessen. Dit kunnen zij aanvullen naar believen. Deze lessen omvatten echter niet de hele leerlijn. Meer informatie kunnen zij terugvinden in de boekjes uit onze bibliografie. Ook materialen en tips hebben we aangebracht die zij kunnen overnemen in hun lesgeven.

Samen met de leerlingen kwamen we tot volgende besluiten:

wanneer deze leerlijn wordt uitgevoerd in de lagere school, zal voor hen de overgang naar het secundair onderwijs, en dan specifiek voor de lessen technologische opvoeding, veel gemakkelijker verlopen. De leerlingen leren tijdens deze lessenreeksen bijvoorbeeld hoe ze moeten werken met een winkelhaak, een verstekbak… Deze handelingen hebben ze best al een keertje ervaren vooraleer ze doorstromen naar het secundair technisch onderwijs.

bij het volgen van de leerlijn, wordt ook het technisch denkproces volledig doorlopen en kunnen leerlingen zelfstandiger aan opdrachten werken.

de leerlingen waren tijdens deze lessen enorm enthousiast. In het begin stonden ze nogal terughoudend tegenover deze lessen, maar die drempel werd al vlug overwonnen. Leerlingen uit andere klassen kwamen zelfs vragen wanneer zij rond techniek mochten werken.

Voor onszelf was dit een heel succesvolle ervaring. Onze eigen terughoudendheid ten opzichte van de lessen techniek is hier zeker mee weggenomen.