Een gat in de markt? (Gebrek aan) Zorgcircuit voor adolescenten met een verstandelijke beperking en bijkomende psychiatrische- en/of gedragsproblemen.

Voor personen met een verstandelijke beperking en bijkomende psychiatrische- en/of gedragsproblemen is het vaak moeilijk om gepaste zorg te vinden. De plaatsen in de voorzieningen binnen het “Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap” zijn te beperkt en er is vaak te weinig expertise aanwezig over de bijkomende psychiatrische- en/of gedragsproblemen. Deze cliënten worden vaak bestempeld als “moeilijke” gasten.

Binnen gespecialiseerde opnameafdelingen van psychiatrische ziekenhuizen is er wel voldoende expertise aanwezig, maar deze zorgeenheden zijn geen definitieve woonvorm. Het blijft een opname in een ziekenhuis.
 
Als sociaal verpleegkundige zal je samen met de cliënt en zijn omgeving op zoek moeten gaan naar gepaste zorg, en individueel bekijken wat de mogelijkheden hierbij zijn.
 
Via dit afstudeerproject probeer ik na te gaan of er inderdaad een tekort aan plaatsen is voor deze doelgroep, waarbij er eerst een beeld wordt geschetst van het huidige zorgaanbod. Nadien wordt een verklaring gezocht voor het tekort aan plaatsen
en de manier waarop men hier in de toekomst aan kan werken. 
 
Door de statistische gegevens vanuit het “Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap” te bekijken, wordt het duidelijk dat er héél veel personen met een handicap wachten op een voorziening.
Door de opnamegegevens van één van de gespecialiseerde zorgeenheden binnen een psychiatrisch ziekenhuis te verwerken, kunnen conclusies getrokken worden over de huidige tendensen. De opnamegegevens van 2004 en 2009 werden hierbij naast elkaar gelegd, waarbij als opvallendste tendens naar voor komt dat er meer opnameaanvragen zijn vanuit de minderjarigenwerking.
 
Er zijn een heleboel knelpunten waar deze specifieke doelgroep mee geconfronteerd wordt. Doordat het huidige zorgaanbod over 2 bevoegdheden is verdeeld, namelijk de Vlaamse en de federale overheid, is er geen samenwerking en wordt de zorg niet afgestemd op de cliënt maar op de plaats waar hij verblijft. Het gebrek aan open plaatsen binnen het “Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap” beperkt de toekomstmogelijkheden en keuzes aanzienlijk. Tussen de minderjarigenwerking en de meerderjarigenwerking van zowel het “Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap” als de reguliere zorg is er geen doorstroming. Dit zijn twee aparte werkvelden waardoor de onzekerheid naar de toekomst toe rond de leeftijd van hun adolescentie toeneemt. De gespecialiseerde opnameafdelingen binnen psychiatrische ziekenhuizen in Vlaanderen zijn vrij beperkt en er is gebrek aan voldoende outreaching-projecten waarbij de expertise over de grenzen van het ziekenhuis heen worden gebracht.
 
Samenwerking tussen het federale en Vlaamse niveau zal noodzakelijk zijn om het zorgaanbod te kunnen afstemmen op de zorgvraag. In plaats van beleid te voeren naast mekaar kan er beter werk gemaakt worden van “samen werken en samen denken”.
Een samenwerking tussen het VAPH en de gespecialiseerde zorgeenheden binnen psychiatrische ziekenhuizen zou een oplossing kunnen bieden naar zowel de minderjarigen- als de meerderjarigenwerking. Door ondersteuning en expertise te bieden “aan huis”, wordt de mogelijkheid gecreëerd om cliënten “thuis” te laten wonen ondanks hun complexe problematiek. De woonmogelijkheden binnen het VAPH zullen dan wel moeten uitgebreid worden.
 
Op deze manier kunnen we samen “denken” en “werken” aan het “gat in de markt”!