De recente financiële crisis en de dividendpolitiek van Belgische beursgenoteerde bedrijven

Veel meer dividendverlagingen door financiële crisis

De recente financiële crisis, die in 2007 is ontstaan in de Verenigde Staten, kende een sterke negatieve impact op de dividenden van Belgische bedrijven. Tijdens de crisisperiode 2008-2010 was de verlaging van een dividend, dit is de betaling van (een gedeelte van) de winst van de onderneming aan de aandeelhouders, bijna twee keer meer waarschijnlijk dan in de periode die voorafging aan de crisis. Dat blijkt uit statistisch onderzoek bij 66 beursgenoteerde Belgische ondernemingen.

De financiële crisis: wanneer, wat en hoe?

In de zomer van 2007 brak in de Verenigde Staten een buitengewone financiële crisis los, die in het najaar van 2008 doordrong tot in België. Deze crisis heeft uiteindelijk geleid tot het falen van het wereldwijde financiële systeem en tot het afbrokkelen van de globale economie. De vraag is dan ook: hoe kon zo een immense crisis ontstaan?

Het antwoord is complex, maar komt op het volgende neer. Amerikaanse banken gaven leningen aan mensen die niet over veel geld beschikten. Deze leningen, rommelhypotheken genaamd, maakten het voor de armere mensen mogelijk om toch een huis te kunnen kopen. De rente die deze mensen op hun hypotheeklening dienden te betalen steeg echter na verloop van tijd. De banken deden de rente stijgen om meer winst te kunnen maken. Omdat veel mensen met een rommelhypotheek over weinig geldmiddelen beschikten, konden ze de hoge rentevoeten niet meer betalen en kregen de banken hun geld niet terugbetaald. De huizen waarvan de leningen niet terugbetaald werden, werden door de banken dan ook verkocht om toch voldoende geld terug te krijgen. Maar de huizenmarkt bleek niet zo stabiel als gedacht en de huizenprijzen daalden zeer snel. Zo kwamen de banken in financiële problemen terecht. Door complexe financiële structuren, die de banken voor aanvang van de crisis hadden opgezet, werden de problemen alleen maar erger en raakten banken door elkaar geïnfecteerd. Het probleem drong dus wereldwijd door, waardoor uiteindelijk de economie ook in de problemen kwam. Zo ontstonden er veel faillissementen en stegen de werkloosheidscijfers wereldwijd erg sterk.

Belgische beursgenoteerde bedrijven
Het statistisch onderzoek werd opgezet om te achterhalen welke invloed de financiële crisis had op de dividenden van Belgische beursgenoteerde bedrijven. De dataset omvat 66 Belgische beursgenoteerde bedrijven waarvoor voldoende gegevens beschikbaar waren over de periode 2005-2010 en die dividenden uitkeerden in de periode voor aanvang van de crisis. Bovendien betreft het de ondernemingen die geen financiële instelling zijn, omdat banken zoals het toenmalige Fortis te sterk betrokken waren bij het ontstaan van de crisis in België.

Explosie van dividendverlagingen
Het onderzoek bracht enkele opmerkelijke bevindingen aan het licht. In de pre-crisisperiode (2005-2007) verlaagden 18 van de 66 ondernemingen hun dividend minstens eenmaal en verlaagde jaarlijks gemiddeld 11,6% van de ondernemingen hun dividend. In de crisisperiode (2008-2010) werden deze cijfers zo maar even verdubbeld: 36 ondernemingen verlaagden hun dividend minstens eenmaal en gemiddeld 23,2% van de ondernemingen verlaagde jaarlijks hun dividend. Bovendien bleek het dividend in de pre-crisisperiode te stijgen met gemiddeld 48,55 eurocent per aandeel per boekjaar, terwijl het in de crisisperiode gemiddeld genomen daalde met 22,02 eurocent per aandeel per boekjaar.

Invloed van bedrijfseigenschappen
Hebben bepaalde bedrijfseigenschappen een invloed op het al dan niet verlagen van dividenden tijdens de crisis? Ook deze vraag werd in het onderzoek aangehaald. Uit de resultaten blijkt dat bedrijven die hun dividenden in het verleden constant hielden of gradueel lieten stijgen, minder kans hebben om een dividendverlaging door te voeren tijdens de crisis. Daarnaast blijkt dat grote bedrijven en bedrijven die veel winst maken minder snel overgaan tot dividendverlagingen dan kleine en minder winstgevende bedrijven. Wanneer rekening gehouden wordt met deze bedrijfsfactoren blijkt dat een dividendverlaging 1,98 keer meer waarschijnlijk is tijdens de crisis dan voor de crisis. Ook blijkt, rekening houdend met de bedrijfseigenschappen, dat de procentuele dividendverandering 21,57% lager ligt tijdens de crisis dan voor de crisis. Het jaar 2008 bleek het crisisjaar te zijn met de grootste negatieve impact op de dividenden.

Conclusie: zeer grote impact van de crisis
Uit de resultaten blijkt dat de dividenden tijdens de crisis sterk verlaagd werden en dat de kans op dividendverlaging wel erg sterk steeg. Waarom is dit zo bijzonder? Uit de literatuur over dividenden en uit bevindingen in de praktijk blijkt dat het verlagen van dividenden niet geapprecieerd wordt door beleggers. De onderneming die haar dividend verlaagt, krijgt meer dan waarschijnlijk te maken met een daling in haar aandelenprijs. Enkel in noodsituaties lijkt het voor een bedrijf dus geoorloofd om de dividenduitkeringen te verlagen om zo over meer geld te beschikken. Gezien de recente financiële crisis zorgde voor veel dividendverlagingen, kan besloten worden dat deze crisis wel zeer ernstig was. De omvang en impact van de crisis op bedrijven was van ongekende grootte, wat zich onder meer uitte in de vele dividendverlagingen.