FRUCTOSAMINE IN VINGERNAGELS: ALTERNATIEF VOOR CONTROLE VAN DIABETES IN ONTWIKKELINGSLANDEN

DIABETES IN ONTWIKKELINGSLANDEN: EEN ZOEKTOCHT NAAR HOOP

De wereld staat nooit stil en dat geldt ook voor de wetenschap. Een vooraanstaand wetenschapper, Marcellin Berthelot, zei ooit: “de wetenschap is de weldoenster der mensheid”. Met die ingesteldheid is het de taak van elke wetenschapper om steeds nieuwe wegen te bewandelen in de hoop dingen te ontdekken die kunnen bijdragen tot een betere wereld.

Wanneer het gaat over diabetes, kan gesteld worden dat er reeds veel vooruitgang is geboekt om deze ziekte behandelbaar en daarmee ook leefbaar te maken. Maar aangezien alles continu in beweging is, worden we ook binnen dit ziektebeeld steeds weer met nieuwe uitdagingen geconfronteerd. Naar de toekomst toe is het belangrijk om op zoek te gaan naar patiëntvriendelijke, goedkope en efficiënte methoden die toelaten diabetes over de ganse wereld en meer specifiek in ontwikkelingslanden onder controle te houden. De dag van vandaag dreigt diabetes immers een ware epidemie te worden in tal van ontwikkelingsgebieden zoals het Afrikaanse continent. De harde realiteit is dat deze regio niet de nodige middelen ter beschikking heeft om een adequaat diabetesbeleid te hanteren.

Wanneer in onze Westerse maatschappij enig vermoeden is van diabetes, wordt bloed afgenomen waarop in een daartoe uitgerust labo de nodige analyses worden uitgevoerd. Op basis van die resultaten kan dan een diagnose gesteld worden. Dit gehele proces gebeurt doorgaans op een snelle en efficiënte manier,  maar in Afrika is dergelijke situatie een utopie. In eerste instantie is het een ware uitdaging om op een steriele manier met het gepaste materiaal bloed af te nemen. Daarnaast dient het bloedstaal vanuit de verafgelegen hulpposten een lange en turbulente weg af te leggen vooraleer het in een laboratorium terechtkomt. Bloed heeft echter een beperkte stabiliteit, wat ertoe leidt dat het niet mogelijk is om uiteindelijk nog relevante informatie te halen uit de laattijdige analyse.

Diabetes is een chronische aandoening die ook vaak wordt aangeduid als ‘suikerziekte’. Fundamenteel wordt deze aandoening gekenmerkt door een langdurig verhoogde glucosespiegel in het bloed. Suikers vormen een belangrijke bron van energie om diverse processen in ons lichaam in stand te houden. Wanneer deze stoffen via de voeding worden ingenomen, worden ze vanuit het bloed naar diverse weefsels getransporteerd om ze te kunnen benutten als brandstof. Wanneer de opname van suikers in de weefselcellen echter verstoord is, blijven deze rondcirculeren in het bloed wat tal van gevolgen met zich meebrengt.

Hoewel diabetes vaak wordt beschouwd als een ziekte van de Westerse wereld, is er een opmerkelijke evolutie aan de gang waarbij dit ziektebeeld stilaan ook zijn opmars maakt in ontwikkelingsgebieden. De gezondheidszorg in de desbetreffende landen laat vaak te wensen over, waardoor diabetes niet adequaat wordt behandeld. Dit kan verregaande gevolgen hebben, aangezien diabetes tal van complicaties met zich meebrengt die de levenskwaliteit van de patiënt aantast. Wanneer de suikerspiegel in het bloed van diabetespatiënten niet onder controle wordt gebracht met gepaste medicatie, geeft dit een verhoogd risico op cardiovasculaire aandoeningen, blindheid, amputatie en nierfalen.

Daar waar diabetespatiënten in de Westerse wereld vaak reeds de pensioensleeftijd hebben bereikt, treft deze ziekte in regio’s zoals het Afrikaanse continent vooral mensen tussen 35 en 64 jaar. Het gaat hier dus om de leeftijdscategorie waarin men nog actief werkt, wat betekent dat diabetes ook economische gevolgen kan hebben in ontwikkelingsgebieden. De realiteit in deze landen is immers dat er vaak slechts 1 kostwinner is om het ganse gezin te onderhouden. Wanneer deze persoon niet meer in staat is te werken door amputatie van een lidmaat ten gevolge van ongecontroleerde diabetes, valt het volledige gezin zonder inkomen. Dit leidt ertoe dat men nog verder in armoede verzeild geraakt.

Een potentieel alternatief voor de reeds bestaande bloedtesten in de controle van diabetes is het gebruik van vingernagels. Hierin wordt een parameter bepaald die een beeld geeft over de gemiddelde bloedsuikerconcentratie over een bepaalde periode.  Gelet op de positieve resultaten die werden verzameld zou dit een onmiskenbare vooruitgang betekenen. Vervanging van bloedafnames door het collecteren van vingernagels biedt immers tal van voordelen. Mensen staan vaak weigerachtig tegenover bloedafname, omdat dit gepaard gaat met een angstwekkende en soms pijnlijke prik, terwijl het knippen van een vingernagel volledig pijnloos is. Daarnaast vergt de bewaring van een vingernagel geen bijzondere maatregelen zoals bij bloedstalen en kan dergelijk biologisch materiaal langdurig bewaard worden zonder te kampen met stabiliteitsproblemen. Dit houdt in dat analyse van vingernagels enige tijd na collectie nog steeds relevante informatie kan opleveren.

Er werd ook getracht om het proces dat verantwoordelijk is voor de nefaste gevolgen van diabetes, om te keren. Dit bleek op kleine schaal reeds positieve resultaten op te leveren, wat zou betekenen dat diabetes niet langer een ongeneesbare aandoening zou zijn. Hoewel deze experimenten werden beperkt tot vingernagels, moeten de gunstige resultaten hierbij een aanzet geven om ook aangetaste organen onder de loep te nemen.

Hoewel in het lopende onderzoek reeds enkele interessante ontdekkingen werden gedaan die nieuwe mogelijkheden bieden in de diagnostisering en controle van diabetes, moet benadrukt worden dat verder onderzoek sterk aanbevolen is. Het hoofddoel hierbij is de verdere uitwerking van de voorgestelde analyse op vingernagels, zodat deze op lange termijn in de praktijk toepasbaar wordt met oog op een beter diabetesbeleid in ontwikkelingsgebieden. Ieder individu op deze wereld verdient immers de beste behandeling, zodat men ondanks hun ziekte toch een waardig leven kan leiden.