Depressie en aanwervingskansen: een correspondentie-onderzoek in de Vlaamse arbeidsmarkt

Werkzoekend na een depressie? Discriminatie schuilt om de hoek

Is het verstandig om bij een sollicitatie open te zijn over een voorbije depressie of leidt dit tot een verminderde kans op aanwerving? Aan de hand van fictieve sollicitaties werd nagegaan hoe werkgevers op de Vlaamse arbeidsmarkt  staan tegenover personen met een psychische aandoening, meer bepaald een depressie.

Depressie is een steeds vaker voorkomend fenomeen.  In de actualiteit verschenen recent resultaten van de Nationale Gezondheidsenquête, waaruit blijkt dat we ons wel degelijk zorgen moeten maken over onze psychische gezondheid. 1 op 3 Belgen voelt zich vaak niet goed in hun vel en maar liefst 15% van de Belgen wordt doorheen zijn leven geconfronteerd met een depressie. Vooral vrouwen en personen op beroepsactieve leeftijd zonder een betaalde job behoren tot de risicogroep. Het is in deze zin belangrijk dat een studie onderzoekt of het nu al dan niet een slimme zet is om depressie als reden van inactiviteit in de sollicitatiebrief te vermelden.

Uit de resultaten bleek dat wie open was over zijn verleden van depressie net evenveel kans heeft op een uitnodiging tot een sollicitatiegesprek als iemand die geen reden opgeeft voor zijn periode van werkloosheid. Dit is op het eerste zicht positief nieuws. Wanneer er echter een onderscheid wordt gemaakt naar het geslacht van de selectieverantwoordelijke, krijgen we een heel ander beeld.

Mannelijke recruteringsverantwoordelijken benadelen kandidaten die in het verleden werkloos waren door een depressie. Zo kregen sollicitanten die een eerdere depressie vermeldden ongeveer 40% minder uitnodigingen tot sollicitatiegesprekken dan de kandidaten die geen reden opgaven voor hun werkloosheid. Vrouwelijke selectieverantwoordelijken daarentegen blijken meer begrip op te brengen voor de werkloosheid, wanneer die door depressie is veroorzaakt. Hier krijgen kandidaten die hun inactiviteit verklaarden door depressie ongeveer 40% méér uitnodigingen. Vrouwelijke selectieverantwoordelijken lijken dus eerlijkheid te belonen. Deze bevindingen zijn in lijn met eerdere internationale studies die aangeven dat mannen er in het algemeen een meer negatieve houding ten opzichte van depressie op nahouden.

Uit verdere analyse blijkt dat mannelijke recruiters vooral vrouwelijke kandidaten die depressie vermeldden minder vaak uitnodigden voor een sollicitatiegesprek. Dit gebeurde niet ten opzichte van mannelijke kandidaten. Ook dit resultaat komt overeen met eerdere studies die aantoonden dat depressie over het algemeen sterker wordt afgewezen door personen van het andere geslacht.

Ook laaggeschoolden worden sterker bestraft dan hooggeschoolden wanneer ze hun jaar zonder werk verklaren door een depressie.  Dit kan verklaard worden doordat een jaar zonder job veel minder vaak voorkomt onder hooggeschoolden. Hooggeschoolden kunnen door het vermelden van depressie als reden beter af zijn dan wanneer ze geen verklaring opgeven.

In dit onderzoek werden 608 fictieve sollicitaties uitgestuurd als reactie op bestaande vacatures in de Vlaamse arbeidsmarkt. Het betrof sollicitaties door 37- en 38-jarige mannen en vrouwen die een jaar werkloos waren op het moment van de sollicitatie. Naar elke vacature werden 2 sollicitaties van eenzelfde geslacht verzonden. Beide sollicitanten waren, op details en lay-out na, volstrekt gelijkaardig met uitzondering van één kenmerk: één van beide kandidaten vermeldde in de sollicitatiebrief: “Naar een samenwerking in vertrouwen toe wens ik u nu reeds te melden dat ik het afgelopen jaar thuis zat wegens een zware depressie.” De andere kandida(a)t(e) gaf geen reden op voor zijn/haar werkloosheid.

Het veldexperiment werd uitgevoerd tussen november 2013 en maart 2014. De beroepen laborant, vertegenwoordiger, productiearbeider en barman werden getest om variatie inzake scholingsniveau en klantencontact in het beroep te hebben. De volledige anonimiteit van de geteste werkgevers wordt gegarandeerd.

Wanneer men denkt aan discriminatie, denkt men in de eerste plaats aan discriminatie op basis van geslacht, ethniciteit of handicap. In dit onderzoek wordt discriminatie gelinkt met een fenomeen dat veel voorkomend is en vaak in de media aan bod komt, namelijk depressie. De resultaten tonen aan dat discriminatie ook hier aanwezig is en dat er bij het opstellen van een cv en sollicitatiebrief heel wat wik en weeg werk komt kijken.