Verwijst de overheid naar leeftijd bij het werven van personeel?
De masterproef ‘verwijzing naar leeftijd bij werving van (semi)overheidspersoneel’ poogt een antwoord te bieden op de vraag of vacatureteksten van publieke en semipublieke organisaties leeftijdsdiscriminatie in de hand werken. Dit gebeurt door na te gaan of er elementen die naar leeftijd verwijzen aanwezig zijn in de jobadvertenties en of deze een invloed hebben op de leeftijd van de sollicitanten. De hoofdonderzoeksvraag luidt bijgevolg: ‘In hoeverre werken jobadvertenties van publieke en semipublieke organisaties leeftijdsdiscriminatie in de hand?’.
Dit onderzoek is zowel wetenschappelijk als maatschappelijk relevant gezien eerder onderzoek betreffende discriminatie op de arbeidsmarkt zich vooral richtte op de selectiefase en bovendien de publieke sector niet specifiek het onderwerp uitmaakte van de studies. Maatschappelijk is het onderzoek eveneens relevant om meerdere redenen. Ten eerste stipuleerde de federale wetgever een verbod op discriminatie in de wet op bepaalde vormen van discriminatie. Bijgevolg kan de overheid het zich niet veroorloven om te discrimineren. Daarenboven heeft de discriminatie op basis van leeftijd verregaande gevolgen voor gediscrimineerde individuen en de maatschappij in haar totaliteit. Zo kan leeftijdsdiscriminatie psychische en financiële gevolgen hebben voor oudere werkzoekenden, maar draagt de maatschappij eveneens de kosten van werkloze ouderen. Door meer inzicht te krijgen in deze problematiek poogt dit onderzoek tegemoet te komen aan de kennishiaten hieromtrent.
Om een antwoord te bieden op de hogervermelde onderzoeksvraag maakt deze thesis gebruik van een inhoudsanalyse met codeboek. In het codeboek werden variabelen opgenomen die gebaseerd werden op een eerdere analyse van jobadvertenties door UNIA. Dit waren onder andere ‘verwijzing naar levensfase’, ‘verwijzing naar personeelsbestand’, ‘maximale dan wel minimale ervaring’, ‘leeftijdsspreiding van de sollicitanten’ en ‘gemiddelde leeftijd van de sollicitanten’.
We analyseerden een steekproef van 104 vacatureteksten die Jobpunt Vlaanderen publiceerde. Aan elke vacature is bovendien een sollicitantenbestand gekoppeld. Die koppeling maakt het mogelijk om de invloed van leeftijdsverwijzing op de leeftijd van de sollicitanten na te gaan. Om de confidentialiteit te bewaren, was enkel de geboortedatum van de sollicitanten zichtbaar voor de onderzoeker. Naast de vacatures gepubliceerd door Jobpunt Vlaanderen werden 76 vacatureteksen geanalyseerd die op de VDAB-site werden gepubliceerd. Hierbij ging het telkens om vacatureteksten van private organisaties. Dit gebeurde om de vergelijking tussen (semi)publieke en private organisaties te kunnen maken.
Uit de analyses bleek dat 3,9 procent van de onderzochte vacatures, gepubliceerd door Jobpunt Vlaanderen, verwijzingen naar leeftijd bevatten. Het ging hierbij om verwijzingen naar het personeelsbestand en levensfase van de kandidaat. Respectievelijk ging het om 3 en 1 verwijzingen. In totaal werd dus in 3,9 procent van de steekproef impliciet naar leeftijd verwezen. Verwijzingen naar het personeelsbestand gebeurden 3 keer onder de vorm van ‘een innovatief bedrijf met jonge collega’s’. Naar de levensfase van de kandidaat werd verwezen door ‘junior’ toe te voegen aan de functietitel. De verwijzing ‘een team van jonge collega’s’ stond in de beschrijving van de organisatie bovenaan de vacature terwijl ‘junior aanwezig was in de functietitel en kwam ook nog eenmaal terug in de functieomschrijving. De verwijzingen kwamen telkens voor in vacatures van semipublieke organisaties. Bovendien was er geen significant verschil met de private sector te vinden.
Ook de invloed van leeftijdsverwijzing op de leeftijd van de sollicitanten bleek niet significant. Hoewel de resultaten niet significant waren, viel op dat de gemiddelde leeftijd van de sollicitanten lager lag wanneer de functietitel een verwijzing naar levensfase bevatte. Wanneer de verwijzing zich in de beschrijving van omgevingsfactoren situeerde, leek dit geen invloed te hebben op de gemiddelde leeftijd of leeftijdsspreiding van de sollicitanten.
Hoewel er verwijzingen naar leeftijd aanwezig waren, is de conclusie van deze thesis dat er geen sprake is van leeftijdsdiscriminatie. De beoordeling of een verwijzing ook discriminatie is, is immers een moeilijke oefening die veel factoren in rekening brengt. Dit onderzoek oordeelt dat er, ondanks een aantal leeftijdsverwijzingen geen discriminatie is gezien er geen significante invloed op het sollicitatiegedrag kan worden aangetoond.
