Legaliteit van de opslag van kunstvoorwerpen in freeports

De opslag van kunst is een belangrijk onderdeel van de kunstmarkt geworden. Freeports bieden een opslagplaats aan waar kunst kan worden opgeslagen op een veilige manier. Bovendien worden de goederen die zich bevinden in de freeport vrijgesteld van invoerrechten en btw. Dit gunstregime is dan ook heel aantrekkelijk voor al wie investeert in kunst. Kunst op zich is een hele interessante investering, mede dankzij nieuwe strengere regelgeving in de financiële en vastgoedsector. Daarbovenop komt het feit dat er geen tijdslimiet is op de goederen die zich in een freeport bevinden en dat deze dan ook met vrijstelling van btw en invoerrechten verkocht kunnen worden. Binnen de Europese Unie bestaat er één freeport die gespecialiseerd is in de opslag van kunst en dat is deze van Luxemburg. De nadruk van dit onderzoek zal dan ook vooral op deze freeport gelegd worden.

Ondanks deze voordelen is de huidige publieke opinie met betrekking tot freeports eerder negatief. Zo duiken er heel wat gevaren op. Door het bijna niet-gereguleerde karakter van de kunstmarkt en de discretie die freeports bieden, kunnen ze perfect gebruikt worden om bijvoorbeeld geld wit te wassen en antiquiteiten illegaal te verhandelen. Dit onderzoek zal zich focussen op de bestaande wetgeving van de Europese Unie en zal nagaan of dat wettelijk kader voldoende aangepast is om deze gevaren te vermijden.

In dit onderzoek zal eerst het wettelijk kader met betrekking tot freeports gegeven worden. Er zal nagegaan worden onder welk douaneregeling ze vallen en hoe zo’n gunstregime mogelijk gemaakt kan worden. Na deze algemene uiteenzetting zal gekeken worden welke problemen precies opduiken met betrekking tot freeports en hoe de wetgeving van de Europese Unie deze eventueel probeert te vermijden. Er zal ingegaan worden op twee criminele problemen, namelijk witwassen en illegale handel van antiquiteiten. Daarnaast zal een afweging gemaakt worden om na te gaan of dit gunstregime dat aangeboden wordt geen ongeoorloofde staatssteun zou kunnen uitmaken. Het is duidelijk dat dit op een of andere manier een voordeel oplevert ten opzichte van andere opslagplaatsen zonder gunstregime. In een laatste deel van dit onderzoek zal een vergelijking gemaakt worden met andere landen, Zwitserland en de Verenigde Staten, die ook te maken hebben met zo’n freeports. Er zal worden nagegaan hoe zij deze gevaren en problemen aanpakken en hoe we dit kunnen vergelijken met Luxemburg.