Doorbreken van vastgeroeste werkpatronen en actualiseren van vakkennis
Inleiding
Er wordt weleens gezegd dat je als verpleegkundige nooit bent uitgeleerd. Niets is minder waar. Verpleegkundigen moeten hun vakkennis en deskundigheid tijdig actualiseren. Maar welke methode wordt als meest effectief en educatief beschouwd om dit te kunnen realiseren? In kader van poortkatheters hebben zowel verpleegkundigen als patiënten nood aan een eenduidige en gestandaardiseerde procedure m.b.t. het aanprikken en gebruik en onderhoud van poortkatheters.
Voorbereiding met steriele handschoenen. - Foto Evelyn Robben
Implementatie van de aseptische non touch techniek
Confrontatie met vastgeroeste werkpatronen in het werkveld is geen nieuw gegeven. Daarom koos ik voor de uitwerking van mijn bachelorproef voor een onderwerp waarmee ik zelf in aanraking kom in mijn job. Werkzaam zijnde in een internistisch daghospitaal kom ik dagelijks in aanraking met poortkatheters. Een poortkatheter wordt chirurgisch onderhuids geplaatst, biedt comfort en een veilige centraal veneuze toegangsweg. Regelmatig word ik geconfronteerd met patiënten die negatieve ervaringen oplopen op andere verpleegafdelingen, door het foutief aanprikken en gebruik en onderhoud van hun poortkatheter. Foutieve manipulaties zijn niet alleen emotioneel belastend voor de patiënt en zijn naasten, maar kunnen ook nefaste gevolgen hebben. Dit maakt dat het probleem relevant is. Een (poort)kathetergerelateerde (bloedbaan)infectie is een zeer ernstige en ongewenste complicatie.
In de wetenschappelijke literatuur wordt het aanprikken van een poortkatheter met steriele handschoenen in vraag gesteld. Maar om het aanprikken met niet-steriele handschoenen te kunnen implementeren – of m.a.w. de aseptische non touch techniek (ANTT) – dient de verpleegkundige belangrijke principes in acht te nemen. De ANTT is voor sommige instellingen en/of verpleegkundigen onbekend terrein. Dit zorgt er mogelijks voor dat de verpleegkundige vakkennis en deskundigheid onvoldoende actueel is. Omdat verpleegkundigen niet dezelfde routine of werkwijze hanteren tijdens de praktijkvoering, kon worden aangetoond dat zorgvragers ontevreden zijn en zich zorgen maken. Anderzijds vragen verpleegkundigen zich af welke werkwijze best gehanteerd wordt. Vandaar het gebrek aan uniformiteit en nood aan standaardisatie van de procedures. In de instelling waar ik werk, wordt de techniek nog uitgevoerd met steriele handschoenen. Ook moet meer aandacht besteed worden aan het economische en ecologische aspect. Uitvoering van de techniek zonder steriele handschoenen (volgens ANTT) vereist minder steriel verpakte materialen. Een belangrijke voorwaarde hiervoor is dat de verpleegkundige zes kerncompetenties naleeft volgens ANTT. Ook voor het gebruik en onderhoud van poortkatheters moet de verpleegkundige belangrijke maatregels in acht nemen.
Voorbereiding volgens ANTT - Foto’s Evelyn Robben
Wat met de verpleegkundige vakkennis?
De meest recente bewijzen en aanbevelingen omtrent het correct aanprikken en gebruik en onderhoud van poortkatheters werden in de wetenschappelijke literatuur achterhaald. Om deze bewijzen en aanbevelingen over te brengen aan verpleegkundigen lijkt een E-learning een geschikte methode. De E-learning is opgebouwd uit een theoretisch kader, vervolgens wordt de aanprikprocedure met niet steriele handschoenen stapsgewijs toegelicht. Tot slot voert de verpleegkundige een toetsing uit met 19 multiple choice stellingen. De stellingen in de aansluitende toetsing zijn situaties waarmee ikzelf in de praktijk reeds geconfronteerd werd. De stellingen wijzen erop dat de verpleegkundige kennis m.b.t. dit onderwerp al dan niet voldoende actueel is.
Deze E-learning wil verpleegkundigen bewustmaken van en sensibiliseren over de mogelijke gevolgen en gevaren van het foutief gebruik en onderhoud van poortkatheters. Het beoogde resultaat is dat verpleegkundigen instaat zijn hun vakkennis en deskundigheid af te toetsen en te vergroten. Een kritische ingesteldheid en handelen volgens de beste wetenschappelijke bewijzen zijn belangrijke competenties die een verpleegkundige moet bezitten. Om de uitkomst voor de patiënt te verbeteren en de gezondheidskosten te reduceren is het uitermate belangrijk dat iedereen die betrokken is in de zorg voor patiënten met poortkatheters, bijscholing ontvangt over infectiepreventie en andere functionele problemen. Verpleegkundigen hebben een cruciale rol in het kader van infectiepreventie en moeten bereid zijn hun vakkennis en deskundigheid tijdig te actualiseren met de recentste bewijzen in de literatuur voor een kwalitatieve praktijkvoering. Zorginstellingen moeten doorgaans bijscholing en training bieden om fouten tijdens de praktijkvoering te voorkomen.
Slot
Poortkatheters zijn nog maar sinds de jaren 80 op de markt en kennen de laatste decennia een enorme evolutie in hun gebruik. In functie van de patiënttevredenheid en om de kwaliteit van de zorg te waarborgen, is het essentieel dat deze centraal veneuze toegangsweg correct gemanipuleerd wordt door verpleegkundigen. Om het kennistekort bij verpleegkundigen te kunnen wegwerken moet een educatieve tool ontwikkeld worden dat theoretische vakkennis en competenties aftoetst. Een E-learningmodule biedt vele voordelen. Als aanvulling aan het theoretisch kader bieden een instructievideo en praktijktraining een effectieve methode om de deskundigheid en het zelfvertrouwen te vergroten alsook een correcte toepassing in de praktijk te garanderen. Alzo wordt gestreefd professionele, kwalitatieve zorg te verlenen en kathetergerelateerde complicaties zoals infectie en verstopping tot nul te herleiden.
Welke stellingen m.b.t. het correct aanprikken, het gebruik en onderhoud van poortkatheters zijn correct of incorrect? Ontdek jouw kennis door deze test via onderstaande hyperlink te openen! Om te kunnen slagen voor deze E-learning moet er een minimumscore van 15/19 behaald worden.
https://rise.articulate.com/share/HYnfU1F8Wn4b0OBh201NOizS_xvYp4tC
©Robben Evelyn
