Scheepsloop- en recyclingindustrie: onderdompelen in de “neoliberale stranden” van Sitakunda, Bangladesh
De scheepsloop- en recyclingindustrie zorgt voor een publiek debat omwille van de economische, ecologische en sociale impact veroorzaakt in de Zuid-Aziatische landen waar het plaatsvindt, India, Bangladesh en Pakistan. Weet men dat de stranden van deze landen 65 tot 75% van de scheepsrecycling wereldwijd ondersteunen? Stel je je voor dat dit zou gebeuren op de stranden van Westerse landen? De masterproef Shipbreaking and recycling industry: a qualitative research about the influence of neoliberal politics in the shipbreaking and recycling industry in Bangladesh is gericht op het analyseren van de ontwikkeling van de industrie in Bangladesh in het kader van een neoliberale politieke context.
Het probleem
Al in 1989 werd de scheepsloop- en recyclingindustrie (SR) wereldwijde onder de aandacht gebracht, voornamelijk door de Braziliaan Sebastião Salgado, een van de meest gerespecteerde documentaire fotografen, die afbeeldingen presenteerde van schepen op de stranden van de kust van de stad Chittagong, in Bangladesh, en van de gezichten van de arbeiders die het schip stuk voor stuk van het strand naar de marktkraampjes dragen. Ondanks de visuele bekendheid van de industrie, groeide de internationale aandacht voor het probleem pas sinds de jaren 2000, hoewel het nog steeds een onbekend onderwerp is bij de civiele samenleving in het algemeen. Bangladesh, India en Pakistan zijn de belangrijkste scheepsrecyclinglanden ter wereld waar schepen aan het einde van hun leven elk jaar "sterven".
In het begin en tussen 1945-1970 was de SR geconcentreerd in de Verenigde Staten en in Europa waar het op een zeer gemechaniseerde manier werd uitgevoerd. Vanwege de hogere kosten van afvalbeheer in ontwikkelde landen, zijn de zakelijke kansen in ontwikkelingslanden gegroeid. Als gevolg hiervan ontstond de SR sinds de jaren tachtig in Zuid-Azië. Op dat moment startte de SR zijn commerciële activiteit in Bangladesh, die de laatste decennia exponentieel groeide tot de huidige grote staalhandel.
De ontwikkeling van de industrie
Vanuit deze achtergrond heeft de masterproef als doel de invloed van neoliberale politiek in de SR in Bangladesh te analyseren en de opkomst en ontwikkeling ervan gedurende de decennia te begrijpen. De SR in Bangladesh draagt opmerkelijk bij aan de economie van het land als bron van inkomsten en van natuurlijke hulpbronnen, zoals ijzer en staal. Echter, schepen worden ontmanteld in het zandstrand onder omstandigheden die ernstige schade toebrengen aan het milieu en waar arbeiders worden blootgesteld aan arbeidsomstandigheden die hun leven en gezondheid in gevaar brengen. Dit roept een debat op over hoe de aanzienlijke economische bijdrage van de industrie aan de economie van Bangladesh de veroorzaakte ecologische en sociale impact niet heeft kunnen vermijden. Als gevolg hiervan introduceren de onderzoeksvragen debatten over het verband tussen neoliberale politiek en menselijke ontwikkelingspatronen in de context van de industrie in Bangladesh, waarin rekening wordt gehouden met de rol van de dominante stakeholders.
Wat betekent neoliberalisme in de scheepsloop- en recyclingindustrie in Bangladesh?
Om de doelstelling van het onderzoek te bereiken werd gezocht naar een structuur op basis van literatuuronderzoek, gericht op het concept van SR, de wereldwijde opkomst van neoliberale globalisering en de opkomst van dominante klassen, de Bengaalse politieke context en op het concept van menselijke ontwikkeling. Deze benadering heeft het mogelijk gemaakt om het neoliberalisme te integreren van een globale naar een lokale schaal, met begrip voor zijn invloed in de SR in Bangladesh. De gekozen methode was een kwalitatieve methode die het literatuuronderzoek combineert met veldwerk in Bangladesh en België. De studie onderzocht wie de dominante stakeholders zijn in de SR in Bangladesh, hun impact en de rol van de nationale context op die impact, vertegenwoordigd door de Bengaalse staat. Het veldwerk bestaat uit 21 individuele interviews die representatief zijn voor een bredere groep stakeholders die rechtstreeks betrokken zijn bij de SR in Bangladesh, een focusgroep en observaties van deelnemers. Op basis van de bevindingen uit het veldwerk is het mogelijk om de integratie van neoliberalisme in de Bengaalse politiek te identificeren, door middel van een business gericht beleid, dat het mogelijk heeft gemaakt om ongelijkheidspatronen in de menselijke ontwikkeling in de SR in Bangladesh te creëren. Deze patronen zijn het resultaat van de milieu- en sociale impact van de industrie in Bangladesh, waarbij de dominante stakeholders een belangrijke verantwoordelijkheid dragen, evenals voor het bereiken van patronen van duurzaamheid en menselijke ontwikkeling. Neoliberale politiek in de SR-context in Bangladesh is geïdentificeerd door de externalisering van kosten en de gedereguleerde arbeids- en business markt in Bangladesh. Deze kenmerken worden afgedwongen door politieke invloed van de dominante stakeholders op nationaal en internationaal niveau en een zwakke internationale wetgeving wat een belangrijke rol speelt bij de handhaving van de geëxternaliseerde en ongelijke karakter van neoliberale politiek. Sinds de opkomst van de industrie concluderen de bevindingen ook dat het aanvankelijke ontbreken van een overheidsbeleid in de industrie heeft bijgedragen aan de impact van de SR in Bangladesh samen met andere factoren zoals informaliteit en gebrek aan verantwoordingsplicht, effectiviteit en transparantie.
Een stap in de richting van duurzaamheid
De ecologische en sociale impact van de SR ondersteunt verder het idee van een ecologisch distributieconflict in een neoliberale politieke context. Dit betekent een ongelijke verdeling van de gegenereerde economische ontwikkeling in de SR in Bangladesh, waarin sprake is van een onevenwicht in voordelen en lasten. Met betrekking tot de duurzaamheid van de SR in Bangladesh wijzen de bevindingen op het belang van nationale en internationale samenwerking tussen de dominante stakeholders. Evenals op de druk van de regering van Bangladesh op de scheepswerfhouders om de huidige niet-duurzame omstandigheden die ongelijkheidspatronen vertegenwoordigen terug te draaien. Op deze manier toont dit onderzoek het belang van de integratie van wereldwijde neoliberale politiek in de nationale context, aangezien de nationale politieke kenmerken belangrijk zijn om de invloed ervan op de studie in kwestie te bepalen. De resultaten van deze studie kunnen implicaties hebben voor verder onderzoek sinds de impact van de SR in Bangladesh wordt verklaard vanuit een politiek perspectief met nadruk op ontwikkelingspatronen. Deze theoretische inzichten kunnen worden aangemoedigd, wat mogelijkheden zou bieden om de status quo te verbeteren.
