Werkwoorden vervoegen moeilijk?

Draai eens aan het werkwoordenwiel!

Twijfel je soms ook bij het vervoegen van een werkwoord? Moet de laatste letter een d of een t zijn? Soms krijg je dan dt. Klopt dit wel? Herkenbaar…? Geen paniek, je bent zeker niet de enige die twijfelt bij vervoegingen. Niet alleen leerlingen hebben het moeilijk met die werkwoordspelling, ook heel wat volwassen zijn onzeker over hun vervoegingen. Ik vroeg me af wat daar de oorzaak van zou kunnen zijn én ik ging op zoek naar een praktisch hulpmiddel dat ons zou kunnen helpen. Wat dat is geworden en hoe ik de tool uittestte, kan je lezen in mijn bachelorproef die ik als afsluiting van mijn opleiding Educatieve Bachelor Secundair Onderwijs aan hogeschool Odisee in Sint-Niklaas schreef.

Je wil een eenvoudig berichtje typen, maar je twijfelt aan die laatste letter van het werkwoord. Dan zijn er verschillende opties! Je kan de regels opzoeken, maar daar verlies je wel enkele minuten mee, dus dat doe je niet. Je kan het ook aan iemand anders vragen, maar dan toon je dat je daar eigenlijk niet zo goed in bent, dus dat doe je ook niet. Vaak kies je voor de gemakkelijke oplossing: je herschrijft je zin, zodat je de infinitief van het werkwoord kan gebruiken en niet eindeloos moet piekeren over de laatste letter. Opgelost! Of toch niet?

Oorzaken? 

Om te beginnen ben ik op zoek gegaan naar de oorzaken van onze werkwoordfouten. Waarom twijfelen we zo vaak over ‘het gebeurt’? Waarom hebben we daar de neiging om dat met een d te schrijven in plaats van een t? Het antwoord op die vraag is vrij eenvoudig: de vorm ‘gebeurd’ komt nu eenmaal vaker voor. Daardoor schrijven we sneller de vaak voorkomende vormen in de foute context. Het wordt nog moeilijker wanneer er tussen ons onderwerp en ons vervoegd werkwoord nog een heleboel andere woorden staan. “Ik begin me stilaan af te vragen of ik morgen ook voor de nieuwe regering op het paleis van onze koning in Brussel verwacht word.” Ik geef toe, dit is al een ingewikkelde zin, maar het kan. Je moet op het einde van je zin nog weten dat ‘ik’ je onderwerp is en dat daar dus de vorm word met d bij hoort. Naast de regels in verband met werkwoordspelling is het ook belangrijk om de structuur (grammatica) van je zin te begrijpen om correct te kunnen vervoegen.

Een praktische tool 

Maar die onzekere tijden zijn nu verleden tijd! We gingen op zoek naar een praktische tool die leerlingen zou kunnen helpen bij het vervoegen van werkwoorden. Het doel was om iets te vinden dat alle schema's vervangt, we wilden iets praktisch, iets visueels, iets met vormen en kleuren dat bijblijft en het ook interessanter maakt! Dat was makkelijker gezegd dan gedaan, maar uiteindelijk konden we het heugelijke nieuws meedelen: de geboorte van het werkwoordenwiel. Voor het verhaal van de totstandkoming en voor de werking van dit werkwoordenwiel verwijs ik graag naar mijn bachelorproef. Het doet denken aan een romantisch liefdesverhaal! Net wanneer je het niet verwacht, komt de man of vrouw van je leven op je pad terecht. Wel, hier was het iets gelijkaardigs en ik wist onmiddellijk dat er potentieel in zat.

Leerlingen én leerkrachten enthousiast 

Er zijn testen uitgevoerd in een derde middelbaar en in een eerste middelbaar. Ik kan al verklappen dat zowel leerlingen als leerkrachten heel enthousiast waren over het idee. De leerlingen vonden het leuker om hiermee te werken dan met een schema en de leerkrachten die reeds kennis hebben gemaakt met het werkwoordenwiel vroegen allemaal of ze enkele exemplaren zouden kunnen krijgen. Voor meer informatie over het onderzoek en de resultaten verwijs ik je graag naar de bachelorproef zelf.

Tot slot wil ik graag benadrukken dat ik hiermee de werkwoordspelling niet opnieuw heb uitgevonden, maar dat was ook niet de bedoeling. Het werkwoordenwiel heeft nog heel wat perspectieven, maar verder onderzoek is aangewezen. We blijven geloven in het concept. Of dit alleen ervoor gaat zorgen dat je beter gaat schrijven? Dat denk ik niet. Mijn advies is (en dat geldt niet alleen op het vlak van schrijven): oefening baart kunst. En in het Duits klinkt dat nog mooier: Übung macht den Meister.  

Kortom, mijn onderzoek had heel wat voeten in de aarde, maar we kunnen trots zijn op het resultaat. Het werkwoordenwiel is iets nieuws en dat vraagt altijd een zekere aanpassing, maar we hebben de laatste maanden zoveel enthousiasme gezien rond het idee dat we ervan overtuigd zijn dat dit echt kan helpen!

Reacties welkom! 

Wil je nu weten hoe dat werkwoordenwiel werkt? Lees dan mijn bachelorproef ‘Kan een praktische kijkwijzer voor werkwoordspelling leerlingen helpen om werkwoorden te vervoegen? Het werkwoordenwiel.’ Heb je een aha-erlebnis of net helemaal niet? Reacties zijn altijd welkom via yannickvercauteren@gmail.com.

Yannick Vercauteren

Educatieve Bachelor Secundair Onderwijs Nederlands-Duits

Odisee Campus Sint-Niklaas