Kunnen we voorspellen of we moeilijke situaties zullen vermijden?

Stel je moet een taak uitvoeren van je baas. Hier zijn verschillende manieren voor, maar leiden steeds tot hetzelfde resultaat. Zou jij de methode kiezen die het meeste of het minst moeite vereist?

Wanneer iemand die opgegroeid is in België de straat moet oversteken, kijkt die persoon automatisch naar links, want de auto’s in België rijden op de rechterrijstrook. Als diezelfde persoon naar Engeland gaat, zal hij naar rechts moeten kijken, want daar rijden de auto’s aan de andere kant. Die persoon moet dus zijn neiging om automatisch links te kijken onderdrukken, dit is was we cognitieve controle noemen. Cognitieve controle komt telkens met een kost, iets dat moeite vereist. Studies hebben aangetoond dat mensen situaties gaan vermijden die veel moeite vereisen. Maar, zouden we kunnen voorspellen wanneer iemand een specifieke moeilijke situatie gaat vermijden?

Het experiment

Om dit te testen hebben we een masked priming taak gebruikt. Hier werd de participant gepresenteerd met een pijl op een computerscherm die voorging door een kleinere pijl die zodanig kort werd gepresenteerd dat je het niet bewust kon waarnemen. De participant moest dan aangeven of de pijl naar links of rechts wees. In deze fase moest de participant ook na elke pijl aangeven of hij dit moeilijk of makkelijk vond. In de volgende fase moest de participant voor elke pijl kiezen of hij in de moeilijke of makkelijke conditie wou zitten. In de makkelijke conditie had de participant meer tijd om te beslissen over de richting van de tijd dan in de moeilijke conditie. Na het kiezen van de conditie moest de participant weer beslissen over de richting van de pijl. Om de participant te motiveren om een evenwicht te vinden tussen het kiezen van beide condities, werd er een geldprijs aangeboden aan het einde van het experiment. Tijdens dit experiment werd hersendata (EEG) afgenomen bij de participant.

De resultaten

De analyse van de data toonde aan dat mensen steeds terugkeren naar de makkelijke conditie wanneer er niet voldoende motivatie was (bv. geld) om de moeilijke conditie te kiezen. Aan de hand van de analyse van de hersendata konden we zien dat er twee belangrijke hersencomponenten waren. De eerste component was voorspellend voor de objectieve moeilijkheid van de taak, dus of de korte pijl (die niet bewust werd waargenomen) en de pijl waar de participant moest op reageren in dezelfde richting wezen. De tweede component was voorspellend voor de subjectieve moeilijkheid van de taak, dus of de participant het moeilijk vond of niet. Aan de hand van deze hersencomponenten hebben we verdere analyse gedaan. Helaas konden we niet voorspellen of een participant een moeilijke of makkelijke conditie zou kiezen.

De conclusie

Aan de hand van deze studie konden we helaas niet voorspellen of een participant een moeilijke of makkelijke conditie zou kiezen. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat dit niet mogelijk is. De twee hersencomponenten die we gevonden hebben zijn zeker zeer relevant voor verder onderzoek.