Kanker in de kleuterklas
“1 september 2013. H. kwam in mijn 3de kleuterklas als nieuw klasgenootje. Ze was een vrolijke meid die zich snel aanpaste in de groep. Net voor de herfstvakantie klaagde ze over kniepijn. Op aanraden van de huisarts ging mama naar het ziekenhuis op controle. H. werd onmiddellijk doorverwezen naar het UZ Gent: een tumor op het dijbeen. Kanker. Mijn wereld stond even stil. Wat nu?”
Dit is het verhaal van juf Griet. Juf Griet staat al 30 jaar in het kleuteronderwijs. Ze kreeg in haar loopbaan meermaals te maken met kanker. Doorgaans betrof het familieleden van kleuters, maar tijdens de schooljaren 2013-2014 en 2014-2015 had ze een kleuter met kanker in de klas.
Het verhaal van juf Griet is helaas geen alleenstaand geval. Frequenter dan ooit komen we in aanraking met volwassenen en kinderen waar kanker bij gediagnosticeerd wordt. Hoewel kinderkanker zeldzaam is en maar 1% van alle kankerdiagnoses omvat, stijgt het aantal nieuwe diagnoses van kanker jaarlijks bij kinderen tussen nul en veertien jaar.
Als toekomstige kleuteronderwijzeres hoop ik hier nooit mee geconfronteerd te worden, maar als het noodlot toeslaat, dan wil ik mijn kleuters op de best mogelijke manier begeleiden. Hoe doe je dat precies? In deze thesis staat de vraag ‘Hoe kan een kleuteronderwijzer(es) kanker een plaats geven in de klas wanneer hij/zij hiermee te maken krijgt?’ centraal.
Tijdens het onderzoek in de literatuur ontdekte ik boeken die kanker en de verschillende behandelingen ervan uitleggen op kindermaat: prentenboeken over kinderen met kanker, ouders met kanker, grootouders met kanker, gevoelens en wanneer het niet meer beter wordt. Daarnaast stuitte ik ook op het educatief pakket ‘De heppiepet’ dat bestaat uit les- en hoekensuggesties, muziekfragmenten, een prentenboek en een animatiefilmpje. De kanjerketting die kinderen in het ziekenhuis krijgen en een kort animatiefilmpje ‘Paultje en de Draak’ waren ook zo’n vondsten die je daarbij kunnen helpen.
Zowel tijdens de literatuurstudie als tijdens de diepte-interviews met zeven kleuteronderwijzeressen hoorde ik de nood aan het horen van ervaringen van andere leerkrachten die hier reeds mee in aanraking kwamen. Uit de interviews waren enkele duidelijke thema’s te definiëren die helpen om kanker een plaats in de klas te geven, meer bepaald: een goed contact met de ouders, contact met de zieke kleuter houden, Bednet bij kleuters inzetten, de zieke kleuter betrekken bij het klasgebeuren, de klasgroep informeren, aandacht voor thema’s en klasinrichting en ondersteuningsbehoeften van de kleuteronderwijzer(essen)(s).
Een eenduidig antwoord op de onderzoeksvraag bestaat niet. Er kan geen handleiding aangereikt worden over hoe je hier mee kan omgaan in de klas of hoe je dit een plaats geeft. Wel kunnen er handvatten aangereikt worden. Er bestaan reeds al heel wat materialen die door verschillende organisaties werden ontwikkeld om kanker in de klas bespreekbaar te maken. Deze materialen staan echter zo verspreid dat er geen overzicht meer is en het een lange zoektocht wordt naar wat het beste bij jou, de situatie en het gezin aansluit.
Ik ontwierp de website www.kankerindekleuterklas.be waarop al deze materialen en verhalen van persoonlijke ervaringen worden gebundeld. Wil je graag, net zoals Griet, jouw verhaal, boektitels of tips delen met andere kleuteronderwijzer(essen)(s)? Laat het me weten via het contactformulier of stuur een e-mail naar info@kankerindekleuterklas.be.
