De wetenschap van endometriose in het duister

De wetenschap van endometriose in het duister

In België hebben vrouwen gemiddeld vier tot vijf jaar symptomen alvorens ze worden gediagnosticeerd met endometriose. Volgens bepaalde studies kan deze tijdspanne oplopen tot zelfs tien jaar. Ja, je hoort het goed! Hoewel één op de tien vrouwen met endometriose kampt, worden de symptomen van endometriose door dokters, gynaecologen, vroedvrouwen of andere zorgverleners niet of laat herkend. Hierdoor blijft het stellen van de diagnose gebrekkig. Deze literatuurstudie pakt daarom uit met de sensibilisering, de erkenning en de herkenning van de mysterieuze ziekte endometriose. 

Methode 

Dit is een literatuurstudie waarbij er gebruik is gemaakt van verschillende databanken. We zijn begonnen met het zoeken van artikelen die aan bepaalde inclusiecriteria moesten voldoen. Nadien hebben we de artikelen geselecteerd op basis van het abstract en de conclusie. Dit was doorslaggevend voor het al dan niet volledig analyseren van de artikelen. Als laatste hebben we de informatie, verkregen uit de artikelen, met elkaar vergeleken en een conclusie getrokken. 

Maar wat is endometriose nu precies? 

Endometriose wordt beschreven als een chronische aandoening die 10-15% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd treft. Bij deze aandoening is er een aanwezigheid van endometriumachtig weefsel dat zich buiten de baarmoeder bevindt. Het is als het ware weefsel dat lijkt op dat van het baarmoederslijmvlies. Elke maand gaan hormonen ervoor zorgen dat het baarmoederslijmvlies dikker wordt, dit doet het lichaam voor een mogelijke zwangerschap. Als er geen bevruchting plaatsvindt, dan wordt het opgebouwde slijmvlies afgebroken en afgestoten. Dit is de maandelijkse menstruatie. 

Hetzelfde verhaal geld ook voor het endometriumachtig weefsel dat zich buiten de baarmoeder bevindt. Dit groeit en bloed elk maand opnieuw! Het verschil hier is dat dit bloed niet kan worden afgestoten via de vagina. Doordat het bloed niet weg kan, leidt dit tot ontstekingsreacties, pijn, cysten, fibrose en verklevingen. 

De klachten die endometriose patiënten ervaren zijn heel divers. Namelijk, pijn voor en tijdens de menstruatie, pijn bij het vrijen, pijn rond de eisprong, chronische bekkenpijn, vermoeidheid, verminderde vruchtbaarheid en zoveel meer! Door deze grote variëteit aan symptomen, worden deze niet meteen in verband gebracht met endometriose. Deze lange lijst van fysieke klachten heeft ook een negatieve impact op de mentale gezondheid en de levenskwaliteit van de vrouw. Endometriose patiënten hebben last van hogere levels angst en depressie, een verlies van werkvermogen en een beperking in sociale activiteiten. Door ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid, het langdurig medicatiegebruik en het ondergaan van meerdere operaties is de economische impact van endometriose niet te onderschatten. Dit gebrek aan bewustzijn zorgt dan ook voor een late diagnose. 

De oorzaak 

Er zijn verschillende theorieën rondom het ontstaan van endometriose. De precieze oorzaak van deze complexe aandoening is nog steeds niet gekend. Het is onduidelijk waarom sommige vrouwen endometriose ontwikkelen en anderen niet. 

De meest gekende theorie is de retrograde theorie. Deze theorie stelt dat baarmoederslijmvlies tijdens de menstruatie via de eileiders terugstroomt in de bekkenholte. In dit bloed zouden cellen aanwezig zijn die zich innestelen op organen in het klein bekken. Endometriose treedt ook buiten het bekken op en bij mannen, waardoor deze theorie helaas geen antwoord biedt op het ontstaan van alle vormen van endometriose. Sommige van deze hypothesen spreken elkaar tegen terwijl andere hetzelfde idee delen. Is er één specifieke oorzaak die gezien kan worden als de boosdoener of is het een EN-EN verhaal? 

De diagnose 

De diagnosestelling duurt jaren. Een echografie of een MRI-scan kan grote endometrioseletsels opsporen, zoals cysten op de eierstokken. Omdat deze testen geen kleine letsels kunnen opsporen blijft de gouden standaard een kijkoperatie. Bij een kijkoperatie worden kleine incisies in de buik gemaakt om de laparoscoop in te brengen. Dit is een lange buis met een lampje en een camera aan het uiteinde. Op deze manier kan de chirurg kleine endometrioseletsels goed zien. 

De behandeling 

Endometriose is een chronische aandoening en kan dus niet genezen worden. De behandelingen bestaan voornamelijk uit het verzachten van de symptomen en het verbeteren van de levenskwaliteit. 

De soorten behandelingen zijn: 

• Chirurgie 
• Hormoonbehandelingen 
• Pijnstilling 
• Complementaire geneeskunde 

Een toekomstige kinderwens is doorslaggevend om al dan niet te kiezen voor chirurgie of symptomatische behandeling. 

De meest invasieve procedure is een chirurgische ingreep waarbij letsels, cysten en/of verklevingen tijdens een kijkoperatie worden verwijderd. De kans dat het endometrioseweefsel terug groeit, blijft bestaan. Dit betekent dus ook dat een kijkoperatie geen blijvende oplossing is! 

Er zijn diverse hormonale medicaties die kunnen zorgen voor het verkleinen van de letsels en het dunner worden van het endometrium. Endometriose is een oestrogeenafhankelijke aandoening, waarbij de letsels groeien onder invloed van oestrogeen. Dit wil zeggen dat het toepassen van hormonale middelen, die de oestrogeenspiegels onderdrukken, de groei van de letsels kunnen doen afremmen. Voor verdere informatie in verband met deze behandeling raden wij aan contact op te nemen met de behandelende arts. 

Pijnstillers, zoals Dafalgan, kunnen de pijnprikkels, die de zenuwreceptoren ontvangen, blokkeren en zo de pijn bestrijden. 

Naast deze medische behandelingen kan er ook beroep gedaan worden op complementaire geneeskunde, zoals een dieet waarbij sommige voedingsmiddelen, die ontstekingsbevorderend werken, beperkt worden. Op deze manier wordt de kans op nieuwe letsels verkleint. Lichaamsbeweging, acupunctuur en osteopathie kunnen ook de pijnsymptomen van endometriose verlichten.

Besluit 

Endometriose blijft een raadselachtige ziekte die één op de tien vrouwen in de vruchtbare periode treft. Na jarenlang wetenschappelijk onderzoek is er nog steeds geen juiste omkadering rond deze complexe aandoening. Er is een gebrek aan juiste kennis en expertise bij zorgverleners. De basis van deze literatuurstudie is daarom ook sensibilisering, erkenning en herkenning van de aandoening endometriose. Op deze manier kan de begeleiding en ondersteuning van endometriose patiënten doeltreffend gebeuren. De nood aan vernieuwend, grootschalig onderzoek om deze ziekte beter te begrijpen is en blijft cruciaal. 

Om deze sensibilisering, erkenning en herkenning over te brengen naar de bevolking is er gekozen voor een video. Deze kan verspreid worden aan de hand van een QR-code onder gynaecologen, huisartsen, vroedvrouwen, andere zorgverleners en zorgvragers. Zo kan de bevolking kennismaken met de ware aard van endometriose en kunnen potentiële endometriose patiënten vroegtijdig gediagnosticeerd worden.