“Ook ouders met een licht verstandelijke beperking kunnen kinderen opvoeden”

Artikel

licht verstandelijk beperkte ouders

Ouders met een licht verstandelijke beperking botsen in het dagelijkse leven tegen heel wat obstakels aan. Met een interactieve online cursus wil orthopedagoge Daphne de Kam (UGent) tonen hoe je deze mensen herkent en benadert.

Dat mensen met een licht verstandelijke beperking ook kinderen krijgen, stuit bij sommige mensen op onbegrip. Kunnen ze dat wel aan?

Toch is het IQ niet allesbepalend voor succesvol ouderschap, zo stelt Daphne de Kam in haar masterproef : “Uit wetenschappelijk onderzoek is al meermaals gebleken dat mensen met een licht verstandelijke beperking, met de juiste begeleiding, in staat zijn om een succesvolle opvoeding af te ronden. Armoede, sociale uitsluiting en een gebrek aan begeleiding zijn factoren die een veel grotere bedreiging vormen voor de opvoeding.”

Toen ze aan haar masterproef begon, was Daphne al enkele jaren aan de slag als begeleider van gezinnen met een verstandelijke beperking. “Ouderavonden, doktersbezoeken, aanmelden voor de zwemles: het zijn soms moeilijke opgaven. Ik begeleid de ouders met alle aspecten van het leven waar ze moeite mee hebben, van problemen met de kinderen tot administratie.”

Kwetsbaar

Voor haar thesis ontwikkelde ze een uitgebreide online cursus, waarin ze toont hoe je ouders met een licht verstandelijke beperking kan herkennen, benaderen en op een toegankelijke wijze met hen kan communiceren. Toen ze begon, was het voor haar meteen duidelijk dat de ouders centraal moesten staan.

Van leraar, huisarts tot wijkagent: iedere professional komt wel eens in aanraking met ouders met een licht verstandelijke beperking

Elf ouders met een licht verstandelijke beperking werkten uiteindelijk mee. Van bij het begin werden ze betrokken bij de inhoud en ook achteraf werd hun mening gevraagd. Doorheen de e-learning komen ze aan het woord in verschillende video's. Dankzij deze getuigenissen valt op hoe divers deze groep is: zo lichten sommige ouders hun gesprekspartner meteen in over hun beperking, als de conversatie wat moeilijk verloopt. “Ik zeg dan gewoon dat mijn hersenen niet zo goed werken en dat ik een verstandelijke beperking heb.”

Anderen zijn terughoudender. Angst voor onbegrip en misbruik blijkt een grote drempel om open te zijn over hun beperking en helaas is dit vaak een terechte angst. “Eigenlijk zijn dit vooral heel kwetsbare ouders, die vaak veel bagage met zich meedragen,” zo vertelt gedragskundige Cokkie Nelen in één van de video's.

Dit zijn in de eerste plaats kwetsbare ouders, die vaak veel bagage met zich meedragen - gedragskundige Cokkie Nelen

Juist omdat deze ouders er niet gemakkelijk voor uitkomen, besteedt Daphne in haar cursus aandacht aan hoe je iemand met een licht verstandelijke beperking kan herkennen. Voor veel hulpverleners is dit immers een grote uitdaging: “Vaak kan je hele gesprekken voeren met deze mensen, zonder dat je in de gaten hebt dat ze er niets van begrijpen.”

Hoe kan je dat vermijden? “Door vragen te stellen en je boodschap op te splitsen in overzichtelijke stappen. En je hoeft je trouwens niet te beperken tot praten alleen: je kan ook iets voortonen of je boodschap visueel duidelijk maken met een video of een tekening. Maar waak er vooral over dat je mensen niet gaat overschatten.”

Leraar tot wijkagent

De cursus van Daphne is gratis te volgen en bevat heel wat interactieve elementen en videogetuigenissen van ouders en professionals. Ze hoopt dat ze zoveel mogelijk mensen kan bereiken: “Van leraar, huisarts tot wijkagent: iedere professional komt wel eens in aanraking met ouders met een licht verstandelijke beperking. Of misschien heeft iemand een kennis of een familielid die zo'n beperking heeft. Het zou mooi zijn als ook deze ouders aansluiting vinden in onze maatschappij.”

Promotor: prof. dr. Geert Van Hove

Lees de scriptie Doe de online cursus


Met haar masterproef haalde Daphne De Kam de longlist van de Klasseprijs 2019. De Klasseprijs is een deelprijs van de Vlaamse Scriptieprijs en bekroont sterke onderwijsgerelateerde scripties. Studeer je dit jaar af en verdient jouw bachelor- of masterproef meer aandacht? Schrijf je in voor de Vlaamse Scriptieprijs en maak ook kans op prijzen tot 2.500 euro!

Dit artikel verscheen in de herfsteditie en de studenteneditie van de Vlaamse ScriptieKrant. Het artikel verscheen ook in Metro.