Harry Potter crosses over and a partial translation of Mugglenet.com’s What Will Happen in Harry Potter 7? Who Lives, Who Dies, Who Falls in Love and How Will the Adventure Finally End?

Harry Potter crosses over and a partial translation of Mugglenet.com’s What Will Happen in Harry Potter 7?



Who Lives, Who Dies, Who Falls in Love and How Will the Adventure Finally End?

 

Harry Potter voor iedereen

Harry Potter is een fenomeen waar je niet omheen kan. Verwonderd over het enorm aantal kinderen die wereldwijd in de ban waren van J.K. Rowlings geesteskind, kon ik, een volwassene nota bene, enkele jaren geleden niet weerstaan aan de hype. Ik wou wel eens weten waar al die drukte rond een kinderboek vandaan kwam. Toegegeven, als volwassene vond ik het aanvankelijk wat vreemd een kinderboek te kopen voor mezelf, maar die drogreden heeft slechts twee pagina’s standgehouden: onmiddellijk nadat ik het eerste boek gelezen had, ben ik niet alleen de vertaling gaan kopen, maar ook de twee volgende boeken die al verkrijgbaar waren. Fantástisch vond ik die boeken, maar was dat eigenlijk wel normaal? Het ging tenslotte toch om een kinderboek? Of niet? Hoe komt het toch dat volwassenen even dol op Harry Potter zijn dan hun kinderen? Verschillende auteurs waaronder Peter Hunt (International Companion Encyclopedia of Children’s Literature, 2004) Jack Zipes (Sticks and Stones, The Troublesome Success of Children’s Literature from Sovenly Peter to Harry Potter, 2001) en Sandra L. Beckett (Transcending Boundaries, Writing for a Dual Audience of Children and Adults, 1999) hebben hun eigen theorieën over dit ‘dubbel publiek’ In het eerste deel van mijn thesis heb ik dan ook de vakliteratuur over ‘dual audience’ en ‘crossover literature’ onder de loep genomen.

Kritische studie

Om een antwoord te vinden op de vraag of de Harry Potterboeken nu voor kinderen of voor volwassenen geschreven zijn, was dit literatuuronderzoek zeker de moeite waard, maar de hoofdrol in mijn eindwerk is vooral weggelegd voor Harry Potter zelf. J.K. Rowling heeft namelijk haar magische fictieve wereld zo succesvol in de echte werkelijkheid geïntegreerd, dat Harry Potter ook de vertaalwereld geen windeieren heeft gelegd. Wereldwijd zijn er tot nu toe meer dan 300 miljoen Harry Potterboeken verkocht in 64 talen. Toch verloopt de vertaling van de boeken niet altijd even rechtlijnig. In veel landen werden bijvoorbeeld de verschillende volumes door verschillende vertalers onder handen genomen. Het spreekt dan ook voor de Nederlandse vertaler Wiebe Buddingh’ dat hij alle zes tot nu toe verschenen boeken om wist te toveren in Nederlandstalige pareltjes. Een vergelijking tussen de originele versie en de Nederlandse vertaling drong zich dan ook op. Is Harry Potter en de Halfbloed Prins ‘kindvriendelijker’ dan Harry Potter and the Half-Blood Prince?

De Jongen die Bleef Leven blijft leven

Op 21 juli lag Harry Potter and the Deathly Hallows, het zevende en laatste deel van J.K. Rowlings magische reeks, eindelijk in de rekken. Het boek verkocht onmiddellijk als zoete broodjes: de eerste dag al gingen twintig miljoen exemplaren over de toonbank, meteen goed voor de titel van het snelst verkopende boek in de geschiedenis. De avonturen van de jonge leerling-tovenaar houden nu al tien jaar miljoenen mensen in de ban, maar de speculaties over het sluitstuk van de serie deed de hype dit jaar nog groeien. De verwachtingen waren hoog gespannen: iedereen vroeg zich af of Harry zou slagen in zijn opdracht en of hij het al dan niet zou overleven. Vooral op het web werd er vrolijk op los gespeculeerd. Alle mogelijke theorieën en veronderstellingen passeerden de revue. Enkele jonge Amerikaanse auteurs maakten er zelfs een boekje over. Emerson Spartz, de oprichter van een van de bekendste internetsites over Harry Potter, Mugglenet.com, verzamelde samen met enkele vrienden alle speculaties die op zijn site circuleerden in Mugglenet.com’s What Will Happen in Harry Potter 7, Who Lives, Who Dies, Who Falls in Love and How Will the Adventure Finally End?. Het leeuwendeel van mijn eindwerk bestaat in de vertaling van de eerste zes hoofdstukken van dit boek.

Reflectie

Een dergelijke vertaling komt natuurlijk niet zomaar tot stand. Ik zal hier niet beweren dat het boek moeilijk te vertalen was want Wiebe Buddingh’ heeft in zijn vertalingen al een mooi pad van eigennamen en plaatsnamen geplaveid en het zou maar al te gek zijn daar alternatieven voor te gaan zoeken (hoewel dit wel een enorme uitdaging zou zijn), maar toch kwam ik tijdens mijn vertaling allerlei problemen tegen. Die heb ik gebundeld aan het einde van mijn eindwerk en geanalyseerd aan de hand van enkele bestaande vertaalmodellen. Dit is niet zo eenvoudig omdat vertalen volgens mij vooral een onbewust proces is, waar je slechts achteraf over kan gaan beginnen nadenken: waarom het ik dit op deze manier vertaald?